Sgk Ya Şikayet Nasıl Yapılır

Daha önceki düzenleme ve uygulamalara göre şikayet ve dava açma yolu olmak üzere işçilerin iki hakkı vardı. Üçüncü hak olarak bazı durumlarda arabulucuya başvurma hakkı / imkanı da vardı, ancak bu yol pek kullanılmıyordu. Yeni düzenleme ile 1 Ocak tarihinden itibaren bazı istisnai haller hariç işçi – işveren uyuşmazlıklarında önce arabulucuya başvuru zorunlu hale geldi. Bu konuda ayrıntılı bilgi ve açıklama içeren yazılar Şikayet-Arabulucu Rehberi sayfasında yer almaktadır.

Son düzenleme ve yeni uygulamalara göre işçi – işveren uyuşmazlıklarında hangi durumlarda doğrudan şikayet yoluna başvurulabileceği, hangi durumlarda doğrudan iş mahkemesinde dava açılabileceği, hangi durumlarda önce arabulucuya başvurulması gerektiği aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

İşçinin Doğrudan Şikayette Bulunabileceği Durumlar

&#; Daha önceki düzenleme ve uygulamalara göre, iş sözleşmesinden kaynaklanan dolayısıyla İş Kanunu kapsamına giren işçilik alacaklarında, eğer iş sözleşmesi sona ermemiş yani işçi çalışmaya devam ediyorsa, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulunun ilgili Grup Başkanlığına şikayette bulunabiliyordu. İş Sözleşmesi sona ermiş yani işçi işten yarılmışsa bu durumda işyerinin Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne şikayet başvurusunda bulunulması gerekiyordu. Yeni düzenlemeye göreyse iş sözleşmesi devam eden işçiler Kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin olarak yine İş Teftiş Kurulunun ilgili Grup Başkanlığına şikayet başvurusunda bulunabilecek. Şikayet başvurusunda bulunmak zorunlu olmayıp, bu durumdaki işçi isterse doğrudan arabulucuya da başvurabilecek. (Bkz. İş Teftiş Kurulu Grup Başkanlıkları ve Bağlı İller / Adres Telefon Bilgileri) İşten ayrılmış olan işçiler ise artık Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne şikayet başvurusunda bulunamayacak, iş mahkemesinde dava açamayacak, önce arabulucuya başvurması gerekecek.

&#; Sigortasız çalıştırılma, düşük ücret üzerinden veya eksik gün üzerinden sigortalı gösterilme, iş kazası ve meslek hastalığı gibi konularla ilgili olarak isteyen işçi işyerinin bağlı olduğu SGK Müdürlüğüne (sosyal güvenliği il müdürlüğü / sosyal güvenlik merkezi) şikayet başvurusunda bulunabilecek.

&#; Dilekçe örneklerine BURADAN ulaşabilirsiniz.

Dava Açmadan Önce Arabulucuya Başvurulması Gereken Durumlar

İlk önce arabulucuya başvurma zorunluluğu yukarıda belirtilen şikayetlerle ilgili olmayıp, bazı durumlarda İş Mahkemelerinde dava açılabilmesi için aranan şartlardan biridir. sayılı Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca; kanuna, bireysel ya da toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminat ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurmuş olma şartı aranacağından;

&#; Ücret ve fazla mesai alacağı, tatil günlerinde çalışma veya kullanılmayan izinler nedeniyle doğan işçilik alacakları,

&#; İhbar &#; kıdem tazminatı, kötü niyet tazminatı gibi tazminat alacakları (Bkz. İşçinin İş Kanundaki Tazminat Hakları Nelerdir ?),

&#; İşe iade talepleri,

ile ilgili olarak iş mahkemesinde dava açmadan önce arabulucuya başvuruda bulunulacak. Arabuluculuk süreci anlaşmazlıkla sonuçlanırsa, anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslı veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneği dava dilekçesine eklenerek dava açılabilecek.

Doğrudan İş Mahkemesinde Dava Açılabilecek Durumlar

Arabulucuya başvurmadan;

&#; İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu,

&#; Sigortasız çalıştırılma, düşük ücret üzerinden veya eksik gün üzerinden sigortalı gösterilme,

konularında arabulucuya başvurmadan doğrudan İş Mahkemesinde dava açılabilecek.

İş mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere iş mahkemesi sıfatıyla o yerdeki asliye hukuk mahkemesi bakar.(funduszeue.info)

Esman DİLLİ*

&#;&#;&#;&#;

* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu

ÇALIŞMA HAYATI İLETİŞİM MERKEZİ “ALO ”

Çalışma Hayatı İletişim Merkezi 15 Kasım tarihinde hizmete girdi. İletişim Merkezi çalışma hayatı ve sosyal güvenlik hakkında her türlü;

• Soru,
• Öneri,
• Eleştiri,
• İhbar,
• Şikâyet,
• Başvuru ve taleplerinizi,

Çalışma Hayatı İletişim Merkezi “ALO ” i 7 gün 24 saat arayabilirsiniz.

İletişim merkezimiz, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu tarafından sunulan tüm hizmetlerle ilgili olarak bilgilendirme yapmakta ve çözüm üretmektedir.

İletişim Merkezimize gelen tüm çağrılara uzmanlarımız doğrudan cevap vermekte ve ilk görüşmede talepler sonuçlandırılmaya çalışılmaktadır. Çağrılara hemen cevap üretilemediği durumlarda anında kurum ve kuruluşlarımızla iletişime geçilerek en geç 72 saat içerisinde taleplere cevap verilmektedir.

İletişim Merkezimizde görevli personelin %50’si engelli kişilerden oluşmaktadır.

Sgk ihbar hattını arayarak kayıt dışı sigortalı çalıştıran işverenleri şikayet edebilir, eşiyle birlikte yaşadığı halde emekli maaşı almaya devam edenleri bildirebilir, fiili olarak çalışmadığı halde kendini sigortalı gösterenleri iletebilirsiniz. Kısaca Sosyal Güvenlik mevzuatına aykırı tüm durumları ihbar ve şikayet hattına bildirebilirsiniz. Bu yazımızda SGK ihbar hattı numarası, kaçak işçi ihbarını nasıl ve ne şekilde yapabileceğiniz ve konu hakkında merak edilen tüm sorularınızın cevabını bulabilirsiniz.

Sgk şikayet hattı numarası kaç ?

Sosyal Güvenlik mevzuatına aykırı tüm işlemlerin ihbarını Alo sgk şikayet tel hattından yapabilirsiniz. İhbar için en kolay yöntem budur. İşçi şikayet hattını aramak için telefonunuzdan sadece &#;i çevirmeniz yeterli olacaktır. Bir diğer yöntem ise dilekçe ile şikayettir ama telefonla ihbar kolay olduğundan direk arama yaparak şikayetinizi iletebilirsiniz.

Sgk şikayet mail adresi nedir ?

Sosyal Güvenlik Kurumu şikayet başvurularını işyerini şikayet etme hattından ya da aşağıda örneği verilen dilekçe ile almaktadır. Mail ile şikayet yapılamadığından şikayet için açılmış bir mail adresi bulunmamaktadır. Alo şikayet hattını kullanarak tüm ihbarları gerçekleştirebilirsiniz.

Sgk şikayet gizliliğini koruyor mu ?

Bir işvereni şikayet ederken ya da kanuna aykırı başka bir durumu bildirirken Alo hattı üzerinden isimsiz ihbar da oluşturabilirsiniz. Bu durumda şikayet eden olarak sistemde sizin bilgileriniz görünmeyecektir. Ayrıca isim bildirerek ihbar etseniz bile şikayet eden kişiye bilgileriniz verilmeyecektir. Bu konuda içiniz rahat olabilir.

SGK müşteri hizmetleri numarası kaç ?

Sosyal Güvenlik Kurumu, İşkur ve Çalışma Bakanlığı tarafından hizmet veren ve 7/24 saat ulaşılabilen çağrı merkezi Alo &#;tir. Burada sadece şikayet oluşturulmamakta, ayrıca mevzuat ile ilgili bilgiler de alınabilmektedir.

Çalışmadığı halde sigortalı gösterme şikayet hattı

Bir işyerinde çalışmadığı halde kendisini sigortalı gösterenleri de aynı şekilde numaralı hat üzerinden şikayet edebilirsiniz.

şikayet takip nasıl yapılır ?

&#;e şikayet başvurusu ya da talep oluşturduğunuzda size bir başvuru numarası verilir. Başvuru numarası ile takip işlemini numaralı hattı yine telefon ile arayarak, funduszeue.info ana sayfasında T.C numaranız ve Bildirim numarası girişi yaparak ya da e devlet sisteminde e devlet sgk şikayet takip sayfası aracılığı ile son durumunu takip edebilir ve alo ihbar sorgulaması yapabilirsiniz.

Sgk şikayet sorgulaması nasıl yapılır ?

Alo SGK şikayet numarasından ya da resmi web sayfasından yaptığınız başvurunun durumunu bir üst başlıkta verdiğimiz bağlantı üzerinden e-devlet sisteminden sorgulayabilirsiniz. Alo sosyal sigortalar şikayet hattı üzerinden yapmış olduğunuz başvuru sonuçlandıysa sonucunu ilgili ekran üzerinden görebilirsiniz. Bunun dışında online olarak SGK şikayet sonucunu öğrenme ya da sorgulama sayfası yoktur. Dilerseniz SGK&#; da bağlı olduğunuz birime sorarak da işlem sonucunu öğrenebilirsiniz.

Sigortasız işçi çalıştırma ihbar edene ödül var mı ?

Sigortasız işçi çalıştıran işverenlerin ihbarı üzerine Sosyal Güvenlik Denetmenleri ilgili işyerinde denetim yapar ve gerçekten sigortasız olarak çalıştırılan işçi olup olmadığına ilişkin kontrollerini yapar. Eğer sigortasız işçi varsa buna ilişkin raporu tutarak işverenin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezi&#;ne yollar.

SGK tarafından gerekli idari para cezası uygulanarak işverene tebliğ edilir. İhbar edene sigortasız işçi çalıştırıldığının tespiti yapılmış olsa bile ödül ödenme gibi bir uygulama söz konusu değildir.

Sigortasız işçi çalıştırma şikayet süresi nedir?

Sosyal Güvenlik Kurumu sigortasız işçi çalıştırma şikayetlerinde şikayet tarihinden geriye dönük olarak 5 yıllık süre için inceleme yapmaktadır. Daha eski çalışmalar için SGK herhangi bir denetim yapmaz. Eğer 5 yıldan eski sigortasız çalışmalar için tespit isteyecekseniz bu durumda mahkeme yoluna başvurmanız gerekiyor.

Sigortasız işçi çalıştırma şikayeti nasıl yapılır ?

Bir işyerinde sigortasız işçi çalıştırılıyorsa ya da siz öyle olduğunu düşünüyorsanız en basit yöntemle numaralı ihbar, şikayet ve bilgi hattını arayarak işveren unvanı, adresi bilgilerini vererek şikayet oluşturabilirsiniz. Bunun haricinde dilekçe ile de şikayet edebilirsiniz. Örnek dilekçe aşağıda verilmiştir.

Sigortasız işçi çalıştırma şikayet dilekçe örneği

Şikayetinizi yukarıda belirttiğimiz gibi telefon ile yapabileceğiniz gibi Sgk şikayet dilekçesi ile de yapabilirsiniz. Sgk şikayet formu ya da dolduracağınız sigortasız işçi çalıştırma şikayet dilekçesi örneği aşağıdaki gibi olabilir;

• &#;.. Sosyal Güvenlik Merkezine
• Aşağıda adresini ve unvanını belirtmiş olduğum işyerinde sigortasız işçi çalıştırılmaktadır. Gereğinin yapılmasını arz ederim.
• İşyeri unvanı:
• İşyeri adresi: 

Sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere uygulanacak güncel idari para cezası tutarları için hemen  sgk idari para cezaları  sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Sigortasız işçi çalıştırma nereye şikayet edilir ?

Telefon ile Alo hattından sigortasız işçi şikayeti oluşturabilirsiniz. Bunun haricinde ise yukarıda örneğini vermiş olduğumuz dilekçe ile işverenin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezi&#;ne elden ya da posta yolu ile başvuru yapabilirsiniz.

Sigortasız işçi çalıştırma nasıl kanıtlarım ?

Bunun için birçok yöntem bulunmaktadır. Örneğin işyerinde imzalamış olduğunuz belgeler, teslim aldığınız evraklar, şahitler, belgelerde geçen isimler, taşıma işinde çalışanlar için örneğin imzalanan taşıma irsaliyeleri v.s. kanıtlama açısından işinize yarayabilecek belgeler arasındadır. Ayrıca varsa kamera kayıtları da işe yarayabilir. Denetmenler tespit yaparken işyerinde birlikte çalışılan kişilerin ifadelerine de başvurabilir. Bu da tespit için kanıt sayılabilir durumlardan birisidir.

Cimere şikayet edeni öğrenme ?

Cimer üzerinden şikayet eden kişiyi öğrenmek maalesef gizlilik kuralları çerçevesinde yasaktır. Öğrenme imkanınız bulunmamaktadır.

​Bir işyerinde iş akdini yerine getirdiği halde kendisine sigorta yapılmayan, sigortası eksik yatırılan, hizmet süreleri eksik bildirilen işçilerin işverenlerine karşı açabilecekleri dava türünden bir tanesi Hizmet Tespiti davasıdır. Söz konusu dava işverene karşı açılır ancak Sosyal Güvenlik Kurumuna da dava resen ihbar edilir. Hizmet Tespiti davasının kanuni dayanağı Sayılı funduszeue.info İlgili kanunun maddesinin 9. fıkrasına göre, 

​“Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır.”

​Söz konusu madde hükmüne göre sigortasız çalıştırılan ya da sigorta primleri eksik yatırılan işçi dilerse hizmet tespiti davası açabilir. Hizmet tespiti davası açılabilmesi için; işçi ve işveren arasında hizmet akdi olmalı, işçi iş görme borcunu eksiksiz yerine getiriyor olmalı, SGK tarafından işçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik yatırıldığının tespit edilmemiş olması gerkmektedir. İşçinin işten ayrıldıldıktan sonra 5 YIL içinde hizmet tespiti davasını açması gerekmektedir. Söz konusu 5 yıllık süre resen nazara alınır. Hizmet tespiti davalarının açılabileceği mahkeme İş Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise davalı işverenin ikametgah yer mahkemesi veya işin görüldüğü yer mahkemesidir.  Hizmet tespiti davaları niteliği gereği sigorta davaları olduğundan arabuluculuğa uygun değildir. 

SİGORTASIZ ÇALIŞTIĞIMI NASIL İSPAT EDERİM ?

​Geriye dönük olarak sigortasız çalıştırılan günlerin ispatlanmasında ve bu günlerin hizmetten sayılmasının sağlanmasında işverenin takip edebileceği farklı yollar vardır. Bunlardan ilki yukarıda da anlattığımız gibi hizmet tespiti davası açmaktır. Hizmet Tespiti davasında işçinin geçmişte sigortasız çalıştığını ispatlamak için en sık kullanılan yol, tanık göstermektir. Buna yönelik olarak işçi kendisiyle aynı dönemde çalıştığı işçileri tanık gösterilebilir. 

​Bir başka yol ise, çalışmanın yapıldığı işyerinin bağlı bulunduğu SGK Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine şikayet dilekçesi vermek veya ALO ’e şikayette bulunmaktır. SGK’ya yapılan şikayetlerle ilgili olarak da, işçi işten ayrıldıktan sonra çalıştığını iddia ettiği dönemleri ispatlayabilmesi , bunları belgelendirebilmesi ve söz konusu belgelerin de SGK’nın delil olarak kabul edeceği belgelerden olması gerekmektedir. 

ESKİ İŞYERİM SİGORTAMI YATIRMAMIŞ NE YAPMAM GEREKİR ?

​İşverenlerin, işyerinde çalıştırdıkları işçilerin sigorta primlerini eksik yatırdığı veya yatırmadığı çok sık rastlanılan bir durumdur. İşçinin bu durumdan haberdar bile olmadığı ancak emekli olmak istediği dönemde bu durumla karşılaşması da olasıdır. Bu durumda işçi yukarıda detaylıca anlatmaya çalıştığımız gibi hizmet tespiti davası açabileceği gibi SGK Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine şikayet dilekçesi vermek gibi iki farklı yolu vardır. Ancak hizmet tespiti davası açabilmesi için, işçinin işten çıkarıldığı günden itibaren 5 yıl içinde davayı açması gerekmektedir. 

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA CEZASI  

​Sigortasız işçi çalıştırılması durumunda  Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nunda düzenlenen idari para cezasına hükmedilir. 

​Madde 8: Sigortalı bildirimi ve tescili 

​“İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;”

​Madde  Kurumca verilecek idarî para cezaları

​“Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun; 

​a) 1) 8 inci maddesinin birinci fıkrası ile 61 inci maddede belirtilen bildirgeyi, bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır. 

​2) 8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır. 

​3) İşyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde bu bendin 2 numaralı alt bendinde sayılan durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.”

​İlgili kanun hükmüne göre, sigortasız çalıştırılan işçi sayısına göre işverene verilecek olan idari para cezası değişiklik göstermektedir. Sigortasız işçi çalıştırıldığının kurum tarafından tespit edilmesi halinde, her bir sigortalı içina asgari ücretin iki katı kadar idari para cezasına hükmedilir. 

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA ŞİKAYETİ NEREYE YAPILIR ?

​Bir işverenin sigortasız olarak işçi çalıştırdığının anlaşılması durumunda konuya ilişkin şikayet; ALO üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezine, CİMER’e ve işverenin bulunduğu il ve ilçedeki sosyal güvenlik kurumuna başvurarak yapılabilir. Söz konusu şikayet ilgili ilgisiz herkes tarafından yapılabilir. 

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA CEZA ZAMANAŞIMI

​Sigortasız işçi çalıştırmanın cezası sayılı Kanun hükümleri uyarınca idari para cezasıdır. Bu idari para cezasına hükmedilmesi için de 10 yıllık bir zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Zamanaşımı ise fiilin işlendiği günden itibaren işlemeye başlar.  

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA TAZMİNAT DAVASI 

​İşveren bu kapsamda iş güvencesi ve kötüniyet tazminatına mahkum edilebilir şöyle ki; İşçi sigortasız bir şekilde işyerinde çalışıyorsa ve söz konusu çalışılan işyeri eğer ki 30 ve üzeri işçinin çalıştığı bir işyeriyse ve işçi sırf sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdiği için işten çıkarılmışsa bunun neticesinde işe iade davası açar ve işbu davayı kazanırsa, bu kazanıma rağmen işveren onu işe geri almazsa, en az 4 en çok 8 aylık ücret tutarında iş güvencesi tazminatı ödemesi gerekmektedir. İşçinin çalıştığı işyerinde 30’dan az işçi varsa ihbar tazminatı miktarının 3 katı tutarunda “kötü niyet tazminatı” ödemek zorundadır.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ NE KADAR TAZMİNAT ALIR ?

​Sigortasız çalışan bir işçinin kıdem tazminatı alıp alamayacağı merak edilen konulardan bir tanesidir. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için, işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak ve kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten çıkmış veya çıkarılmış olması gerekmektedir. Kısacası işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için sigortalı çalışmış olması şartı aranmamaktadır. İşçinin sigortasız olduğu süreyi ispatlamış olması kıdem tazminatına hükmedilebilmesi için aranan şartlardan birisidir.