57 Alay Gerçeği

Geçen hafta Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Trump’ın sürpriz bir telefon görüşmesi gerçekleşti.

Konuşmanın içeriği, kim tarafından istendiği ve daha bir sürü şey gündeme gelmedi bile. Tüm basın organları dolayısı ile halk bu konuşmanın özü yerine odada teferruat gibi duran bir detaya takıldı kaldı;

Çanakkale Fatihi Piyade Alayı Sancağı.

Hemen hemen tüm basın organlarında, haber sitelerinde bu sancaktan ilham alarak şunlar yazıldı, söylendi;

“Aslında reis, Trump ile yaptığı bu telefon görüşmesi esnasında pencere kenarına Çanakkale Cephesinde düşmana yol vermemek için en tepedeki komutanından en alttaki askerine kadar tüm fertlerinin şehit olduğu Piyade “Şehitler” Alayı sancağını koyarak, başta Abd olmak üzere tüm dünyaya şu mesajı verdi;

Nasıl ki atalarımız son birliğine, son neferine, son damla kanına kadar mücadele ederek düşmana aman ve geçit vermediyse biz de onlar gibi son an ve son damla kana kadar mücadele edeceğiz”

Şimdi bu mesaj ana hatları itibari ile çok güzel ve duygularımıza hitap edecek kadar özel. Ama, ortada bir problem var. hem de kocaman bir problem;

Alay Çanakkale’de yok olmadı ve Alay’ın tüm askerleri şehit olmadı. Efendim hikayeyi kısaca anlatayım;

Alay, Çanakkale Savaşı’nın başlangıcı olan Anzak Çıkarmasını durdurmak için 15 Nisan sabahı harekete geçen efsaneleşmiş bir alaydır.

Piyade Tümenine bağlı üç alaydan biri olan Alay, 1 Şubat ’de Tekirdağ’ın Yarkışla mevkiinde kurulmuştur. Bu şanlı birliğin kahraman kumandanı Yarbay Hüseyin Avni Bey’dir.

Alay, 23 Şubat ’te Çanakkale’ye doğru yola çıkmış ve 25 Şubat ’te Eceabat’a gelmiştir. Piyade Tümeni’nin bağlı olduğu 5. Ordu Komutanlığı'nın Enver Paşa tarafından kurulmasının ardından Alay, yedek kuvvet olarak 26 Mart ’te Bigali Köyü’ne geçti.

Bu tarihten 24 Nisan tarihine kadar Alay, Yarbay Mustafa Kemal ve Binbaşı Hüseyin Avni Bey tarafından Bigalı Köyü’nde sürekli eğitime tabi tutuldu.

Alay, Bigalı Köyü’ndeki eğitim ve tatbikatlarını sürdürdüğü sırada 5. Ordu tarafından yeri değiştirilmek istendi fakat düşman kuvvetlere çıkartmaların yapılacağı noktaya en yakın yerlerden biri olmasından dolayı Mustafa Kemal, Alayın Bigalı Köyü’nde kalmasında ısrarcı oldu ve bunda da başarı sağladı. Böylece Alay, Bigalı Köyü’nde kalmıştır.

25 Nisan Pazar sabahı, Mustafa Kemal, kendisine herhangi bir emir gelmiş olmamasına rağmen düşman çıkartmasını haber alır almaz kişisel inisiyatifiyle Conkbayırı’na doğru hareket etti. Conkbayırı’na hareket eden 3 taburu ve bir dağ bataryasını oluşturan yaklaşık subay ve askeriyle Alay, bizzat Mustafa Kemal’in yönetiminde kendisinden çok daha büyük bir düşman gücüne karşı saldırıya geçmiştir.

Alay, çatışmalarda mevcudunun üçte ikisini kaybetmiş, savaşın ortasında takviye edilmiştir. 13 Ağustos 'te Alay komutanı olan Hüseyin Avni Bey, karargâha düşen bir top mermisiyle şehitlik mertebesine ulaşmıştır.

Hüseyin Avni Bey’in yerine atanan Binbaşı Hayri Bey, alayı Keşan bölgesinde konuşlandırmış ve alay, eksikleri giderildikten sonra Tümenle birlikte Kolordu bünyesinde Galiçya Cephesi’ne gönderilmiştir.

Alay, Galiçya Cephesi’nde büyük yararlılıklar göstermiş, alayın mevcudunun çok

büyük bir kısmı buradaki çatışmalarda kaybedilmiştir. Mevcudu çok azalan ve sadece

kişi kalan Alay, cephe gerisine alınarak eksikleri giderildikten sayıca arttırıldıktan sonra yeniden cepheye alınmıştır fakat Rusya’da patlak veren Bolşevik Devrimi’nin ardından Galiçya Cephesi’ndeki savaş sona ermiştir. Kolordu ise bu sefer Sina ve Filistin Cephesi’ne yollanmıştır.

  Alay burada da çok faydalı olmasına rağmen İngilizler tarafından çembere alındığı için mevcudu iki gün içerisinde sadece ’a düşmüştür.Megiddo Muharebesi sırasında ise Alayın kalan mevcut esir edilmiştir.  

Bu kahramanların anısına o günden beri Türk ordusunda Alay bulunmamaktadır. Alay, dünya üzerinde en çok madalya sahibi olan alay olduğu için dünyanın en kahraman alayı olarak nitelendirilmektedir.

Yani Çanakkele Savaşı’nda tamamının şehit olduğu zannedilen Alay, Çanakkale’nin ardından Galiçya’ya sonra da Sina ve Filistin Cephesine gönderilmiştir.

ÇANAKKALE - SELÇUK KIZILDAĞ-BURAK AKAY 

Çanakkale Savaşları'nda Yarbay Mustafa Kemal'in "Ben size taarruz emretmiyorum ölmeyi emrediyorum" sözüyle canlarını ortaya koyarak düşmanın üzerine yürüyen ve adını tarihe "kahraman birlik" olarak altın harflerle yazdıran Tümen'e bağlı Alay, yıl önceki savaşın mihenk taşları arasında yer alıyor.

AA muhabirinin Atatürk Araştırma Merkezi'nden derlediği bilgiye göre, 18 Mart 'te Çanakkale Boğazı geçiş harekatı başarısızlıkla sonuçlanınca karadan çıkmayı planlayan düşman birlikleri, bu eylemlerini 25 Nisan sabahında Arıburnu bölgesinden gerçekleştirmek için harekete geçti.

Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, 25 Nisan sabahında Arıburnu bölgesinden duyulan top sesleri üzerine bölgeye bir tabur sevkinin gündeme gelmesiyle tümene bağlı Alay'ı, bir top bataryası ve süvari birliğiyle bölgeye gönderdi.

Diğer destek birliklerle düşmanın tam teşekküllü 8 taburuna karşı koyan ve önemli oranda şehit veren Alay, kahramanlıklarıyla ve vatanı için bile bile ölüme gitmeleriyle adını tarihe altın harflerle yazdırdı.

Mustafa Kemal'in "Ben size taarruz emretmiyorum ölmeyi emrediyorum" sözüyle gözünü kırpmadan düşmanın üzerine yürüyen Alay ve diğer birliklerin katıldığı taarruzla ilgili İngiliz Subay General Hamilton'ın "Gebe dağlar Türk doğurmakta devam ediyor." sözü de o yıllarda Türk askerinin ortaya koyduğu mücadeleyi akıllara kazıdı.

Gençler atalarının kahramanlıklarıyla gururlanıyor

"Çanakkale geçilmez" destanını yazan binlerce kahraman arasında kahramanlıkları ve gösterdikleri üstün başarı aradan geçen yıla rağmen gururla anlatılan Alay'ın tarihi Gelibolu Yarımadası'ndaki şehitliği her yıl yüzbinlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor, gelenler minnettarlığını belirtiyor, dualar ediyor.

Her yıl on binlerce genç, 25 Nisan'da yaptıkları " Alaya Vefa Yürüyüşü"yle Alay başta olmak üzere Çanakkale şehitlerini anıyor, atalarının kahramanlıklarıyla gururlanıyor.

" Alay'ın kahramanlığını doğru anlatmalıyız" 

Atatürk İlkeleri ve Cumhuriyet Tarihi Bilim Alanı üzerine çalışmalar yapan, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yaygın Öğretim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burhan Sayılır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yarbay Mustafa Kemal'in komutasındaki Tümen'e bağlı olan Alay'ın, Mustafa Kemal'in emriyle bu bölgeye geldiğini ve savaş sonuna kadar bu bölgenin savunmasında birçok kahramanlıklar gösterdiğini söyledi.

Çanakkale Savaşları sırasında alayın 49 subay ve 3 bin erden oluştuğunu dile getiren Sayılır, şöyle devam etti:

"Bunların 2 bin tüfeği var. Savaşlar başladığında ilk gün 25 Nisan’dan itibaren cephede yerini almış, çarpışmalara katılmış. Özellikle ilk gün, çarpışmalarda ciddi başarı göstermiştir. Savaş esnasında kaybedilen subay ve askerlerin yerine yeni askerler getirildi. Tüm savaş boyunca 25 subay şehit olmuştur. Bu elbette ciddi bir rakamdır ama bu 25 subayın yerine aynı rütbelerde olmasa da bir alt rütbesinde asker tekrar alaya verilmiştir. Er olarak baktığımızda ise bin er şehit olmuştur. Genel orana baktığımızda yarı yarıya şehit var. Bu zaten başlı başına büyük bir olay. Büyük bir kahramanlık. Gerçekleri çarpıtarak, daha farklı hikayeler işin içine koyarak gerçek kahramanlığı gölgelemek oldukça hatalı olur."