Çuhacı Han Kapalıçarşı

Journal Of Art Hıstory Eminönü Çuhacı Han’ın Tarihsel ve Mimari İrdelemesi, Koruma Sorunları Görsel a) Üst kattaki revakın doldurulmasıyla elde edilmiş cephede pas lekeleri. b) Güney cephede lokma parmaklıklar sebepli pas lekeleri. c) Avlu cephesinde paslanmış payandalar ve altındaki taşta lekelenme Görsel a) Küfeki taşında çiçeklenme. b) Çimento sıva sonucu yapıda görülen tuz kristallenmesi. (Görsel 27). Duvar yüzeylerinin bozulmaya uğradığı bölgelerde çiçeklenme etkisi beyaz lekelenmeler şeklinde kendini göstermektedir. Çiçeklenmenin yüzeye yansımadığı, malzeme içerisinde kaldığı şekline kripto (kabuk altı) çiçeklenmesi denmektedir Tehlikeli bir bozulma türü olan kabuk altı çiçeklenmesi, yapıyı içten içe tahrip ederek sonunda, çiçeklenmeye kıyasla daha büyük problemlere sebep olmaktadır. Çiçeklenme, Çuhacı Han’ın üst katında kemer ve tonoz sıvalarında görülmektedir (Görsel 28). Bu durum bu bölgelerde yoğun bir tuz kaynağı olan çimentonun kullanılmış 56 Ersen, , 4. Journal Of Art Hıstory Sanat Tarihi Dergisi Göktürk, , BOA.ŞD/ Sezgi GİRAY KÜÇÜK ’da onarılmıştır Ancak hanın bazı özgün detayları bu onarımda veya daha sonra yapılan onarımlarda kaybolmuştur. Hanın ana giriş kapısının sağında ve solundaki kemerlerinin farklı olması, onarım sonrasında kemerlerin değiştirildiğini işaret etmektedir. Onarımlar sonrası hana bir bodrum kat eklenmiş, hücrelere asma katlar yapılmıştır. Batı ve güney kanatlarındaki bazı revaklar kapatılmış, avluya tek katlı kâgir dükkânlar ilave edilmiştir depreminde hasar alan Çuhacı Han, yılında restore edilmiştir. Güran ve Eyice25, Gurlitt26 tarafından Çuhacı Han’ın, Bizans devrine ait olduğunun söylendiğini ancak hanın mimarisi, yapı elemanları, yapım tekniği ve kullanılan malzemeler göz önüne alındığında bunun doğru olmadığını belirtmektedir. Yapının inşası hakkındaki Osmanlı Arşivi belgesi, Gurlitt’in bu tezini çürütmektedir. MİMARİ ANALİZİ Şehir içi hanları, çoğunlukla revaklı bir avlunun dört tarafına dizilmiş, bir veya çok katlı düzen içerisinde tüccarlara mahsus odalar, depolar ve ahırlardan oluşmaktadır. Bu binaların avlularında şadırvan veya Anadolu Selçuklu kervansaraylarını hatırlatan köşk mescit bulunabilmektedir. Şehir içi hanları, plan şemalarına göre avlulu veya avlusuz, revaklı veya revaksız, simetrik veya asimetrik planlı olarak sınıflandırılabilmektedir Plan Şeması Çuhacı Han, tek avlulu, revaklı ve bodrum, zemin ve üst kat olmak üzere üç katlı plan tipine sahip şehir içi hanlarındandır. Plan şeması, mevcut sokak dokusu göz önüne alınarak tasarlanmış olup bu durum Çuhacı Han’ın planını dikdörtgen formlu tipik han planlarından farklılaştırmıştır Arsaya uyma çabası, bazı odalara erişilebilirliği zorlaştırmış, planı karmaşıklaştırmıştır. Hanın kuzeydoğu köşesindeki iki oda, bu duruma örnek olarak gösterilebilir (Görsel 2). Planda da görüldüğü üzere, hanın batıdan ve güneyden olmak üzere iki girişi vardır. Batı girişi, Tahtakale’ye ve Kapalıçarşı’ya yakın olduğundan ana giriş olarak kullanılmaktadır. Hanın batı ve güney cephelerindeki dükkanlar, Çuhacı Han ve Kılıççılar sokakları üzerinden kullanılmaktadır. Diğerlerine ise hanın içerisinden ulaşılabilmektedir. Hana girildiğinde sağda ve solda üçer dükkân mevcuttur. Güran’ın tarihli planında (Görsel 3), dükkânların önünde dikdörtgen formlu birer ayak görülmekte iken günümüzde (Görsel 2) bu elemanlar mevcut olmayıp dükkânlar öne çekilmiştir. Kemerlerin altında da vitrinleri yer almaktadır (Görsel 4). Sivri kemerlerin arasındaki çapraz tonozlarla örtülü olan giriş bölümü, bir koridor niteliğinde hanın orta avlusuna açılmaktadır. 23 DAB Osmanlı Arşivi - funduszeue.info 24 funduszeue.info 25 Güran, , ; Eyice, , 26 Gurlitt, 27 Ayrıntılı bilgi için bk. Ersoy, 28 Eyice, , Sanat Tarihi Dergisi

nest...

66859 66860 66861 66862 66863