Surtunme Kuvveti Ornekleri

kaynağı değiştir]

Sürtünme kuvvetini artırma yollarından bazıları şunlardır:

• Kışın araba lastiğine zincir takılması
• Sporcuların ayakkabılarının altına dişler yaptırılması
• Dik yollarda ulaşımı kolaylaştırmak için önlem alınması.

Sürtünme kuvvetini azaltma yollarından bazıları şunlardır:

• İş makinelerinin tekerlerinde dişlerin büyük olması
• Büyük cisimlerin altına tekerlek konması
• Makinelerin ve kapı menteşelerinin yağlanması

Ayrıca bakınız[değiştir

Sürtünme Kuvveti Formülü Nedir? N Ve K Ne Anlama Gelir?

Sürtünme kuvveti, iki cismin teması halinde ortaya çıkan enerjidir. Sürtünme kuvveti formülü; Fs= K.N şeklinde kullanılmaktadır. Örnek olarak bir masa düşünüp masayı hareket ettirmeye çalışılan ilk anda zorlanıldığı halde hareketin başlamasıyla iş daha kolaylaşacaktır. Durgunken kinetik sürtünme gerçekleşmektedir. Hareket haline statik sürtünme kuvveti ortaya çıkmaktadır.

Sürtünme Kuvveti Formülü Nedir?

Sürtünme kuvveti iki cisim arasındaki temasla oluşan hareketten meydana gelen kuvvettir. Sürtünme kuvvetinde N ve K sürtünme katsayını ifade etmektedir. Birimi Newton olarak bilinen sürtünme kuvveti Fs = UxN formülüyle ifade edilmektedir. Newton SI birimiyle tanınmakta, Fs=k.N ise sürtünme katsayısını göstermektedir.

N ve K Ne Anlama Gelir?

Sürtünme kuvveti, iki cisim arasındaki temastan meydana gelmektedir. Kinetik kuvvet ve statik kuvvet olarak iki türde incelenmektedir. Sürtünme kuvvet birimi Newton, SI birimiyle ifade edilmektedir. Sürtünme kuvveti; Fs = k.N sürtünme katsayısını ifade etmektedir. Örnek olarak; 3kg ağırlığında bir cismin hareket ettirebilen kuvvet 6N olarak düşünülür ise, cisim ve yüzey arasında bulunan sürtünme kat sayısı 2 olacaktır. Sürtünme kuvveti formülü; Fs = UxN olarak bilinmektedir. Bu formülde Fs sürtünme kuvveti, U ise sürtünme katsayısını temsil eder. N ise tepki kuvvetini ifade etmektedir. Sürtünme kuvvet birimi Newton olarak bilinmektedir. Kinetik sürtünme ve statik sürtünme olarak tanımlanan sürtünme türleri farklı kuvvetleri temsil etmektedir.

Sürtünme kuvvetinden günlük hayatta pek çok alanda faydalanırız. Sürtünme kuvveti konusu Ortaokul Fen Bilimleri dersinde ele alınmaktadır. Öncelikle sürtünmenin ne olduğunu hatırlayalım.

Sürtünme kuvvetinin artırılması ve azaltılmasına örnekler açıklamaları ile beraber verilmiştir

Sürtünme Kuvveti nedir

Sürtünme Kuvveti

Birbirine temas eden yüzeylerde, hareket etmeye karşı dirence sürtünme kuvvetidenir.
Sürtünme kuvveti harekete daima zıt yöndedir, hareketi zorlaştırıcıdır.

Sürtünme kuvvetinin azaltılmasına örnekler

1. Kapı menteşelerinin yağlanması sürtünmeyi azaltır.
   Kapılarda bulunan menteşeler yağlanmadığı zaman gıcırdar, zor açılır kapanır. Sürtünme kuvvetini azaltmak için kapılar yağlanır.
2. Tekerlek kullanılması sürtünmeyi azaltır.
   Buzdolabı gibi araçların altındaki tekerlek sürtünmeyi azaltır. Tekerlek olmayan buzdolapları zor hareket eder.
3. Buz pateninin altı pürüzsüzdür.
   Paten ile kayanların sürtünmeyi azaltması gerekir. Buz pateni ile kayan kişilerin ayakkabılarının altıda ince ve pürüzsüz yapılmıştır.
4. Taşıtların motorlarının içindeki sürtünmeyi azaltmak için yağ kullanılır.
    Motor içindeki parçaların aşınmasını engellemek için motor yağı kullanılır. Motor yağı bitmesi durumunda motor hararet yapmaktadır.
5. Araba, tren ve uçakların havadaki sürtünmesini azaltmak için aerodinamik şekil verilmiştir.
   Bu sayede daha az yakıt yakılarak daha yüksek süratlere çıkılması sağlanmaktadır.
6. Suda yüzen yüzücülerin su ile sürtünmesini azaltılması için özel bone ve mayo kullanır.
   Yüzücüler yarışlarda birinci gelebilmek için özel tasarlanmış mayo ve boneler kullanırlar.
7. Gemilerin sürtünmesinin azaltılması için ön taraflar “V” şeklinde yapılmıştır.
   Gemiler suda sürtünmeyi azaltmak için ön kısımları "V" şeklinde yapılmıştır.
8. Bisiklet yarışçılarının sürtünme kuvvetini azaltmak için bisikleti eğik sürerler ve özel tasarlanmış kask kullanırlar.

Sürtünme kuvvetinin artırılmasına örnekler

1. Yolda yürüyebilmemiz için sürtünme kuvvetinin artırılması gerekir.
   Bunun için ayakkabılarımızın altı tırtıklı yapılmıştır. Bu sayede özellikle kışın güvenli bir şekilde yürüyebiliriz.
2. Yazı yazabilmemiz için sürtünmenin fazla olması gerekir.
    Kalemin ucu ve kağıt arasında sürtünmeden dolayı kalemin izi kağıda çıkmaktadır. Eğer kağıt yağlanmış olsa kağıda yazı yazmamız oldukça zor olacaktır.
3. Araçların fren sistemlerinde sürtünmenin fazla olması gerekir.
   Fren balataları sürtünme kuvvetini artırıcı şekilde yapılmıştır. Bu sayede güvenli bir şekilde durur.
4. Kar lastiklerinde sürtünme fazladır.
   Kışın araçların fren yaptıklarında kolayca durabilmesi için sürtünme kuvveti artırılmıştır.
5. Halılarımızın kaymasını önlemek için halı kaydırmaz kullanılır.
   Bu sayede halılar yerde kolayca kaymadan durabilir.
6. Arazi araçlarının tekerleri oldukça geniş, büyük ve tırtıklıdır.
   Bunun nedeni bu araçların zorlu arazi koşullarında çalışmasından dolayı yere sürtünmesini yükselterek araziye yapışmasını sağlamaktır.
7. Paraşütle atlayan kişilerde, paraşüt ile hava arasında sürtünmenin fazla olması gerekir.
   Bu sayede yavaşça inmesi sağlanır.
8. Haltercilerin, jimnastikçi ve kaya tırmanıcıların ellerinin kaymaması için pudra sürerler.
   Ellere sürülen pudra sürtünmeyi artırarak daha iyi kavramayı sağlar.
9. Kalecileri eldiven kullanması sürtünmeyi artırır.
   Kullanılan eldiven sayede kaleci topu daha iyi tutabilir.
10. Araçlara zincir takılması sürtünme kuvvetini artırır.
    Kışın buzlu yollarda araçların tekerlerinin kaymaması için tekerlere zincir takılır. Takılan zincir sürtünmeyi artırır.
11. Futbol ayakkabılarının çivili olması sürtünmeyi artırır.
    Futbolcuların ayaklarının çim zeminde kaymaması için ayakkabılarının altı çivili yapılmıştır.
12. Kışın buzlu yollara kum dökülmesi sürtünmeyi artırır.
    Buzlu yollarda araç tekerlerinin kaymaması için yollara tuzla beraber kum da dökülür.
13. Kışlık botların altı girintili çıkıntılıdır.
    Kışlık ayakkabıların altı kaymayı engellemek için girintili çıkıntılı yapılmıştır

Diğer Konular

Hareketli cisimlerle temas ettiği yüzey arasında gerçekleşen, cismin hareketini zorlaştıran etkiye "" denir. Topa vurduğumuzda topun bir süre sonra durması, bisikleti zorlanarak sürmemiz sürtünme kuvvetinden kaynaklanır.

Yüzeyinde girinti ve çıkıntıları fazla olan yüzeyler pürüzlü yüzeylerdir. Pürüzlü yüzeylerde sürtünme kuvveti fazladır. Zımpara kağıdı, halı, toprak, çakıl, çim saha gibi yüzeyler pürüzlü yüzeylerdir.


Kaygan Yüzeyler

Yüzeyinde girinti ve çıkıntısı az olan yüzeyler pürüzsüz yüzeylerdir. Pürüzsüz yüzeylerde sürtünme kuvveti azdır. Cam, buz, porselen, cilalı tahta, mermer kaygan yüzeylere örnek verilebilir.

Sürtünme kuvvetini azaltmak için yüzeyler pürüzsüz hale getirilir.
Cisimlerin altına tekerlek takılması sürtünme kuvvetini azaltır.
Makinelerin yağlanması sürtünme kuvvetini azaltır.
Su sürtünme kuvvetini azaltır. Islak zeminlerde kayarak düşebiliriz.
Kar ve buz sürtünme kuvvetini azaltır. Kışın arabaların tekerlerinin kaymasını engellemek için kış lastikleri ve zincir kullanılır.

Örnek
Uzaktan kumandalı oyuncak arabamızı halı üzerinde ve tahta parke üzerinde sürelim.
Arabamız hangi yüzeyde daha hızlı gitmektedir?
Tahta yüzeyde daha hızlı hareket ettiğini gözlemleriz, halı üzerinde pürüz daha fazla olduğu için sürtünme kuvveti fazla olur. Arabamız daha yavaş ilerler.

Sürtünme kuvvetinin artırılması ve azaltılmasına örnekler için tıklayınız.

B- Sürtünme kuvveti nelere bağlıdır

Sürtünme kuvveti cismin ağırlığına ve yüzeyin cinsine bağlı olarak değişir.

1. Cismin ağırlığı
Cismin ağırlığı artarsa sürtünme kuvveti de artar.
Kışın kayan otomobillerin ağırlığı artırılarak sürtünme kuvveti artırılmaya çalışılır.

2. Yüzeyin cinsine
Yüzey pürüzlü ise sürtünme kuvveti artacaktır.

Not:Sürtünme kuvveti yüzeyin büyüklüğüne bağlı değildir.

C- Sürtünme kuvvetinin etkileri

• Sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz etkileri vardır.
• Sürtünme kuvveti elbiselerimizi, ayakkabılarımızı aşındırır.
• Yazı yazabilmemiz, ayakta düşmeden durabilmemiz sürtünme kuvveti ile olur.
• Kışın buzlu yollarda sürtünme çok azdır, sürtünmeyi artırmak için araba tekerlerine zincir takılır. 
• Makine parçalarının aşınmasını engellemek içinde yağlanması sürtünmeyi azaltmak için yapılır. 
• Buzdolabının tekerlekli olması sürtünme kuvvetini azaltır.
• Araçlara takılan kışlık lastiklerin sürtünmeyi artırıcı, yazlık lastiklerin sürtünmeyi azaltıcı desenleri vardır.
•  Kibritin, çakmağın yanması sürtünme sonucu oluşan kıvılcımla gerçekleşir..

Sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz etkilerine örnekler için tıklayınız

D- Havadaki sürtünme kuvveti (Hava direnci)

• Havadaki sürtünme kuvvetine hava direnci denir.
• Hava direnci cisimlerin hava içinde hızını azaltır.
• Havadaki cisim ne kadar büyükse sürtünme kuvveti o kadar fazla olur.
• Sürtünme kuvvetini azaltmak için özel tasarım şekiller yapılır.
• Otomobil ve uçaklar aerodinamik özelliklerine dikkat edilir.

Savaş uçağının hava direncini azaltan tasarımı

Havadaki sürtünme kuvvetini azaltıcı kask

E- Sudaki sürtünme kuvveti (Su Direnci)

Sudaki sürtünme kuvvetine su direnci denir.
Su direnci, su içerisinde hareket eden cisimlerin hareketini zorlaştırır.


Su direncinin azaltılmasına örnekler

1. Balıkların pullu olması,
2. Gemilerin önünün "V" şeklinde yapılması,
3. Yüzücülerin yarışmada birinci olmak için özel üretilmiş mayo ve bone kullanması,
4. Balıkların kaygan sıvı kaplı olması
5. Yüzücülerin suya atlarken ellerini birleştirerek atlamaları
6. Balıkların oval yapılarının olması

Yüzücülerin ellerini birleştirmesi, özel üretilmiş bone ve mayo kullanması su direncini azaltır.

Not:Su direnci hava direncinden daha fazladır.

Örnek Sorular

Soru 1: Kışın kar üzerinde güvenle yürümek için neler yapılmalıdır?

Kar ile ayağımız arasında sürtünmenin artırılması gerekmektedir. Bunun için ayakkabıların altı tırtıklı yapılır.

Soru 2:Ali odasındaki dolabın yerini değiştirmek istiyor. Fakat uyguladığı kuvvet bunun için yeterli değil. Ali'nin dolabı hareket ettirebilmesi için ne yapması gerekir?

Dolabın yerle sürtünmesini en aza indirmesi gerekir. Bunun için dolabın altına tekerlek takabilir, yağ sürebilir.

Soru 3:Yağlı güreşte yağlanma, güreşi nasıl değiştirir?

Güreşçilerin yağlanması sürtünme kuvvetini azaltır, birbirini tutması zorlaşır. Bu nedenle yağlı güreşte büyük ustalık ve hüner gerekir.

Soru 4:Kapı menteşeleri neden yağlanır?

Kapı menteşeleri daha az sürtünmesi için yağlanır. Metallerin birbirine sürtünmesi sonucu aşınmalar oluşur, kapı gıcırdar, kapı daha zor açılıp kapanır.

Soru 5:Futbol oynayan Emre topa durduktan sonra topun biraz ilerledikten sonra durduğunu görüyor. Topun durmasının sebebi nedir?

Top ile yer arasında sürtünme gerçekleşmektedir.
Bu kuvvet hareket eden cisimlerin bir süre sonra durmasını sağlar.

Soru 6: Soğuk bir kış günü elleri üşüyen Eslem ellerini nasıl ısıtabilir?

Ellerinin ortasını çok bastırarak birbirine sürterse elleri hemen ısınacaktır.

Sürtünme Kuvveti Konu Anlatımı İndir

Diğer Konular

nest...

25600 25601 25602 25603 25604