Isparta Düşen Uçak

30 Kasım ’de Isparta’da içinde 6 önemli bilim insanımızın da bulunduğu Atlasjet uçağı Isparta’da düşmüş 57 kişi hayatını kaybetmişti.

Kazada hayatını kaybeden bilim insanlarında Prof. Engin Arık, nükleer enerjinin temelini oluşturan parçacık fiziği konusunda dünya çapında bir isimdi. Ve en önemlisi Türkiye’de bol bulunan toryumu, petrole alternatif enerji kaynağı olarak gösteriyordu.

Yeniçağ geçtiğimiz günlerde konuyu manşetine taşımış ve haber çok ses getirmişti.

CHP HAREKETE GEÇTİ: KAZA YENİDEN ARAŞTIRILSIN

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, işte bu şaibeli kazayı tekrar meclis gündemine getirdi.

Yeniçağ’dan Mehmet Ak

gün’ün haberine göre, CHP’nin imzayla TBMM’ye sunduğu araştırma önergesinin Türkiye için önemli olduğunu ifade eden Yavuzyılmaz; “Kaza kırım heyeti başkanı Feridun Seren’in aynı zamanda BBP’nin merhum Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu’nun ve 5 kişinin hayatını kaybettiği şaibeli helikopter kazasının raporunu hazırlayan heyetinde başkanıydı. Bu kişi Uluslararası Kaza Tahkikat Eğitimi almadığı gibi helikoptere ait cihazların çalınmasına iştirak etmek, suç delillerini karartmaktan ve FETÖ üyeliği suçlamalarıyla tutuklanarak Malatya Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandı. Bizde tüm bunları dikkate alarak, kazanın tekrar araştırılmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.

‘KAZADA SORU İŞARETLERİ VAR’

Uçak kazasında birçok soru işareti olduğuna dikkat çeken Yavuzyılmaz, “Uçağın, içindeki nükleer fizikçilerle birlikte düşmesi üzerine birçok soru işareti var. Bu soru işaretlerini teker teker araştırma önergesinde belirttik. Karakutunun olmamasından, uçuş bilgilerini içeren ikinci bir karakutunun olmamasına kadar her şeyi sorduk” ifadelerini kullandı.

30 Kasım tarihinde, Atlasjet'in World Focus”tan (Dünyaya Bakış Hava Taşımacılığı A.Ş) kiraladığı İstanbul-Isparta seferini yapan yolcu uçağı, Süleyman Demirel Havalimanı'na inişe geçtiği sırada, rakımlı Keçiborlu Türbetepe'de düşmüş, kazada 7'si mürettebat 57 kişi yaşamını yitirdi.

Hayatını kaybedenler arasında Türkiye'nin enerji devi olmasını sağlayacağı söylenen “Toryumdarı Nükleer Enerji Projesinin” mimarları, 6 akademisyenin olması, kazaya yönelik şüphe ve sabotaj iddialarını ortaya çıkarttı, kaza sonrasında sorumluların cezalandırılması için yapılan yargılama ise 30 Kasım itibarıyla zaman aşımına uğrayarak sonuçsuz kaldı.

Yavuzyılmaz’ın gözbebeğim olarak nitelediği araştırma önergesinde şu ifadeler yer aldı:

“Uçakta CVR (kokpit ses kayıt cihazı), FDR (uçuş verileri kayıt cihazı), EGWPS (geliştirilmiş yere yakınlık uyarı cihazının) gayri faal durumda olduğu tespit edildi. Kaza sonrasında uçağın enkazını incelemek üzere görevlendirilen kaza kırım ekibi “Uluslararası Kaza Tahkikat Eğitimi” almadığı ortaya çıktı. Heyetin başkanı olan Feridun Seren aynı zaman da BBP eski Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu ve 5 kişinin hayatını kaybettiği şaibeli helikopter kazasının raporunu hazırlayan heyetin de başkanıdır. Feridun Seren, helikoptere ait cihazların çalınmasına iştirak etmek, suç delillerini karartmak, sahte tutanak düzenleme ve silahlı terör örgütü FETÖ üyeliği' suçlamalarıyla tutuklanarak Malatya Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandı.

Sabotaj şüphesindeki bir diğer iddia ise FETÖ Terör örgütünün Isparta yapılanmasıyla ilgili hazırlanan iddianamedir. FETÖ'cü Muammer Görgeç'in cep telefonundaki yaklaşık beş dakika süren ses kaydına göre, Görgeç ile kimlikleri tespit edilemeyen iki kişinin Isparta'daki uçak kazasıyla ilgili konuştuğu iddia edilmektedir.

Sabotaj iddialarının en önemli argümanlarından bir diğeri Wikileaks belgeleridir. Belgelerde kazanın yaşandığı günün akşamı, dönemin Sivil Havacılık Genel Müdürü Ali Arıduru'nun, Amerika Büyükelçisi'ni telefonla arayıp “ABD ile olan işbirliğinin gizli tutulmasını istediği” öne sürülmektedir.

Kazada yaşamını yitiren ve toryum elementinden nükleer eneçi elde etme konusunda kritik önemdeki bilgilere ulaştığı öne sürülen Prof. Engin Arık'a ait olan bavul ve çalışmalarının bulunduğu dizüstü bilgisayarı gibi kişisel eşyalarına ise halen ulaşılamamıştır.

ve tarihlerinde yapılan BTYK ve BTYK Toplantılarında; dönemi “Ulusal Nükleer Teknoloji Geliştirme Programı” geliştirilmesi kararı alındıktan sadece 10 gün sonra tarihinde uçak kazası gerçekleşmiştir. Olay bütünüyle ele alındığında, Türkiye'nin ekonomik kalkınmasının, enerji bağımsızlığının, sosyal gelişme ve milli güvenlik hedeflerinin akamete uğratılması adına kuvvetli şüpheler bulunmaktadır.”

TEKZİP VE DÜZELTME

30 Kasım , gece 3 suları

Isparta'ya giden yapımı koltuk kapasiteli MD 83 tipi uçak bir anda rotadan çıktı ve düştü. Uçak enkazına sabahın ilk ışıklarında ulaşıldı.

Isparta'ya giden uçakların güzergahı gölün üzerinden devam ediyor ve arkasındaki havaalanına iniyor. Ancak tarihler 30 Kasım ’yi gösterdiğinde böyle olmadı. Gelen uçak gölün üzerinden vadiye girdi. Önce ağaçları biçen uçağın kanadı kırıldı, daha sonra uçak parçalara ayrıldı. 57 kişi hayatını kaybetti.

Hayatını kaybedenlerin arasında bilim insanlarının da olması ilk günden itibaren kazayla ilgili soru işaretlerine neden oldu. Uçakta hayatını kaybeden bilim insanları, Türkiye’nin özellikle enerji alanında çok önemli bir projeye imza atacak başlığı üzerinde çalışıyordu. Başlığın adı; toryumdu.

Toryum nedir?

Toryumun keşif tarihi  Adını mitolojideki savaş tanrısı Thor'dan alıyor. Uranyum gibi doğada serbest halde bulunmuyor. Tek başına nükleer yakıt olarak kullanılamıyor. Ancak tüm dünyada uranyum yerine toryum kullanılması için bilimsel çalışmalar var. Türk Hızlandırıcı Projesi de bu açıdan büyük önem taşıyordu. 

"İnşallah kuracağımız merkezde de bir proton hızlandırıcı düşünülüyor. Bu da ileride belki prototip toryum nükleer santral yapmamız için ön çalışmalara olanak sağlar."

Kazada yaşamını yitiren Prof. Dr. Engin Arık'tan geriye kalan bu sözler, çalışmanın ne denli önemli olduğunu ortaya koyuyor. 

11 üniversiteden 'ü aşkın araştırmacı yer alıyordu

Bilgi Üniversitesi Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, projenin, desteklenen en yüksek bütçeli projelerden biri olduğunu söyledi.

"11 üniversiteden 'ü aşkın araştırmacının yer aldığı uzun soluklu bir projeydi. Bu projenin asıl amacı, bahsi geçen Türk Hızlandırıcı Merkezini tasarlamaktı."

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Prof. Dr. Saleh Sultansoy ise, "Hızlandırıcı teknolojisi 10 stratejik teknolojiden biri. Diğerleri nükleer, nano teknoloji, moleküler biyoloji, genetik. Ama bu hızlandırıcı teknolojisi olmadan kalan 9'u gelişmiyor."

[Fotoğraf: AA]

Uçak kazası proje için kırılma anıydı

Boğaziçi Üniversitesinden Prof. Metin Arık ise, konuyla ilgili şunları söyledi:

"Mesele zaten toryum değil, toryumu yakacak teknolojiyi kendi inşa etmek meselesi. Eğer bunu yapabilseydik çok önemli bir adım olacaktı bizim için. Maalesef biz nükleer konuda ve hızlandırıcı konusunda çok geç kaldık. Hızlandırıcı konusu ’larda başladı biz bununla hiç ilgilenmedik. Nükleer reaktörler de ikinci dünya savaşından hemen önce başladı ve bu konuyla da ilgilenmedik uluslararası alanda bize verilen sözlere çok safça kandık kötü oldu."

Isparta'daki uçak kazası, Cumhuriyet'in yılında sonuçlanması planlanan proje için kırılma anıydı.

Serkant Ali Çetin, "Şu bir gerçek, Engin Hoca'nın özellikle kaza ile birlikte aramızdan ayrılmış olması sadece Türk Hızlandırıcı Merkezi ile ilgili çalışmalarda değil, Türkiye'de deneysel parçacık fiziği yüksek enerji fiziği çalışmalarında da kendisinin sayesinde edindiğimiz momentumu azalttı" dedi.

Türk Hızlandırıcı Merkezinin ilk projesinin kurulumu sürüyor. yılında tam kapasiteyle hizmete alınması bekleniyor. Türk Hızlandırıcı Projesi ve Türkiye'nin zengin toryum rezervleri de hesaba katıldığında Isparta'daki kaza ile ilgili soru işaretleri artıyor.

[Fotoğraf: AA]

Kazayla ilgili sorular hala aydınlatılamadı

Kazada yaşamını yitirenlerin avukatı, aynı kazada yeğenini kaybeden Şehnaz Yüzer. Yüzer, pek çok noktanın hala aydınlatılamadığını söylüyor.

"Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü mesela Word Focus şirketini bu uçağı kazadan önce 11 kez kazadan sonra da 2 kez denetlemiş. Denetleme raporlarının tümünde pek çok bilgi var eksikler var yanlışlar var. Bu uçakların bakım tamirleri yapılamıyor diye. Öyle ki mesela uçuş eğitiminden sorumlu kişinin yeterlilik belgesi yok yeterli değil. Pilotların eğitimleri eksik müteveffa pilotların bu uçağı uçurmak için eğitimleri eksik."

Türkiye için büyük önem taşıyan bir projeyi hayata geçirmeye çalışan bilim insanlarının yaşamını yitirdiği kazayla ilgili yanıt bekleyen pek çok soru var.

Kazanın üzerinden 12 yıl geçti. Dosyadaki bazı kurum ve kişiler için zaman aşımı süresi doldu.

Şehnaz Yüzer, "Bu olayda bize göre araştırılmayan eksik kalan pek çok yanlışlık ve eksiklik var. Yargılamanın daha fazla delille ve bazı bulgularla devam edeceğini umuyorum" dedi.

Haber: Elif Akkuş

Kamera: İsmail Dostoğlu