Sağlıkta Yıpranma Payı 2018 Son Dakika
Sağlıkçılar ’den sonra 10 yıl çalışarak erken emekli olabilir
SAĞLIKÇILAR YIPRANMA HAKKI İLE NASIL ERKEN EMEKLİ OLACAK?
Yazılarınızı devamlı takip ediyorum ve sayenizde birçok konuda bilgi sahibi oldum. Ben doğumluyum. Sigorta girişim Eylül , fakat prim ödemesi Aralık Şu an prim günüm var. Halen laboratuvar teknikeri olarak çalışmaktayım. Üç çocuğum var, gün borçlanma yapabiliyorum. Şimdi kurumdan ayrılmak istesem kıdem tazminatını alabilmek için doğum borçlanması yapmam gerekiyormuş. Sorum, doğum borçlanması miktarı neye göre belirleniyor. Benim sigorta primim tavandan yatıyor. gün borçlanma için ne kadar ödeme çıkar? Ayrıca sağlıkçılar için uygulanan yıpranma hakkından ben de yararlanabiliyor muyum? Emeklilik yaşımda bir değişiklik olur mu? (Birsen K.)
İlk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödeme tarihiniz 8 Eylül sonrası olduğundan kendi isteğinizle kıdem tazminatı alabilmek için ya prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresini doldurmalısınız, ya da prim gününü tamamlamalısınız.
Doğum borçlanması 1 asgari ücret ile asgari ücret arasında, sigortalının kendisinin belirleyeceği kazanç tutarının yüzde 32’si oranında prim ödeyerek yapılır. Şu an ücretiniz ne olursa olsun doğum borçlanmasını en düşük tutardan yapabilirsiniz.
Asgari ücret üzerinden doğum borçlanmasını yılında yaptığınızda günlük TL olmak üzere, gün için toplam 27 bin TL prim ödersiniz. Prim günlerinizi güne tamamladıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) kıdem tazminatı yazısı alarak işverenden tazminatınızı talep edebilirsiniz.
Sağlıkçılara 3 Ağustos tarihinden sonraki çalışmalarını kapsamak üzere yıpranma hakkı getirildi. İnsan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışmaları şartıyla, bu kapsamda geçen sürelerinin her günü için 60 gün fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) verilmektedir. Bu sürenin yarısı da yaş haddinden indirilmektedir. Yaş haddinden indirim yapılabilmesi için 3 Ağustos tarihinden sonraki toplam çalışma süresinin en az gün olması gerekir.
Sağlıkçılara tanınan yıpranma hakkından tıbbi laboratuar ve patoloji teknikeri, tıbbi laboratuar teknisyeni, tıbbi görüntüleme teknisyeni ve teknikeri gibi meslek mensupları yararlanmaktadır. Bu grupta yer alıyorsanız, ’den itibaren 10 yıl çalışmanız halinde yaş haddinizden gün, yani 10 ay indirilir. Çalışma süreniz 15 yıl olursa gün indirim yapılır.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALAN İŞÇİNİN ÜCRETİ ASGARİ ÜCRETE TAMAMLANMAK ZORUNDA MI?
Eşim asgari ücret ile çalışıyor. Kısa çalışma yaptığı dönemde devletin yaptığı ödeme ile firmanın ödediği ücretin asgari ücreti tamamlaması gerekmiyor mu? Eşimin hesabına en son kısa çalışma ödeneği ile birlikte TL yatırıldı. (Turgay A.)
Kısa çalışma ödeneği, son 12 aylık dönemdeki brüt ücretin yüzde 60’ı oranındadır. Haftada 30 saat kısa çalışma, 15 saat normal çalışma yapan işçinin normal ücretinin 3’te 1’i işverence ödenir. Geri kalan 3’te 2’lik kısım için ise brüt ücretin yüzde 60’ı oranında kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) verilir. Ancak, KÇÖ ilk defa kısa çalışma kapsamına alınan tarihten önceki 12 aylık ortalama ücret üzerinden hesaplanır. Örneğin eşiniz ilk defa KÇÖ almaya geçen yıl nisan ayında başladıysa, KÇÖ Nisan Mart dönemindeki ortalama ücret üzerinden hesaplanır. Bu nedenle, asgari ücretle çalışan bir işçiye verilen KÇÖ ile işverenin ödediği ücret toplamının asgari ücrete ulaşması mümkün değildir. İşverenin tamamlama zorunluluğu da bulunmamaktadır.
YILLIK İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?
Üç yıldır çalıştığım işyerinden istifa ederek ayrılmaktayım. İçeride kullanmadığım 31 gün yıllık izin hakkım var ve ücreti ödenecek. Sormak istediğim husus, 31 günlük izin parası hesaplanırken hafta tatillerim de (cumartesi-pazar) hesaplanarak mı ücret ödenecek? Yoksa aylık maaşım 30’a bölündüğünde bulunan gün ücretim 31 ile çarpılarak mı ödenecek? (Arda G.)
Kullanılmayan yıllık izin ücreti hesaplanırken, hafta içi hafta sonu diye bir ayrım yapılmadan öncelikle brüt ücret 30’a bölünerek 1 günlük brüt ücret bulunur. Bu tutar 31 ile çarpılır. Toplam 31 günlük brüt tutardan önce yüzde 15 oranında sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi kesilir. Kalan tutardan ise ödemenin yapıldığı tarihteki vergi diliminize bağlı olarak gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Örneğin, asgari ücretle çalışan bir işçinin 31 günlük izin parası mayıs ayında ödendiğinde 2 bin TL olur. Gelir vergisi diliminin yüzde 20’ye yükseldiği kasım ayında ödendiğinde ise 2 bin TL tutarında ödeme yapılır.
ENGELLİ ÇOCUK ANNESİ NASIL ERKEN EMEKLİ OLUR?
doğumlu engelli çocuğum var. Engeli doğuştan glokom hastası. Lakin bizim rapor almak aklımıza gelmedi. Raporu yılında aldık. Eşim ise Haziran'da işten ayrıldı. yılları arasında raporumuz yok. Bu durumda erken emeklilik hakkından yararlanamaz mı? (Ercan A.)
Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelere, 1 Ekim tarihinde yürürlüğe giren Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile erken emeklilik hakkı getirildi. Söz konusu annelerin 1 Ekim tarihinden sonraki çalışma sürelerine 4’te 1 oranında süre ilave edilecek. Toplam prim günlerine eklenecek bu süre aynı zamanda yaş haddinden indirilecek. Bu kapsamdaki çalışma süresi 4 yıl ( gün) olan bir annenin prim günlerine gün ilave edilecek. Emeklilik yaş haddinden de 1 yıl indirilecek. Normal emeklilik yaşı 52 ise 51 yaşında emekli olabilecek.
İlave süre hesabında, çocuğun ağır engelli olduğuna dair rapor alınan tarihten itibaren çalışılan günler dikkate alınır. Ancak, çocuğunuzun doğuştan engelli olduğunu belirtiyorsunuz. İlgili genelgede doğuştan engelli çocuklar için bir ayrıntı bulunmuyor. Rapor çocuğun doğuştan engelli olduğuna dair tespit içeriyorsa, eşinizin 1 Ekim tarihinden sonraki tüm çalışmalarının dikkate alınması gerektiğini düşünüyorum. Aksi durum, yasanın ruhuna aykırılık teşkil eder.
Öncelikle raporunuzu inceleyin, çocuğun engelinin doğuştan olduğuna dair bir tespit olup olmadığını kontrol edin. Doğuştan engelli olduğu belirtilmiyorsa yeni bir rapor alın. Doğuştan engelli olduğu yazıyorsa SGK’ya eşinizin 1 Ekim ’den itibaren çalışmalarının bu kapsamda değerlendirilebilmesi için yazılı talepte bulunun. Kurumdan olumsuz cevap gelirse işlemin iptali için dava açabilirsiniz.
BOŞTA GEÇEN GÜNLER İÇİN PRİM BORÇLANMASI YAPILABİLİR Mİ?
doğumluyum. Sigorta girişim yılında yapıldı. yılı aya kadar dönem dönem yarı zamanlı çalıştım. ’dan beri tam zamanlı asgari ücretli olarak çalışmaktayım.
yılı mayıs ayında 21 gün bedelli askerlik yaptım. Emekli olacağım güne kadar asgari ücretli olarak çalıştığımı düşünerek şunu merak ediyorum: yılı öncesi yarı zamanlı çalıştığım için aradaki çalışmadığım günlere ait sigorta primini sonradan asgari ücret üzerinden ödeyebiliyor muyum? Ödeyebiliyorsam, emekli maaşıma etki eder mi? Ödeme yapmam ya da ödemezsem nasıl etkiler?
Diğer sorum da alacağım emekli ikramiyesini nasıl etkiler? (Doğucan Y.)
Çalışmadığınız günlerin primini geriye dönük topluca ödeme imkânı bulunmuyor. Sadece 21 günlük askerlik süresini borçlanabilirsiniz.
Diğer yandan, ayda 30 günden az çalışanlara, eksik günlerini 30 güne tamamlayacak şekilde isteğe bağlı sigorta yaptırma imkânı bulunmaktadır. Bu kapsamda eksik günler için günlük asgari ücretin yüzde 32’si oranında prim kesintisi yapılır. İsteğe bağlı sigorta primleri normalde 4/b kapsamında değerlendirilirken, ayda 30 günden az çalışanların isteğe bağlı sigorta primleri 4/a kapsamında değerlendirilir. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için primlerin, çalışırken yatırılması gerekir. Sonradan prim yatırılamaz.
Askerlik borçlanmasını, ihtiyaç doğarsa yapın. Örneğin, yılından sonra çalışmaya başlayanların emeklilik yaşı prim gününü (20 yıl) doldurdukları tarihe göre belirlenir. 31 Aralık tarihine kadar günü dolduran erkekler 60, kadınlar 58 yaşında emekli olurlar. günlük süreyi 1 Ocak – 31 Aralık tarihleri arasında dolduran erkek ve kadınlar sırasıyla 61 ve 59 yaşında; 1 Ocak – 31 Aralık tarihleri arasında dolduranlar da 62 ve 60 yaşında emekli olurlar.
günü 1 Ocak tarihinden sonra doldurursanız bu durumda 63 yaşında emekli olabilirsiniz. Bu tarihleri bir yer not alın. İleride gün eksik primle emeklilik yaşınızın uzayacağını görürseniz, askerlik borçlanması yaparsınız. 1 günlük gecikmenin bile emekliliğinizi 1 yıl geciktirebileceğini unutmayın.
Askerlik borçlanması emekli aylığınıza etki etmez ama emeklilik yaşınızın gecikmesini önleyebilir.
RAPOR PARASINDAKİ DEĞİŞİKLİK GERİYE DÖNÜK UYGULANACAK MI?
2 Nisan tarihinde başlayan ve 16 Mayıs tarihinde bitecek olan sağlık kurulu raporum bulunmaktadır. İş göremezlik ödeneği ile ilgili yapılan ve sizin de "Hastalanan işçiye kötü haber" başlıklı yazınıza konu olan değişiklik 22 Nisan tarihinde kabul edilmiş. Acaba bu değişiklik benim bu ay alacağım iş göremezlik ödeneğini etkiler mi? Yoksa uygulama 22 Nisan tarihinden itibaren alınan raporlarda mı geçerli olacaktır. (Fatih Ş.)
Kanun 22 Nisan tarihinde yürürlüğe girdiği halde SGK’nın konuyla ilgili yayımladığı /13 Sayılı Genelge’de, daha önce rapor almış ancak rapor süresi kanunun yayımlandığı tarihte dolmamış olanlar da bu kapsamda değerlendirildi. Hatta genelgede 19 Nisan – 5 Mayıs tarihlerini kapsayan dönem için düzenlenen rapora istinaden geçici iş göremezlik ödeneğinin (rapor parası) yeni düzenlemeye göre hesaplanacağı örnek olarak anlatıldı. Dolayısıyla, sizin geçici iş göremezlik ödeneğiniz de yeni düzenlemeye göre verilecektir.
Sağlık &#;alışanlarına yıpranma payı geriye d&#;n&#;k olacak uygulanacak mı? Kimler faydalanacak?
YIPRANMA PAYI NEDİR?
Mevcut durumda Türkiye’de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl güne ilave olarak 60 ile gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde ile gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
Türkiye’de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK’da, Emniyet’te, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda, basın ve gazetecilikle, TRT’de görev yapanlarla TBMM’de yasama organı statüsünde çalışanlar.
Basında yer alan iddialara göre sağlık sektöründe çalışan kişilere de yıpranma payı geliyor. Buna göre; sağlık personelleri ağır işte çalışan personel gibi 60 günlük yıpranma hakkı elde edecek.