Refakat Izni Için Gerekli Belgeler

1. Refakat izninin ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerin tedavi amacıyla hastaneye götürülmesi için izin verilmesi hususunu içermediği,

2. Refakat izni verilen personele harcırah ve yolluk verilmesinin mümkün olmadığı,

3. Refakat izninin kişinin tedavisinin evde veya hastanede olması hususlarına bağlı olmadığı,

4. Refakat izninin verilmesine sebep kişinin memuriyet mahalli içinde veya dışında olmasının öneminin bulunmadığı,

5. Refakat izni verilen Devlet memurunun izin süresinin sonunda görevine başlaması gerektiği, kendisine ayrıca bir yol süresinin verilmesinin mümkün olmadığı,

6. Refakat izninin sağlık kurulu raporuna dayalı olması ve raporda, Kanunda öngörülen hususların yer alması gerektiği, bu nitelikte olmayan sağlık kurulu raporlarına dayalı olarak refakat izni verilemeyeceği,

7. Refakat izni verilen memurun izin sebebinin son bulması halinde derhal görevine dönmesi gerektiği,

8. Refakat izninin memurun talebine bağlı olması sebebiyle azami sürelerden daha az verilebileceği,

9. Altı ay kadar refakat izni kullanan memura aynı hastalığa bağlı olarak yeniden refakat izni verilemeyeceği,

Azami süre kadar refakat izni kullanan memura aynı kişinin farklı hastalığına bağlı olarak mevzuatta yer alan diğer şartların yerine getirilmesi halinde yeniden refakat izni verilebileceği,

Altı ay kadar refakat izni kullanan Devlet memuruna diğer bir kişi içinde maddede aranılan şartların taşıması halinde refakat izni verilebileceği,

Refakat gerektiren kişinin yaşının önemli olmadığı,

Sağlık kurulu raporuna dayalı olarak ve söz konusu raporda Kanunda öngörülen şartların bulunması halinde, her defasında yeni bir rapor alınması koşuluyla refakat izninin 6 aylık sürenin kısım kısım kullandırılabileceği,

Sağlık kurulu raporuna dayalı olarak aynı kişinin aynı hastalık veya kazaya bağlı olarak memuriyet süresi içinde azami 6 ay refakat izni verilebileceği,

Devlet memurunun, belirli bir süre geçtikten sonra refakat izni verilmesine konu olan hastanın rahatsızlığının kötüleşmesi sebebiyle tekrar refakat izni verilmesini talep etmesi halinde (6 ayın tamamı kullanılmamışsa) söz konusu personelin uygun sağlık kurulu raporunu tekrar alabileceği,

Tek seferde verilecek refakat izni süresinin üç ayı geçmemesi kaydıyla aynı kişinin aynı vakası sebebiyle verilecek refakat izninin azami süresinin (6 aylık sürenin) kalan kısmının verilmesi gerektiği

Sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler olup, raporunun bahsi geçen hususlardan herhangi birini içermemesi halinde Devlet memuruna refakat izni verilemeyeceği,

Aynı kişiyle ilgili olarak öncekinden tamamen bağımsız yeni bir hastalığın veya vakanın ortaya çıkması gerektiği, örneğin; alınan ikinci sağlık kurulu raporunda yeni birtakım hastalıklar yer almış olsa da ilk refakat izninin alınmasına dayanak olan hastalığın devam ettiği görüldüğünde bu rapora dayalı olarak ikinci defa refakat izninin kullandırılmasının mümkün olamayacağı

Bakmakla yükümlü olduğu çocuğunun engelli sağlık kurulu raporuna istinaden personele refakat izni verilmesinin mümkün olmadığı,

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu (Sosyal Hizmetler Kanunu sayılı ) gereği bakım evinde kalan ve bakım ücretinden yararlanan kişinin refakat ihtiyacı karşılanması sebebiyle bu durumdakilerin memur olan yakınlarının refakat izninden yararlanamayacağı,

Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda refakatçinin adı ve soyadının yazılmasına gerek olmadığı Yurt dışından alınan raporun o ülke mevzuatına uygun olup olmadığı ile ilgili ülke mevzuatında hastalık durumunda sağlık kurulu raporu tanzim edilip edilmediği hususlarında dış temsilciliğin onayının alınması gerektiği

Refakat izninin haftada bir gün veya ayda dört gün gibi parça parça kullanılmasının mümkün olmadığı,

Refakat gerektiren aynı kişi için sadece bir memurun izin kullanabileceği (örneğin; refakat gerektiren anne için ayrı/aynı kurumlarda çalışan iki memur kardeşten sadece biri tarafından iznin kullanılabileceği, 6 aylık sürede en az iki rapor çıkacağından bu iki kardeş arasında değişim yapılabilecektir. Burada tek bir rapor için bir memurun izinli olması esastır). mütalaa edilmektedir.

REFAKAT İZNİ TALEBİ

Yönetmelik gereği bulunması zorunlu ifadelerin yer alması şartı ile sağlık raporunun alındığı gün çalışılan kurum amirine refakat izni talebini ileten dilekçe ile başvuru yapılır ve aynı gün izin başlar. Bu TSK dahil tüm kurumlar için geçerlidir.

RAPORDA BULUNMASI ZORUNLU İFADELER

1. Refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı (hayati öneme haizdir),

2. Sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği (refakatlı bakıma ihtiyacı vardır)

3. Üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi

REFAKAT İZNİNE YÖNELİK KANUN

sayılı Devlet Memurları Kanununun inci maddesinde; “… memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü yer almaktadır.

Yazılacak dilekçeye bu madde eklenir.

REFAKAT İZNİNE YÖNELİK YÖNETMELİK Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10 uncu maddesinde;

(1) Memurlara sayılı Kanunun inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi hâlinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.

(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.

(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.

(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki hükümler subay, astsubay ve uzman erbaşlar için de kanunlarına işlenmiştir.

Devlet Personel Başkanlığının Resmi İnternet Sitesindeki Görüşler İncelenerek Hazırlanmıştır.

Hazırlayan: AYŞE SARI (lütfen isimsiz alıntı yapmayınız)

Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birim Sorumlusu

SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı.

SİMESEN Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı.

TEYVAK Yönetim Kurul Üyesi

Refakat izni, herhangi bir iş alanında çalışma gösteren bir bireyin, birinci dereceden yakınının ciddi bir rahatsızlık geçirmesi üzerine alabildiği izin sürecidir.

Refakat İzni Nedir?

Refakat izni, işçi veya memur düzeyindeki bir çalışanın almış olduğu ve birinci derece yakını olan bir kişinin rahatsızlığı sonucunda verilen bir izin türüdür. Bu izin türü, çalışanların bakmakla yükümlü gördüğü ve ciddi bir rahatsızlık geçiren birinci dereceden yakın bir aile üyesi için, kısa veya uzun süreli bir refakat iznine çıkabilmesidir. Bu izin hususu çalışan yakınının, bir kaza ya da önemli hastalık sonucu kendine bakamama hükmünden doğmaktadır.

Refakat İzni Kimlere Verilir?

Refakat izni, devlet memuru olarak görev yapan ya da özel sektörde çalışma gösteren her çalışan için, yılsonu tatil izninden kesilen süreyi kapsamaktadır. Devlet kurumları üzerinde çalışma gösteren ve birinci derece ailevi yakınlığı bulunan memurların, hayati bir durum hususunda alabildiği izin süresidir.

Ancak bu izin süreci devlet memurlarını içine alan sayılı İş Kanununda, refakatçi izni altında bir hükümle yer almamaktadır. Böyle bir durumda da devlet memurunun çalışma gösterdiği kuruma ya da işçi veya işveren arasındaki duruma bağlı olarak, izin yapısı değişkenlik göstermektedir.

Özel sektör alanında ise bu durum, sayılı İş Kanunu altında kendini ifade etmektedir. Ancak özel sektörde yer alan bir çalışan refakat iznini zorunlu olarak kullanmak durumunda kaldığı vakit, izin süreci hafta tatili ücretinden kesilmektedir.

Refakat İzni Süresi Ne Kadar?

Refakat izni, devlet veya özel sektör üzerinde çalışma gösteren bir çalışanın, zorunlu olarak almış olduğu ve birinci dereceden bir yakınına refakat ettiği bir izin sürecini içine almaktadır. Refakat izni almak isteyen bir çalışan, bu izin sürecini en fazla üç ay süreyle kullanabilmektedir.

Çalışan, refakat süresini uzatmak istediği takdirde ise ayrı olarak bir üç ay daha bu süreyi uzatılabilmektedir. Bu refakat izin aralığı devlet ya da özel sektöre ait bir çalışanın, tıbbi bir müdahale sonucu kendine bakamadığı bir aile yakını için izin alması durumunu ifade etmektedir.

Mülga Maliye ve Gümrük Bakanlığı Bütçe Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün tarihli ve sayılı yazısında; konuyla ilgili olarak Sayıştay Genel Kurulunca verilen tarihli ve /1 sayılı kararın sonuç bölümünde; “ sayılı Harcırah Kanununun 20’nci maddesine göre hastalıkları icabı bu kanunun 18’inci maddesinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi gerektiği resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere, aile efradından refakat edenlerin Devlet Memuru olması halinde de hastaya refakatin sayılı Harcırah Kanununa göre harcırah ödenmesini gerektirir bir görevlendirme olarak kabulüne çoğunlukla karar verildi” denilmektedir.

Buna göre; bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinden birisinin hastalanması halinde, doktor raporu gereğince bu hastalara refakat edecek olan Devlet Memuruna;

a) İkamet mahallinde refakati söz konusu ise; öncelikle yıllık izin, yıllık iznini kullanmış olması durumunda mazeret izni, mazeret izninin de yeterli olmaması halinde sayılı Kanunun ’inci maddesi uyarınca aylıksız izin verilmesi,

b) İkamet mahalli dışında refakat söz konusu ise; anılan Sayıştay kararı doğrultusunda işlem yapılarak, refakat süresince görevli sayılması gerekmektedir.

Çalışanlar için sunulan bir izin türü olan refakat, herhangi bir sağlık sorununun bulunduğu durumlarda kullanılır. Bu sağlık sorunu çalışanın kendisinde değil, birinci dereceden yakınında olmalıdır. Refakat iznini memurlar da özel sektör çalışanları da kullanabilir. Refakatçi izni, hem devlet memurlarına hem de özel sektör çalışanlarına belli bir süreye kadar ücretli olarak verilir. Özellikle son derece hayati durumlarda kullanılan refakat izni, üç aya kadar alınabilir. Bu iznin sayılı İş Kanunu maddelerinde de yeri ve hükmü vardır.

Refakat Nedir?

Refakat sözlükte “eşlik etme, birlikte bulunma” şeklinde tanımlanır. Çoğunlukla hastanelerde refakatçi şeklinde bir adlandırma bulunur. Bu, hastaya refakat eden, ona yardımcı olan kişidir. Çalışma hayatında da refakat izni bulunur. Bu izin, çalışanların birinci dereceden yakınlarının yanında bulunabilmeleri için verilir. Birinci dereceden yakınların geçirdiği ağır ve zorlu bir hastalık refakat izni almak için yeterlidir. İşçilere ve memurlara verilebilen bir izin türü olan refakat izni, kısa veya uzun süreli olabilir. Bu uzun süre üç aya kadar uzayabilmektedir. Bu izinde çalışanın yakının bir kaza geçirmiş olması, kendine bakamayacak durumda olması gereklidir.

Refakat İzni Kimlere Verilir?

Devlet memurlarına ve işçilere verilen refakat izni her iki çalışma şekli için farklı hükümlerle yapılabilir. Refakat izni her çalışan için yıl sonu tatili izninden kesilen süreyi kapsar. Devlet memurları için sayılı İş Kanunu’nda refakat izniyle ilgili herhangi bir hüküm yer almaz. Bu nedenle refakat izni devlet memuru için çalıştığı kurum ve kuruluşun yapısına göre değişiklik gösterebilir. Özel sektörde devlet memurlarından farklı olarak refakat izni İş Kanunu’nda kendine yer edinir. İşçinin işverenine göre değişiklik gösterebilse de refakat iznine ayrılan bir işçinin izin süreci hafta tatili ücretlerinden kesilir.

Refakat İzni Süresi Ne Kadardır?

Devlette veya özel sektörde çalışanların yakınlarına yardımcı olabilmeleri amacıyla verilen bir izin olan refakat izni, maksimum üç ay kullanılabilir. Çalışan, üç ay süresi dolduktan sonra işverenine bildirmek kaydıyla bu süreyi uzatabilir. Refakat izni uzatılırken birinci dereceden yakının rahatsızlığının belgelendirilmesi gerekebilir. Refakat izni olan devlet memurlarının sigortaları ödenir. Özel sektörde çalışan işçilerin de sigortalarının ödenmesi gerekir ancak bu durum çalışanın, çalıştığı kuruma ve işverenine göre değişiklik gösterebilir.

Kısacası refakat, çalışanlar ve onların birinci dereceden yakını olan aileleri için sağlanan özel bir izin türüdür ve her durumda, her hastalıkta kullanılması mümkün değildir.