Peygamberlerin Sıfatları Anlamı

Peygamber kelimesi Farsça “Peyam-ber” kelimesinin farklı söylenişidir ve “haber getiren” anlamına gelmektedir. Arapçada ise, “Nebi, Rasül ve Mürsel” kelimeleri ve bunların çoğulu olan “Enbiya, Rusül ve Mürselûn” kelimeleri aynı manada kullanılmaktadır.

Istılah/terim olarak ise, “İnsanlara yol gösteren, Hakk’ı ve yaşamaya değer hayatı öğreten, üstün ahlâkta örnek insan” demektir. Türçemizdeki en açık ifadesi “elçi”dir.

Peygamberler insanlar arasından özel olarak seçilen seçkin, güzel ahlâklı kimselerdir. Yani üstün yaratılışlı, gerek ruh ve gerekse beden yapısı olarak seçkindirler.

Peygamberler mükemmel ve özel insanlardır zira Allah-u Teâlâ’nın koruması ve yardımına muhataptırlar. Bu mükemmel insanlar melekle bağlantı kurarak vahiy alır. Bundan dolayı peygamberlerde bulunması gereken üstün vasıflar şunlardır:

1-Sıdk:

Sıdk, doğruluktur. Peygamberler doğru sözlüdür; asla yalan söylemezler. Ne dinî, ne dünyevî konularda, vakıaya ters hiçbir söz onlardan sadır olmaz. Sözlerinin doğruluğu gerekirse mucizelerle desteklenir. Sıdkın zıddı olan kizb yani yalan söylemek peygamberler için merduddur, asla düşünülemez.

2-Emanet:

Peygamberler, emin ve güvenilir kişilerdir. Güvenlik altındadırlar. Onlardan asla sahtekârlık, hile ve desise sadır olmaz. Emanete hıyanet etmezler. Kur’an-ı Kerim’de bu konuda şöyle buyrulmaktadır: “Hiçbir peygamberin emanete hıyanet etmesi düşünülemez. Kim hıyanet ederse, kıyamet günü, hıyanet ettiği şeyle birlikte gelir. Sonra da hiçbir haksızlığa uğratılmaksızın herkese kazandığının karşılığı tastamam ödenir” (Al-i İmran, ). Peygamberimiz daha risaletten önce bile, “Muhammedü’l-emin” lakabı ve şöhretine ermişti.

3-Tebliğ (Tebliğ-i Şeriat):

Peygamberler, Allah-u Teâlâ’nın vahyettiğini, eksik ve fazla olmadan insanlara ulaştırırlar, gizlemezler. Tebliğin zıddı kitmân yani gizleme peygamberler hakkında merduddur, düşünülemez. Peygamberler kendilerinden de bir şey katmazlar. Kur’an-ı Kerim’de, “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni tebliğ et, eğer bunu yapmazsan O’nun elçiliğini yapmamış olursun. Allah seni insanlardan korur. Doğrusu Allah kâfirlere yol göstermez” (Maide, 67).

4-Fetânet:

Fetânet, Peygamberlerin akıllı ve zeki olmasıdır. Peygamberler, insanlığın süper akıllılarıdır. Akıllı olduğu için peygamber olmamış, peygamber olacağı için Allah-u Teâlâ onlara üstün akıl ve zekâ vermiştir. Ancak üstün zekâlılar, insanlara liderlik edebilirler. Toplumları ikna edip, onlara önderlik yapabilmek için üstün zekâ gerekir. Fetânetin zıddı olan akılsızlık ve gaflet peygamberler için merduddur, düşünülemez.

5-İsmet:

İsmet, “günah işlememek, günahtan korunmuş olmak” demektir. Bu sıfat, peygamberlerin masumluğunu ifade eder. Peygamberler masumdur. Kasten yani bilerek günah işlemezler. Yanılmaları veya onlardan zelle sadır olması caiz görülmüştür. Yanılmaları halinde Allah-u Teâlâ, onları hemen vahiyle düzeltir. Zelle denilen ayak sürçmeleri istemeyerek sadır olmuştur. Mesela, Adem Aleyhisselam’ın cennette yasak ağaçtan yemesi henüz kötülüğün ne olduğunu tecrübe etmemiş olması ve şeytanın yemin etmesi üzerine vuku bulmuştur. Adem Aleyhisselam ve eşi Havva hemen af dilemiş: Allah-u Teâlâ da affetmiştir.

Bunların dışında peygamberlerin “erkek olması” mevzusu vardır ki bu konuda Ehl-i Sünnet’in görüşü şöyledir: “Ehl-i Sünnet’in itikattaki iki imamından birisi olan İmam Maturidi’ye göre peygamberler erkek olur, kadından peygamber olmaz. İmam Eş’ari’ye göre ise olması caizdir ancak kadından peygamber gönderilmemiştir.”