Türklerde ve Osmanlıda geleneksel yay; mersin balığı,sazan balığı veya yayın balığı dilindeki yapıştırıcı, manda boynuzu, manda ayağındaki sinir ve akça ağacı kullanılarak yapılır. Bu kadar farklı türden malzemenin bir araya gelerek yapılmasından dolayı bu tür yaylara kompozit yay adı verilmektedir. Milattan önce ’lü yıllara ait en eski kompozit yay Orta Asya’da bulunan Baykal Gölü yakınlarında bulunmuştur. Bulunan bu yay uzun ve farklı bir şekli olmakla birlikte Türk Yaylarının ilk versiyonu olduğu düşünülmektedir.
Türkler doğudan batıya doğru göç ederken yaylarda zorunlu değişiklik olmaya başladı. Bu değişikliğin en belirgin şekli yayın öne doğru daha kıvrımlı bir şekil almasıydı. Diğer bir şey ise yaya kasan adında bir bölüm eklenip, yay boyu kısalmaya başladı ve kabza yayın önüne doğru şekillendirilmeye başlandı. Bütün bu değişiklikler sonucunda günümüzde de kullanılan“Türk Yayı” son şeklini almış oldu. Son haliyle Türk Yayı hafif okları daha uzaya atabilme kabiliyetine ulaşırken, ağır oklarıda atabilecek bir güce ulaşmış oldu.
Türk yayı dünyadaki en kısa yay olma ünvanına sahip olup atlı okçulukta rahatlıkla kullanılabilmektedir.
Şu an dünyadaki en gelişmiş geleneksel yay Türk yayıdır.
GELENEKSEL TÜRK YAYI YAPIMI
Akça Ağacı (Yay Ağacı)
Akça ağacı en çok Bolu-Gerede’de yetişfunduszeue.infoksel yay yapımında akça ağacı kullanılmasının sebebi yayda mükemmel bir performansa sebep oluşudur. Hiçbir ağaç akça ağacı kadar iyi bir sonuç vermemektedir. Akça ağacı tutkalı çok fazla emer.
Akça ağacı yayda kullanılabilmesi için 3 gün boyunca aralıksız kazan içinde soğuk suda bekletilir. 3 günden sonra kazanın altı yakılarak suyun kaynaması sağlanırak 3 gün boyuncada kaynar suda bekletilir. Bu işlemlerden sonra akça ağacı sudan çıkartılır ve talaş alevine tutularak suyunu çekmesi sağlanıfunduszeue.info son olarakta hazırlanan tutkala yatırılır ve tutkalı iyice emmesi sağlanır.
Bundan sonraki işlem ise şu şekilde olmaktadır; yay kalıpları içine hazırlanan akça ağacı sıkıştırılarak urganlarla iyice bağlanır. Asıl olay kalıptan çıktıktan sonra başlamaktadır. Kuruduktan sonra dış yüzeyine gelecek şekilde manda siniri yapıştırılır. İyi bir yayın ortaya çıkması için yay ağacı kalıptan 10 yıl sonra çıkartılarak işlem görmesi gerekmektedir.
Çokal Tutkal
Tutkal maddesi Çanakkale-Geliboluna bağlı Çokal koyunde yapılır ve bu isimle anılır. Çokal tutkalı. Bu tutkal yaya esneme özelliği verir. Tutkalın titizlikle hazırlanması çok önemlidir. Yoksa yay performansını etkileyebilir.
Yay Kemiği (Boynuz)
Menenmen bölgesinde yetişen mandaların boynuzları en makbul olanıdır. Boynuzun dış kısmı en sert olan yeridir ve yayda bu bölge kesilerek kullanılır. Kesilen kemik kazanda iyice kaynatılır sonra çam ateşine tutularak iyice yumuşayılıp düzeltilir. Daha sonra dar tahta kalıpların içerisine konularak funduszeue.info son olarakta tutkalla hazır hale getirilien yay ağacına yapıştırılıp, birbirine uyumlu hale getirilir.
Yay Çeliği
Yayın orta kısmına denk gelen kabzanın arasına yerleştirilen kemiğe çelik denir. Bu çelik 2 boynuz arasında kalır.
Hayvan Siniri
İnek ve öküzlerin ayak ve dizleri arasından çıkartılıfunduszeue.info sinirler önce güzelce yıkanıp temizlenir sonra iyice kurutulur, kaynatılır ve yüksek ateşte iyice eritilir. Eriyen sinirler dövülerek lif lif ayrılması sağlanır. Bu aşamadan sonra kuruyan yayın dış kısmına çok dikkatlice döşenir. Bu döşemede dikkat edilmesi gerekense şudur; her yeri eşit ve homojen döşeme şarttır.
En iyi sinir için, Trakya’da yetişen inek ve öküzlerin ayak bileklerinden diz kapaklarına kadar olan sinirler bir araya toplanır, yıkanır, kurutulur, kaynatılır ve eritilir. Bu erime sinirlerin lif lif ayrılmasını te’mîn eder, Sinir, yayın kurulduktan sonra dış tarafına gelen kısmına i’tinâ ile döşenir.
Çok ince bir durumdan daha bahsedecek olursak puta yaylarının yapımında öküz siniri, menzil yaylarının yapımında ise inek siniri kullanılır. Yaya tipine göre kullanılan sinir tipinin farklı olma sebebiyse amaca yönelik kullanılmasıdır.
Çile (Kiriş)
Günümüzde kiriş olarakta adlandırılan çile saf ipekten yapılır. Uzun bir süre kaynatılıp gölgede kurumaya bırakılır. Sonrasında da güzelce bükülerek ip haline getirilir. Çile sadece yarışma yaylarında kullanılır.
Çile yayın iyi ucundaki çeltiklere takılır ve okun fırlatılmasını sağlar. Savaş yaylarında koyun ve keçilerin bağırsakları yapılan bir düzü işlemden sonra çile haline getirilip, kullanılır.
Mehmet Turgut KARACAN
Uzman Okçuluk Antrenörü
Beden Eğitimi Öğretmeni
Tel:
İnstagram: @gaziantepokculuk
Bir zamanlar Kızılderili avcılarından Türk ordularına kadar herkesin tercih ettiği silah olan yay, dünyadaki en eski avlanma (ve dövüş) araçlarından biridir. Modern silahlar için uygun olmasa da ve şimdi çok daha sofistike yaylar bulabilirsiniz - ilkel bir yay, vahşi doğada hayatta kalmak için avlanmak zorunda kalırsanız yine de hayatınızı kurtarabilir. Ya da eğer bir Açlık Oyunları meraklısıysanız ve Katniss Everdeen olmak istiyorsanız bu çok yararlı olabilir çünkü kim istemez ki? Bu ve arkadaşlarınıza göstermek için sadece havalı ve harikalar!
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası