Nevroz Belirtileri

Nevroz nedir sorunun yanıtı mı arıyorsunuz. Nevroz kavramını ilk olarak İskoç doktor William Cullen ortaya atmıştır. Peki nevroz nasıl teşhis edilir, tedavi edilmezse ne olur? Sinir hastalığı olarak bilinen nevroz tedavisi ne kadar sürer biliyor musunuz? Psikiyatri alanında kullanılan bir terim olan nevroz bazen farklı kavramlarla da karıştırılmaktadır. Bu kavramlardan biri de psikozdur. Peki nevroz ve psikoz farkı nedir? İşte yanıtı!

Nevroz Nedir?

Nevroz ya da sinir hastalığı; sürekli sıkıntı içeren fakat sanrı ya da varsanı içermeyen işlevsel akıl hastalıklarına verilen bir isimdir. Bu terim yılından beri Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'ndan çıkarılmıştır. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri'ndeki uzman ruh hekimliği topluluğu tarafından da kullanılmamaktadır. Nevroz kavramını ilk olarak İskoç doktor William Cullen ortaya atmıştır.

Tıpta ve Psikolojide Nevroz Hastalığı Ne Demek, Psikoz İle Farkı Nedir?

Psikoloji biliminde nevrozların yani normal olmayan davranışların birçok farklı sebebi vardır. Kişinin anormal davranış göstermesine; bedensel ve psikolojik ihtiyaçlarının giderilememesi, zorlanma ve stres, kişinin psikolojik yapısındaki içsel çatışmalar, gelişim bozuklukları, çeşitli bedensel ve kalıtımsal hastalıklar ile aşırı kaygı gibi nedenler sebep olabilir.

Psikoloji biliminde nevroz hastalarına nevrotik denir. Nevroz hastaları diğer sağlıklık yani normal insanlarla toplum içinde yaşamlarını sürdürebilirler. Nevrotik insanlar çoğu zaman kendileri de anormal davranışlarda bulunduklarının farkında olurlar. Nevrotik davranış gösteren kişilerin çoğunun hastanede tedavi edilmesine gerek kalmaz. Ancak yine de bir doktora yani uzmana görünmek bu hastaların psikolojik gelişimi için çok daha yararlı olacaktır. Peki nevroz ve psikoz arasındaki fark nedir? Psikoz hastanın gerçeklikle olan bağını yitirmesidir. Nevroz ise çeşitli davranış bozukluklarıdır. İkisi arasındaki en önemli fark psikozda kendine zarar verme, halüsinasyon ve kişilik değişimi söz konusuyken nevrozda bunlar yoktur.

Psikonevroz veya diğer bir adıyla nevroz, psikolojik rahatsızlıklar arasında yaygın görülen bir durumdur. Kişinin gerçeklik algısında bozulmalar olmadığı; endişe, anksiyete, hastalıklı korkular, saplantılı düşünceler, depresyon ya da takıntılı davranışlar gibi duygularla iç içe olduğu durumlardır. Kişide içsel çatışmaya yol açabilen psikolojik sorunları kapsar. Bireyin çevresine karşı olan uyumsuzluğu, yaşam tarzını değiştirememesi ve tatmin edici bir kişilik özelliği kazanamaması olarak da ele alınabilir.

Günümüzde hemen hemen her psikolojik rahatsızlık için tedavi yöntemi vardır. Bu rahatsızlıklar arasında psikonevrotik hastalıklar da yer alır. Uzman bir psikolog veya psikiyatrist tarafından uygulanan doğru tedavi yöntemleri ve terapiler, hastalığın iyileşmesine katkı sağlar.

Nevrotik Kişilik Nedir?

Olumsuzluklara karşı ortaya çıkan kaygı ve endişe gibi yoğun aşırı durum bozuklukları olarak da tanımlanabilir. Nevrotik kişiliğe sahip kişiler, diğer kişilere oranla çok yoğun duygu durumları yaşayabilir. Örneğin bir bireyin normal bir durum olarak gördüğü ufak bir rahatsızlığı, çok fazla duygu yükleyerek bir hayal kırıklığı olarak hissedebilir.
Nevrotik özellikler kişiye sadece olumsuz sonuçlar yaşatacağı anlamına gelmez. Kişi, iş ya da okul başarımı konusunda nevrotik olabilir ve sonuç olarak başarı sağlayabilir. Sağlık durumlarını sürekli düşünebilir ve bazı durumlarda aşırıya kaçabilir. Ancak yine de sağlıklı bir beslenme ve spor düzeni sürdürebilir.
Psikolojik sorunlar, iki başlık altında sınıflandırılabilir. Kişi tarafından gerçeklik algısında bozulma olup olmamasından kaynaklı durumlar psikoz ya da nevroz olarak iki başlıkta incelenir. 
Psikotik hastalıklar; bireyin gerçeklik algısının bozulmasından kaynaklı, normalde olmayan sesleri duyma, hayal görme, sanrı ve halüsinasyon gibi ögelerle karşılaşılan hastalıklardır. 
Ancak bu hastalıklarda, kişiler farklı nedenlerden kaynaklı bazı bireysel ve çevresel etkenlere karşı normal olmayan psikolojik tepki ve davranımlar sergilese de hastanın gerçeklik algısı korunur. Genellikle bu kişiler yaptıkları davranışların farkındadır.

Psikonevroz ve Nevrotik Davranışın Belirtileri

Çoğu durumda kişiler farkında nevrotik davranışlar sergileyebilirler. Ancak bu kişilerle sürekli iletişim halinde olan ve her zaman vakit geçiren diğer kişiler zamanla bu durumun belirtilerini görüp anlayabilirler.  
Psikonevroz ve nevrotik davranış belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ortada bir sorun olmadığı halde fiziksel semptomlardan şikayette bulunma
• Takıntılı düşünce ve kaygı
• Mükemmeliyetçi davranışlar sergileme
• Kişilere ve insanlara aşırı muhtaçlık ya da bağımlılık 
• Belli başlı gereksinimleri etkili biçimde yönetememe
• Her zaman dramatik tutumlarda bulunma
• Başka insanları aşırı kıskanma
• İlişiklerde zorluk yaşama
• Çocuklarının sağlıklarıyla ilgili ya da güvenliği ile ilgili obsesyon yani takıntılı davranışlar

Psikonevroz Nedenleri Nelerdir?

Nevrotik davranış biçimleri, normal olmayan psikolojik dürtü ve bunlardan kaynaklı görülen anormal davranış olarak açıklanabilir. Psikonevroz nedenleri arasında bazı davranışlar yer alabilir. Nevrotik davranışların gelişmesine neden olan faktörler şu şekildedir:

• Bedensel ya da ruhsal gereksinimlerin karşılanamaması
• Birtakım anormal davranışları sergilemeye zorlanma
• Aşırı duygusal stres
• Bireyin içsel çatışmalar yaşaması
• Yoğun kaygı durumlarına yol açan bazı travmatik olaylar
• Çocukluk dönemlerinden kaynaklı gelişim bozuklukları
• Birtakım kronik ya da kalıtımsal hastalıklar

Nevrozlar genellikle psikotik bozukluklarla karşılaştırma yapılarak değerlendirilir. Bu bağlamda bazı özellikleri bakımından bu durum içerisinde yer alan sorunların psikotik bozukluklardan ayırt edildiği alanlar da bulunmaktadır.
Çoğu zaman nevrozla sonuçlanan psikiyatrik problemler ise şu şekildedir:

• Nevrotik davranışlar sergileyen kişiler sosyal yaşama kolayca uyum sağlayabilir
• Nevroz, bireyde ileri derece kişilik bozukluğuna neden olmaz
• Vakaların çoğunda hastaneye yatışı gerektiren psikolojik durumlar görülmez
• Bozukluklar bireyin günlük yaşantısını kötü etkileyebilir, sosyal yaşantıda birtakım sorunlara ve zorluklara neden olabilir

Psikonevroz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Nevrotik davranışlar bir problem haline geldiği durumlarda, uzman psikolog veya psikiyatristlerden destek alınabilir. Bu doğrultuda psikiyatrist kişinin tıbbi geçmişini detaylı olarak öğrenir ve psikolojik yönden muayene uygular. Ayrıca vakalar için bazı psikolojik tanı testleri de uygulanabilir. 
Yapılan çalışmalardan elde edilen veri ve sonuçlara göre hastalığın tanısı konur.

Psikonevroz tedavisi bakımından uygulanan yöntemler genellikle şu şekildedir:

İlaç Tedavisi
Hastalığın altında yatan nedene bağlı olarak uzman tarafından kişiye reçete edilen antidepresan ya da sakinleştirici etkisi olan bazı ilaçlar verilebilir. İlaçlar kişinin yaşadığı duygu durumlarının iyileştirilmesi yönünde fayda sağlayabilir.

Psikoterapi
Bazı durumlarda verilen ilaçlar tek başına yeterli olmayabilir. Tedavi planlamasına çoğu durumlarda psikoterapi yöntemleri de eklenir. Bu bağlamda en fazla kullanılan uygulama olan bilişsel davranışçı terapi ile beraber, tedavi sırasında farklı psikoterapik uygulamalarda kullanılabilir.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Bir duygulanım ve duygudurum bozukluğu olan depresyon ya da çökkünlük, herkeste rastlanan bir duygu, daha geniş anlamda bir duygudurumdur. Bu durum psikiyatride özgül bir hastalık veya bir sendrom olarak tanımlanmıştır.

Depresyondaki baskın belirtiler karamsarlık, isteksizlik, durgunluk, cinsel istek azalması, depresif duygudurum, değersizlik, küçüklük ve zayıflık duygularıdır. Hastalar sıklıkla kederli bir ruh halinde ağlamaklı olabildikleri gibi, bazen de duygulanamama içinde olup asla ağlayamazlar. Depresyon ağırlaştıkça emosyonel yanıt azalır, hastalar normal etkinlikleriyle bile uğraşamaz, enerjileri düşer, hareketleri azalır, odaklanma güçlüğü yaşar, saatlerce yataktan çıkamaz, uykuya dalmakta ve sürdürmekte zorlanır, hayattan zevk alamaz hale gelirler.

Depresyon başlıbaşına bir hastalık olabildiği gibi birçok kişide çok yaygın bir belirti olarak kendini gösterebilir ya da pek çok ruhsal hastalığa eşlik edebilir. OKB, histeri ve fobik nevrozlarda depresyon sık rastlanan bir bulgudur.

Depresyonu bilişsel psikologlar ve kuramcılar bilişsel yetilerdeki bir bozukluk, davranışsal kuramcılar ise öğrenmeyle ilgili bir sorun olarak görürler.
Kernberg, depresyonu suçluluk duyguları, özsuçlamalar ve özkaygılarla bütünleşmiş süperegoya bağlamıştır. İdeal self dağıldığında ya da süperego bütünleşemediğinde şiddetli öfke, çaresizlik ve umutsuzluk ağır basmakta, depresyon gelişebilmektedir. İstenen nesnenin elde edilememesi, özlenen doyumun sağlanamaması depresyona neden olabilmektedir. Yani elde edememe, ulaşamama ve doyumsuzluk depresyon sebepleri arasındadır.

Depresyonu anlamak için duygu, duygulanım ve duygudurum sözcüklerinin ne ifade ettiğini bilmek gerekir. Bir örnekle açıklayacak olursak, bir kayıp karşısında duyulan yas bir duygu, yaslanma bir duygulanım, yas hali ise bir duygudurumdur. Duygular ve olumlu ya da olumsuz her türlü yaşantılar duygudurumun temel bileşenleridir. Duygudurumların süreleri değişik olup, davranışlarımızı etkiler ve bir boşalım işlevi görürler.

Freud, depresyon tanısı için değerlilik duygusunun kaybolmasını, çevre ve kendiliğin olumsuz değerlendirilmesini şart koşar. Yas ile depresyon arasındaki belirgin fark budur. Depresif bir kişinin isteksizliğine, pasifliğine, iş yapma ya da bir yere gitme isteksizliğine karşın yaslı bir kişi verimliliğini kaybetmeden işini yapabilir, aktivitelere katılabilir, hatta onlardan zevk alabilir ama alınan haz derin bir acının etkisi altındadır.

Neşe halini yani neşeli duygudurumu yaslılığın karşıtı olarak ifade edebiliriz.

Depresif nevrozda deskriptif tanı:

Depresyonu yaslı, çaresiz, korkulu bir duygudurum olarak tanımlayabiliriz. Depresif hastalık belirtilerini duygulanım, bilişsel, güdüsel ve bedensel belirtiler olarak sınıflandırabiliriz.

Depresyonun duygulanım (emosyonel) belirtileri:
⦁ Şiddetli yas
⦁ Durgunluk
⦁ Umutsuzluk
⦁ Cesaretsizlik
⦁ İsteksizlik

Depresyonun bilişsel belirtileri:
⦁ Değersiz ve yetersiz olduğu inancı
⦁ Güvensizlik
⦁ Kendini suçlama
⦁ Kendini cezalandırma
⦁ Kendini değersizleştirme

Depresyonun güdüsel belirtileri:
⦁ Etkinliğin azalması
⦁ Karar vermede güçlük çekme

Depresyonun bedensel belirtileri:
⦁ Yorgunluk
⦁ Bitkinlik
⦁ İştahsızlık
⦁ Uyku bozuklukları
⦁ Konuşma ve hareket yavaçlaması
⦁ Cinsel işlev bozuklukları

Depresif nevrozda dinamik tanı:

Depresyonda kişilik özellikleri:

Oral dönem sorunlarının depresyon gelişiminde önemli belirleyici olduğu genel bir kanıdır. Süt çocuğu çağı denen bu dönem ne kadar dengeli geçirilirse, bu mutlu çağın tüm yaşam boyu süreceği, tüm iyi şeylerin ömür boyu kendine akacağı inancı yerleşir. Sarsılmaz bir iyimserlik bu dönemin başlıca olumlu bir sonucudur. Bu kişiler iyi niyetli, sevecen, vermeye ve almaya hazır, yaşam için gerekli herşeyi kendilerine verecek birilerinin her an emirlerinde olacağı beklentisi içindedirler. Bu bazen gereğinden fazlasını almayı, hatta biraz şımartılmayı doğursa da genellikle sağlıklı bir ruh halini oluşturur.
Oral dönemde örselenme yaşandığında ise iyimserlik yerine karamsarlık, umut yerine umutsuzluk, duygu ve düşüncelere egemen olur.

Suçluluk, utanma, şükran duyguları:

Suçluluk ve utanma duyguları psikiyatrik sorunlarda tedaviye en dirençli, davranışlarımızı ciddi derecede engelleyen ruhsal öğelerdendir. Özellikle ergenlik döneminde suçluluk ve utanma duyguları üstbenlik gelişimi ve kimlik yapılanmasında ciddi rol oynar.
Sağlıklı şükran duygusu, verene, olgun ve olumlu bir tepki özelliğini taşır. Alınana memnunluk değerbilir bir karşılıkla verilir. Oral dönemdeki denge şükran duygusunu gerçek anlamında pekiştirir. Sınırsız doyum bazen karşılık verme gereğini ortadan kaldırıp, vermeden almayı doğurabilir. Tersi durumda, yani oral dönemde gereksinimleri yeterince karşılanmayan kişilerde ise aşırı bir sorumluluk bilinciyle başkaları için yaşama, tüm olanaklarını başkaları için kullanma, hiç almadan verme felsefesi gelişir.
Depresyonlu kişilerde alıp verme arasındaki denge alımın aleyhindedir. Bu hastalar almadan verirler, başkalarını memnun etme odaklı yaşarlar, aşırı sorumluluk duyarlar. Şükran duygusu görüntüsü altında suçluluk duygularını bastırmaya çalışırlar. Bütün bunların derininde de saldırgan dürtü ve duyguların gizlenmesi amacı vardır.

Acelecilik:

Oral dönemde şımartılan, daha acıkmadan beslemeye alıştırılan kişilerin bir diğer özelliği aceleciliktir. Bu kişiler beklemeye tahammül edemez, kararlarını hemen uygulama gereği duyarlar.
Oral dönemde yeterinden az ya da hiç doyum sağlayamamış kişilerde ise istekleri, beklentileri az bir kişilik gelişir. Ama bu beklenti ve isteklerin az ya da yok gibi görünmesi içeride bir birikim yapar ve başka kanallarla doyuma ulaşmaya çalışır. Bu da depresyona yatkınlık doğurur.

Öfke:

Annedeki öfke duygusu çocuğuyla ilişkilerini derinden etkiler. Duyguların ilişkiye endekslenmiş halini açarsak depresyon, başkalarına bulaşıcı, öfke ve kızgınlık ise başkalarında tamamlanıcı niteliktedir. Öfke duyulan kişide uyandırılan korku öfkenin dışarıdaki tamamlayıcısıdır.
Oral dönemde anne öfkesini bebeğe ''al memeyi de senden kurtulayım, al başımın belası'' gibi cümlelerle boşalttığında bebek bunu algılayarak olumsuz etkilenecektir.

Depresif nevrozlular agresif engellenmiş kişilerdir. Bundan dolayı öfkelerini ortama uygun biçimde boşaltamaz, öfkelerini yararlı ve yaratıcı olarak kullanamazlar. Çoğu kez farklı savunma düzenekleri ile öfkelerini gizlemeye çalışırlar. Aşırı yardımseverlik öfkenin saklanma yollarından biridir. Tüm çabalara rağmen öfke bilinçaltında daha da birikir.

Sonuç olarak öfkeli annenin bebeğinde temel güven duygusunun gelişimi sekteye uğrar.

Tüm bunların ışığında depresif nevroz, depresyon tanısı koyarken şunlara dikkat edilmelidir: Depresif nevrozun en temel belirtilerinden olan çökkünlüğün ergenlik, menopoz ve yaşlılıkta da olabileceği unutulmamalıdır. Bundan dolayı durgunluk, isteksizlik ve çökkünlüğe dayanarak depresyon tanısı koymak yanıltıcı olabilir. Çalışamama, verim düşüklüğü, empotans, uyku bozuklukları, bedensel yakınmalar gibi pek çok belirti ve bulgu ile depresyon tanısına gidilmelidir.

Ayrıca Erikson'un her ruhsal gelişim döneminin bir bunalımla sonuçlandığı varsayımı akılda kalmalıdır.

Depresyon tanı ve tedavisinde gerek ilaç, gerekse psikoterapi ile tedavi için Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezimizden gerekli uzman desteğini alabilirsiniz. Depresyon ile ilgili ayrıntılı bilgilere (funduszeue.info), (funduszeue.info) ve (funduszeue.info) web sitelerimizdeki yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.

Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi, Psikoterapist ve Psikiyatrist Emine Filiz Uluhan.