Lozan Antlaşması Yer Altı Kaynakları

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş'ın talimatı ile BTP'li bir genç CİMER'e ‘Lozan'da madenlerimizi çıkarmaya engel gizli madde var mı' diye sordu. CİMER'den "Gizli madde de yok, maden çıkarmamıza engel bir madde de yok" cevabı geldi.

20 Mart'ta Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) 8. Olağan Genel Kongresi'nde BTP genel başkanı Hüseyin Baş Lozan Antlaşması'nda maden çıkarmamızı engelleyen gizli bir madde olup olmadığını Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sormuştu.

"Gizli madde" söylentisi nereden çıktı?

BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş "Lozan'da gizli madde var" iddiaları üzerine kongrede şu değerlendirmeyi yapmıştı:

Lozan'dan bir tane madde bilmeyen adamlar bütün gizli (!) maddelerini biliyor. Bu nasıl çıktı? Şöyle çıktı; Yıllarca bu milleti sizleri, bizleri soyarlarken, bizim zenginliklerimize kast edilirken yabancılar tarafından…  Yıllarca bize ‘Bizim yeraltı kaynağımız yok, madenimiz yok, ne yazık ki biz verimli topraklarda yaşayan insanlar değiliz' dediler. Bunu bu ülkede birçok bakan, vekil, başkan vs. söyledi.  Sonra yılında bir tane adam çıktı, halk kahramanı Prof. Dr. Haydar Baş, ‘Bizim 3 katrilyon dolar yeraltı zenginliğimiz var' dedi ve bunların oyununu bozdu. Bu oyun bozuldu ya, yeraltı kaynağımız yok diyenler şuna döndü; ‘Bizim aslında var ama Lozan'dan dolayı çıkaramıyoruz' Bu işin hikâyesi de budur

"Lozan'da gizli madde var mı, yok mu?"

Konuşmasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'a da seslenen Hüseyin Baş şunları söylemişti;

Lozan'da gizli madde olup olmadığı hususu Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin namusu ile ilgili bir husustur. Eğer bu ülkeyi yönetenler bu ülkenin namusunu düşünüyorsa çıkacak diyecek ki; bu Lozan'da gizli madde vardır veya yoktur.  Ben şimdi buradan bu kalabalığın huzurunda sayın Cumhurbaşkanıma rica ediyorum, Lozan Antlaşması'nda gizli madde varsa lütfen bu halka gizli maddenin var olduğunu açıklasın. Hayır Lozan'da gizli madde yoksa ülkemizin yöneticisi, bu antlaşmanın bugünkü sorumlusu ve tarafı olarak çıksın ve bize, ‘Bu Lozan Antlaşması'nda gizli madde yoktur' desin

BTP'li gencin sorusuna CİMER'den yanıt

Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi, bu konuda yapılan başvurulardan biri olan BTP Konya Gençlik Kolları Başkanı Bahtiyar Süha Keskin'in sorusuna yanıt verdi.

Cimer'den yapılan yazılı açıklamada, Lozan Antlaşması'nda gizli bir madde olmadığına, madenlerimizi çıkarmamıza engel bir maddenin de söz konusu olmadığına yer verdi.

Bahtiyar Süh Keskin'e CİMER'den verilen yanıt / Ekran Görüntüsü: Twitter @bsuhakeskin

Cimer'in yazılı yanıtının tam metni şu şekilde;

Sayın Bahtiyar Süha Keskin;

T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER)' ne tarihinde yapmış olduğunuz sayılı başvurunuz tarihinde HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ (HUMŞ) tarafından cevaplanmıştır.

Sayın Bahtiyar Süha,

sayılı başvurunuz incelenmiştir. Lozan Barış Andlaşmasında gizli maddeler bulunmamakta olup, maden çıkartmamıza engel teşkil eden herhangi bir madde yer almamaktadır.

Lozan Barış Andlaşması metnine Bakanlığımızın internet sitesinde bulunan Kaynaklar / Kurucu Andlaşmalar linkinden ulaşılabildiği hususunda saygılarımla rica ederim.

Independent Türkçe

'te imzalanan Lozan antlaşması konusu yılıyla yeniden gündeme geldi. Lozan’ın bu yıl sona erip ermeyeceği halka soruldu. yılında İsviçre'de imzalanan ve bu yıl yılı olacak olan Lozan Barış Antlaşması’na yönelik yapılan ankete katılanların büyük bir çoğunluğu Lozan'ın hükümsüz olacağını düşünüyor. Peki, Lozan ne zaman bitiyor, Lozan Antlaşması bitti mi?

Lozan ne zaman bitiyor?

, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra İsviçre'de 24 Temmuz 'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması'nın 'üncü yılı olacak.

Lozan Antlaşması metninde Lozan Antlaşması'nın yılında veya başka bir tarihte bittiğine dair bir madde bulunmamaktadır.

Lozan Antlaşması metnine göre Lozan Antlaşması süreli değildir. Lozan Antlaşması'nda Türkiye'nin bor ve petrol başta olmak üzere değerli yer altı kaynaklarını çıkarmasını engelleyecek bir madde de bulunmamaktadır.

Lozan Anlaşması'nın ek gizli maddeleri olduğuna dair somut bir kaynak da bulunmuyor. Lozan Antlaşması'nın gizli ek maddelerinin olduğu bilgisi bir iddiadan ibarettir.

Ayrıca geçtiğimiz aylarda bir vatandaş tarafından Lozan Antlaşması'nın gizli maddeleri var mı sorusu Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi'ne (CİMER) yöneltilmişti. CİMER soruya cevap olarak "Lozan Barış Antlaşması'nda gizli maddeler bulunmamakta olup, maden çıkartmamıza engel teşkil eden herhangi bir madde yer almamaktadır" yanıtını vermişti.

Ankette ne karar çıktı?

Ankete katılanların yüzde 48'i, Lozan'ın bu yıl sona ereceği kanaatine sahip. Bu oran, üniversite mezunları arasında yüzde 43 düzeyinde gerçekleşti.

Lise altı ve lise mezunlarında ise sırasıyla yüzde 48 ve yüzde 47'lik kesimler, söz konusu anlaşmanın geçerliliğinin kalmayacağına inanıyor.

Lozan Barış Antlaşması'nın maddeleri

Türk Devleti'nin sınırları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların öğreniminin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı.

Fener Rum Patrikhanesi'nin yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla Türkiye'de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.

Boğazlar konusu çözüldü

İstanbul'daki Rumlar hariç diğer yerlerdeki Rumların Yunanistan'a, Batı Trakya hariç diğer illerdeki Türklerin ise Türkiye'ye gönderilmesi suretiyle iki ülke arasında nüfus mübadelesine karar verildi.

20 Temmuz 'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile de Lozan'da üzerinde en çok durulan başlıklardan Boğazlar konusu çözüme kavuşturuldu.

madde, önsöz ve 4 bölüm

madde, bir önsöz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşması'nın ön sözünde, devletlerin istiklal ve hakimiyetine saygı gösterilmesi prensibine yer verildi.

Lozan Antlaşması'nın yıl dönümü. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin uluslararası hukuki temelini oluşturan antlaşmanın müzakerelerine 20 Kasım 'de İsviçre'nin Lozan şehrinde başlandı. 24 Temmuz 'e kadar geçen 8 aylık süre içerisinde çetin müzakereler sonucunda imzalandı ve Sevr Antlaşması'nın yerini aldı.

Kimine göre Sevr sonrası yoktan var edilen büyük bir zafer olarak kimine göre Misak'ı Milli'den ödünler veren bir 'masa başı yenilgisi' olarak görülen Lozan'a ilişkin tartışmalar hala devam etmekte.

Misak-ı Milli nedir?

'Milli yemin' anlamına gelen bu isim Osmanlı Mebusan Meclisi'nin 28 Ocak 'de gizli bir oturumda kabul ettiği metnin adıdır. Meclis'te Felah-ı Vatan (Vatanın kurtuluşu) adlı grup tarafınca yazılan bu metin altı maddede ülkenin olması gereken sınırlarını belirtir.

Bu sınırlar kabaca bugünkü Türkiye haritası artı Musul, Kerkük ve Batum'u içine alan sınırlardı. Gizli oturumda kabul edildikten hemen sonraki gün dünyaya ilan edildi. 

Bu metnin ilanı üzerine İngilizler meclisi bastı ve içlerinde Rauf Orbay'ın da olduğu Misak-ı Milli'ye öncülük eden isimleri tutuklayarak Malta'ya sürgün ettiler.

Lozan 'mitleri': Gizli maddeler ve

Lozan'ın gizli maddeleri yoktur.

İngiltere'nin içinde olduğu bir müzakere ortamında savaşın kazanılmasında önemli rol oynayan ABD'nin ortaya koyduğu 'Wilson İlkeleri'ne aykırı hareket edilmesi düşünülemez. 

'de açıklanmış olan bu ilkelerin ilk maddesi de uluslararası antlaşmalarda gizli maddelerin olmaması veya gizli şekilde uluslararası antlaşmalar yapılmamasıdır.

Bazı maddeler gizli dahi olacak olsa meclis tarafından onaylanması gerekir. Bunun için gizli meclis oturumu yapılmış dahi olsa bu kayıtların artık gizliliği kalkmıştır ve bu iddialara ilişkin hiç bir kayıt, belge veya hatırat yoktur. Şimdiye kadar gün yüzüne çıkmamış olan bu maddelerin spekülasyondan ibaret olduğu biliniyor.

Ayrıca antlaşmanın 'e kadar veya herhangi bir başka tarihe kadar geçerli olduğunu öne süren hiçbir resmi belge bulunmuyor. Böyle bir ifade olduğunu ve olduğu takdirde Türkiye tarafınca kabul görmüş olabileceğini düşünmek için de geçerli bir sebep yok. Bu mit, antlaşma imzalandığından bu yana Türkiye'de komplo teorisi şeklinde nesilden nesle aktarılarak bugünler hala dillendiriliyor.

"Buhran sonrası ayağa kalkarak evini yeniden inşa eden bir halkın tapu senedi"

Lozan, ve yılları arasında 10 yıl süren önce Balkan savaşları ardından Dünya Savaşı ve ardından Milli Mücadele ile bitap düşmüş bir halkın olabilecek tüm kozlarını ortaya koyduğu bir antlaşma oldu.

9 Eylül 'de İzmir'e girerek savaşa noktayı koyan Mustafa Kemal Paşa komutası altındaki ordu, vazifesini yerine getirmiş geriye eli güçlü şekilde masaya yeniden oturarak devletin ve milletin geleceğini garanti altına almak kalmıştı.

Mudanya sözleşmesi ile Yunan ordusu Meriç nehrinin batısına çekildi ancak nihai bir barış anlaşması imzalanıncaya kadar Boğazlar çevresindeki Türk ve müttefik askerleri bulundukları yerleri terk etmedi. Yani eğer nihai uzlaşmaya varılmasaydı savaş kaldığı yerden devam edebilirdi.

Mudanya sözleşmesi ile Lozan görüşmelerinin başlangıcı arasında geçen 40 gün içerisinde ise saltanat kaldırılarak Osmanlı devletinin resmen sona erdiği ilan edildi. Yeni doğan Türkiye Cumhuriyeti devletinin ne kadar sağlam temeller üzerine inşa edileceği de Lozan'da belirlendi.

Atatürk ve İsmet İnönü müzakereler boyunca mümkün olan en sert ve keskin hamleleri yapmak ve Türkiye adına olabilecek en kazançlı antlaşmayı elde etmek istemiş ancak Lozan'daki görüşmeler ve diplomatik hamleler bazı alanlarda mecburi yumuşatmalar ve ödünler vermeyi zorunlu kılmıştır.

Sevr ile karşılaştırıldığında Lozan'da elde edilen sonucun son derece açık bir zafer olduğu ancak hedeflenen en yüksek noktalar düşünüldüğünde bazı eksiklikleri de olduğu değerlendirilmektedir.

Türk heyetinin yeterli diplomasi tecrübesinin olmadığı ve karşılarında İngiltere'nin, Fransa'nın en kurt siyasetçilerinin, ömrünü dışişlerine adamış diplomatların bulunduğu bilinen bir gerçektir.

Apoletlerini çıkararak Lozan'a giden 39 yaşındaki İsmet İnönü'nün omuzlarında sadece Misak-ı Milli değil, kapitülasyonlar, Osmanlı borçları, azınlıklar gibi genç cumhuriyet için daha birçok hayati konunun ağırlığı ve sorumluluğu vardı.

İsmet İnönü 'te TRT'ye verdiği bir demeçte ve hatıratlarında tüm tecrübesizliğine rağmen Lozan görüşmeleri sırasında oturma düzeninden açılış konuşmasına kadar her konuda yeri geldiğinde itiraz ettiğini ve beraberindeki uzmanlar heyeti ile müttefiklere karşı cephedeki savaşı adeta devam ettirdiğini anlatıyor.

Lozan Antlaşması'ndaki önemli noktalar

• Fransızlarla imzalanan Ankara Anlaşması'nda çizilen sınırlar kabul edildi.

• Musul konusunda uzlaşma sağlanamadığı için, İngiltere ve Türkiye daha sonra kendi aralarında görüştüyse de konu 'Musul sorunu' olarak devam etti. Türkiye uluslararası tüm girişimleri yaptı ancak sonunda iç ve dış nedenlerle 'da Türkiye, İngiltere ve Irak arasında imzalanan Sınır ve İyi Komşuluk Antlaşması ile Musul üzerindeki iddialarından vazgeçti.

• Mudanya ateşkesi sırasında oluşan sınır Türkiye il Yunanistan arasındaki resmi sınır haline geldi. Karaağaç istasyonu ve Bosnaköy gibi yerler Yunanistan'ın Batı Anadolu'da yaptığı tahribata karşılık savaş tazminatı olarak Türkiye'ye verildi.

• Midilli, Limni, Sakız, Semadirek, Sisam ve Ahikerya adaları üzerindeki Yunan hakimiyeti askeri amaçlarla kullanılmaması şartıyla kabul edildi. Bu adaların Yunanistan'a geçişi Osmanlı'nın 'te imzaladığı Atina Antlaşması ile gerçekleşmişti. Türkiye'ye üç milden az mesafede bulunan Bozcaada, Gökçeada ve Tavşan Adaları ise Türkiye'ye ait kabul edildi. Daha önce 'de Uşi Antlaşması ile İtalya'ya geçici olarak verilen on iki ada da yine silahsızlandırılmaları karşılığında İtalya'da kaldı. Lozan'a göre Gökçeada ve Bozcaada'ya Türkiye'nin kısmi özerklik vermesi gerekiyordu ancak Türkiye bu şartı hiç bir zaman uygulamadı.

• Müslüman olmayanlar azınlık olarak tanımlandı ve tüm azınlıklar Türk uyruklu kabul edilerek pozitif ayrıcalıklar olmayacağı gibi herhangi bir hak eksikliği de olmayacağı kayda geçirildi. Ancak kendilerine ait dini ibadethaneler, okullar, sosyal kurumlar ve benzeri vakıfların masraflarını kendilerinin karşılayacağı belirtildi.

• Anadolu'daki Rumlar ile Yunanistan'daki Türklerin mübadele edilmeleri karara bağlandı.

• yıllık Türkiye-İran Sınırı değişmedi.

• Kapitülasyonlar tümüyle kaldırıldı.

• Savaş tazminatlarından vazgeçildi.

• Osmanlı'nın dış borçlarını düzenleyen ve denetleyen yabancıların elindeki Düyun-u Umumiye kaldırıldı ve borçlar, imparatorluktan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı. Türkiye'ye düşen bölüm taksitlendirilerek Fransız frangı olarak ödenmesi kabul edildi.

• Boğazlardan askeri olmayan gemi ve uçaklar barış zamanında geçebilir denildi. Ancak Boğazların her iki yakası askersizleştirilip, geçişi sağlamak amacıyla başkanı Türk olan uluslararası bir kurul oluşturulması hükme bağlandı. Bu madde aynı zamanda Milletler Cemiyeti'nin güvencesi altında alındı. Bu haliyle Türk askerlerinin de Boğaz'a girişi yasaklanmış oldu ancak bu hüküm, yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değiştirildi.

• Yabancı okulların Türkiye'nin koyacağı kanunlar doğrultusunda eğitime devam edebileceği kararlaştırıldı.

• Dünya Ortodokslarının dini lideri durumundaki patrikhanenin siyasi yetkilerinden arındırılarak İstanbul'da kalmasına izin verildi.

• Türkiye Lozan AntIaşması'nın maddesiyle Kıbrıs'taki İngiltere egemenliğini kabul etmiştir.

DÜN, Lozan Anlaşması'nın imzalanmasının yıldönümüydü.
Bu yıldönümü vesilesi ile size bu anlaşmanın gizli tutulan, dolayısı ile bilinmeyen bir başka özelliğinden bahsedeyim
Lozan'ın, üzerinde "çok gizli" yazan 21 maddelik bir ek protokolü vardır ve 24 Nisan günü imzalanmış olan anlaşmanın asıl maddeleri, işte bu bölümdedir! Herkesin bildiği yayınlanmış maddelerin hükmünün sadece yüz seneliğine, yani geçici olduğu ifade edilir, son maddede de anlaşmanın asıl hükümlerinin, imzalanmasının yıldönümünde, yani 24 Nisan 'te yürürlüğe gireceği vurgulanır.
Bendeniz, anlaşmaya taraf olan bir Avrupa ülkesinin devlet kasasında muhafaza edilen bu gizli protokolü yani Lozan'ın bilinmeyen maddelerini bundan senelerce önce çok güçlü bir dostumun vasıtası ile okuyup notlar alma bahtiyarlığına erişmiş nâdir kişilerden biriyim. Ama, yıllardır muhafaza ettiğim bu tarihî sır zamanla bana son derece ağır gelmeye başladı, taşıyamaz oldum ve bir başlangıç olarak, bazı maddeleri sizlerle paylaşmaya karar verdim Bu kararı almamın ardında hem tarihe ve gerçeklere hizmet arzusu, hem de bir gazeteci sıfatıyla Lozan'ın aslını yayınlama önceliğine sahip bulunma hissi vardı

BUYURUN, OKUYUN!
İşte, Lozan Anlaşması'nın gizli maddelerinden bazıları:
MADDE 2: Türkiye, Boğazlar üzerindeki hâkimiyetinden 24 Nisan 'ü 25 Nisan 'e bağlayan geceyarısı tamamen vazgeçecek ve bölge, anlaşmada imzası bulunan diğer devletlerin hâkimiyeti altına girecektir.
MADDE 7: Türkiye 24 Nisan tarihi itibariyle bütün yeraltı servetlerini ve doğal kaynaklarını kullanma hakkından feragat edecek, bu hak anlaşmada imza sahibi olan diğer memleketlerin olacaktır. İşbu maddeye ormanlar, madenler ve bütün enerji kaynakları da istisnasız dahildir.
MADDE 9: Türkiye, Fener Patrikhanesi'nin ekümenik olduğunu kabul edecektir. Patrikhane 24 Nisan 'ten itibaren milletlerarası hükmî şahsiyete sahip olacak, Aya Yorgi Kilisesi merkez kabul edilerek 25 kilometre çapında ve Ayasofya'yı da içine alacak olan arazi bedelsiz olarak Patrikhane'ye devrolunacak ve burada daha sonra kurulacak olan Vatikan benzeri yeni devlet, geçmişin Bizans'ının hatırasını ihyâ edecektir.
MADDE Ayasofya yeniden kilise hâline getirilecek ve Yeni Bizans Devleti'ne ait olacaktır.
MADDE Hristiyan dünyasının organize edeceği her türlü misyonerlik faaliyeti serbest bırakılacak, Türkiye din değiştirmek isteyen vatandaşlarına her türlü desteği verecektir.
MADDE Bu anlaşmanın imzalanmasından önce yürürlükte bulunan ama Türkler'in ile seneleri arasında sürdürdükleri silâhlı başkaldırı yüzünden uygulama imkânı kalmayan Sevr Anlaşması'nın bazı maddeleri de yine 24 Nisan 'ten başlamak üzere hayata geçirilecek, öncelik Ermenistan, Lâzistan ve Kürdistan projelerine verilecektir.
MADDE İşbu anlaşma 24 Temmuz günü Lozan Palas Oteli'nin kömürlüğünde Türkiye Hariciye Vekili İsmet ile İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiseri Sir Horace George Montagu Rumbold tarafından gizli olarak imzalanmıştır.

YOKSA İNANDINIZ MI?
Lozan'ın nasıl kan ve gözyaşı ile dolu senelerin ardından ve hangi şartlar altında imzalandığını düşünmeyi bir türlü akıl edemeyip yıllardan buyana "Lozan'ı zafer falan zannetmeyin, apaçık bir yenilgidir", "Bağımsızlık belgesi falan değil, Türkiye'yi ele geçirme planıdır", "İmzalanmasının üzerinden hele bir asır geçsin, bilmemnemizi işte o zaman göreceğiz" diye geveleyenler var ya
Aslı astarı olmayan hayâlî bir gizli protokolün maddeleri imişçesine yukarıda yazdığım maddeleri bu zavallıların verdiği ilhamla uydurdum
Ama uydurduklarım da birşey mi? Bunlar "Lozan zafer değil, hezimettir" diye geveleyenlerin daldıkları ruyada saçmaladıklarının ve etraflarını sarmış birkaç zavallıyı da ikna ettikleri palavralarının yanında zemzemle yıkanmış gibi kalır!