Koşuk Nedir Örnek

Edebiyatta Koşuk Nedir?

Türklerin İslamiyet öncesi dönemlerdeki şölen ve sığır törenlerinde kam, baksı, şölen ve ozanlar tarafından okunan şiirlere koşuk denir. Koşuk genelde kopuz eşliğinde okunur ve temaları da tabiat, aşk ya da güzelliktir. Törenler esnasında din adamları tarafınca okunan koşuklar direkt olarak Türk kültüründen izler taşır. Bu dönemde Türkler başka hiçbir kültürden etkilenmediği için koşuklar halkın anladığı dilde ve hece ölçüsü ile söylenmiştir. Koşuk örneklerine ve koşuk hakkında en çok bilgiye Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmış olan Divan-u Lügat-it Türk eserinde rastlanmaktadır.

Koşuk Özellikleri ve En Bilinen Örnekleri Nelerdir?

Koşuklarda kahramanlık, doğa, aşk ve güzellik konular olur.

Koşuk şiirler şölenlerde ve sığır törenlerinde kopuz eşliğinde söylenmiştir.

Törenlerde koşuklar baksı, ozan, kan ya da şaman adı verilen din adamları tarafından okunurdu.

Koşuklar hece ölçüsü ile söylenmiştir ve genelde hece ölçüsü 7'li, 8'li ya da 11'li kalıplardır.

Nazım birimi olarak dörtlük tercih edilmiştir.

Koşuk kafiye şeması aaab, cccb, dddb şeklinde olur.

Genellikle içerisinde yarım uyak bulunur ve anonim ürünlerdir.

Koşuk İle İlgili Merak Edilenler

Koşuk, Türk geleneğinde önemli bir yere sahiptir. Koşuklar genelde aşk, kahramanlık ya da doğa konularında işlenmiştir. Çalgı eşliğinde söylenir ve bu törenlerde kopuz çalınır. Kopuzdan çıkan sesler ile koşuklar ritim kazanır ve bir ezgiye sahip olur. Epik, pastoral ve lirik özellikler taşıyan koşuklar eski Türklerde sığır törenlerinde söylenirdi. Şölenlerde genelde erkekler bir araya gelir ve eğlenirdi. Bu törenlerde de koşuklar söylenirdi. Koşuk söyleyiş açısından gazele ya da koşmaya benzer özellikler gösterir.

Edebiyatta Koşuk Örnekleri

Edebiyatta bazı koşuk örnekleri şu şekildedir:

Üdiğ mini komıttı
Sakınç manga yamıttı
Könglüm angar emitti
Yüzüm mening sargarur

Türlüg çeçek yarıldı
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumluk yana kelgüsüz

Kaklar kamug kölerdi
Taglar başı ilerdi
Ajun tını yılırdı
Tütü çeçek çerkeşür

Özgün şekli

Öpkem kelüp ogradım

Arslanlayu kökredim

Alplar başın togradım

Emdi meni kim tutar

Kanı akıp yoşuldu

Kabı kamug deşildi

Ölüg birle koşuldu

Togmuş küni uş batmaz

Kaklar kamug köldi

Taglar başı ilerdi

Ajun tını yılırdı

Tütü çeçek çerkeşür

Etil suvı aka turur

Kaya tübi kaka turur

Balık telim baka turur

Kölün takı küşerür

Günümüz Türkçesiyle

Öfkelenip dışarı çıktım

Arslan gibi kükredim

Yiğitler başını doğradım

Şimdi beni kim tutar

Kanı akıp boşandı

Derisi baştan başa deşildi

Ölülerle bir oldu

Doğan güneş işte batardı

Kuru yerler hep gülerdi

Dağbaşları göründü

Dünyanın soluğu ılındı

Türlü çiçekler sıralandı

İtil suyu akar durur

Kaya dibini oyar durur

Bütün balıklar bakar durur

Gölü bile taşırırlar