Işyerini Kapatan Esnafa Işsizlik Maaşı

Bilindiği üzere işsizlik maaşı işsiz kalan sigortalılara sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında belli başlı şartları taşımaları halinde verilen bir ödenektir. İşsizlik maaşı Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılır.

Peki Kimler İşsizlik Maaşı Kapsamındadır?

İşsizlik Maaşı hak kazanma koşullarına bakılacak olursak;

– sayılı İş Kanununun maddesinde belirtilen bildirim önellerine uygun olarak iş sözleşmesiişveren tarafından sona erdirilmiş olanlar,

– Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin sayılı İş Kanununu maddesinin ahlak ve iyi niyet kuralları, zorlayıcı nedenler ve sağlık nedenleriyle sigortalı tarafından feshedilmiş olanlar,

– İş Sözleşmesi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin sayılı İş Kanununun maddesinin sağlık ve zorlayıcı nedenlerle işveren tarafından feshedilmiş olanlar,

– İş Sözleşmesinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalmış olanlar,

– İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar işsizlik maaşından faydalanabilmektedir.

İşsizlik Maaşından Yararlanma Koşulları Nelerdir?

- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az  gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak,

Esnaflar İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

Esnaflar sayılı Kanun kapsamında işsizlik ödeneği alamazlar. Fakat bağımsız çalışan esnaflar için sayılı Kanun ile Esnaf Ahilik Sandığı kurulmuştur. Esnaf Ahilik Sandığı tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kurulmuştur ancak yürürlük tarihi 'ye ertelenmiştir.

Daha sonra ise  tarihli Resmi Gazetede yayımlanan sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile tarihine erteleme yapılmıştır.

Böylece esnaf ve sanatkarların zorlu günlerinde derdine derman olabilecek sandık uygulaması yılında devreye girecektir. 

Bilindiği üzere İşsizlik Sigortası Fonunun işçilere iş bulma işsizlik ödeneği verme gibi işlevleri vardır. Esnaf Ahilik Fonunun da esnaflara iş bulma, ödenek verme gibi işlevleri olacaktır.

Esnaf Ahilik Sandığı primi sigortalının prime esas günlük kazancından %2 oranında alınacaktır. Bunun haricinde esnaftan, %1 tutarında da devlet payı alınacaktır. Hesaplanacak günlük prim tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katı üzerinden hesaplanan tutardan fazla olmayacaktır. Ödenen primlerin iadesi mümkün değildir.

Esnaf Ahilik Sandığından Yararlanma Koşulları Nelerdir?

Tıpkı işsizlik ödeneği gibi Esnaf Ahilik Sandığı da sigortalılığının sona ermesinden önceki son gün sürekli çalışmış olan esnaflara verilecektir. Bunun haricinde son üç yıl içinde;

a) gün faaliyet gösteren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara gün,

b) gün faaliyet gösteren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara gün,

c) gün faaliyet gösteren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara gün,

süre ile Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği verilecektir.

Esnaf Ahilik Sandığı Ödeneği Ne Kadar?

Günlük Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama kazancının %40’ı tutarındadır. Bu şekilde hesaplanan Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği miktarı, sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyecektir.

Sonuç

Esnaflar da sigortalılığının sona ermesinden önceki son gün sürekli çalışmış olmaları ve son 3 yıl içerisinde;

gün faaliyet göstermeleri, Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olmaları koşulu ile gün,

gün faaliyet göstermeleri, Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olmaları koşulu ile gün,

gün faaliyet göstermeleri, Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olmaları koşulu ile gün, işsizlik maaşına benzer şekilde Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği alabilecektir.

Fakat bu uygulamanın yürürlük tarihi 'e ertelenmiştir. Dolayısıyla 1 Ocak 'den itibaren esnaflar da ahilik sandığına prim ödemeye başlayacak ve takip eden süreçte de işsizlik maaşı alabileceklerdir.

SGK mevduatında işçiyi koruyan bazı düzenlemeler vardır. Bu düzenlemelerden biri de işsizlik maaşıdır. 3 yılda gün prim ödeyen işçi işsizlik maaşı alabiliyor. SSK’lı çalışanlarının yararlandığı bu haktan 1 Ocak ’den itibaren esnaflar da yararlanabilecek. Esnafın işsizlik maaşından yararlanasına ilişkin karar ’de alınmıştı, yılı için uygulanması planlanan Esnaf Ahilik Sandığı 1 Ocak ’ye ertelenmişti. Eğer uygulama bu yıl ertelenmezse, Bağ-Kurlu esnaf, 1 Ocak tarihinde prim toplamaya başlayacak, yılında da bu primden işsizlik maaşı alabilecek. Primlerin bir kısmını ise devlet karşılayacak? Peki, esnafa işsizlik maaşı verme şartları neler olacak?

Ahilik Sandığına nasıl prim ödenecek?

Esnaf, 1 Ocak yılından itibaren işsiz kaldığında sandıktan işsizlik maaşı almaya başlayacak. Sandık için esnaftan asgari ücretin yüzde 2'si oranında prim alınacak. Devlet de yüzde 1 katkı sağlayacak. Bu ödeme zorunlu olacak. İşsizlik maaşını daha yüksek almak isteyenler, asgari ücretin iki katı üzerinden prim ödemesi yapabilirler. Ödenecek prim bu yıl için olsaydı, mevcut prime esas kazanç alt sınırına göre ,40 TL'lik brüt asgari ücrete göre esnaftan aylık en az lira kesinti yapılacak. Yani uygulama bu yıl başlamış olsaydı, 51 TL ile TL ücret üzerinden bir prim ödenecekti. Devlet ise bunun üzerinden TL verecek. Bu hesapla yani bu yılki asgari ücret hesabı baz alındığında, işsizlik maaşı için esnaf Ahilik Sandığına toplam 76 lira 76 kuruş bir prim ödenecek.

Sandık için primler her ay sosyal güvenlik primiyle birlikte SGK tarafından tahsil edilecek. Ödenen primler ise gider olarak gösterilebilecek.

Ahilik Esnaf Sandığından kimler yararlanabilecek?

sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına bağımsız çalışan kişiler Esnaf Ahilik Sandığı sigortasından yararlanabilir. Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle geçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları açısından prim yatırmak zorunlu olacak. Yeni iş kuranlar ise mükellef oldukları andan itibaren sandığa ödeme yapmaya başlayacaklar.

İsteğe bağlı sigortalılar, köy ve mahalle muhtarları, jokey ve antrenörler ile tarımsal faaliyette bulunanlar hariç tüm Bağ- Kur'lular kapsama girecek. Bunlardan gelir kesintisi yapılmayacak. Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar da yararlanacak. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ortakları da sandık sistemine girebilecek.

Esnaf ne kadar işsizlik maaşı alabilecek?

İşsiz kalan esnafa, son dört aylık prime esas kazancının yüzde 40’ı oranında işsizlik maaşı ödenecek. Ancak üst sınır brüt asgari ücretin yüzde 80'inden fazla olamayacak. Esnafın işsizlik maaşı alabilmesi için belirlenen şartlar normal çalışanların şartlarıyla aynı. Yani, son 3 yıl içinde gün faaliyetini sürdüren ve sandık primi ödeyenler işsizlik maaşından faydalanacak.

İşsizlik maaşı ise ödenen prim süresi boyunca bağlanacak. gün prim ödeyenlere 6 ay, gün prim ödeyenlere 7 ay işsizlik maaşı verilecek.

İşsizlik maaşına 30 gün içinde başvurmak gerekiyor

İşsizlik maaşı alabilmek için mücbir sebep olmaksızın sigortalılığın sona erdiği tarihi izleyen 30 gün için Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) başvuru yapılması bekleniyor. Sonrasında başvuranlar da işsizlik maaşı alabilir ancak geciktirdikleri sürede işsizlik maaşı alacakları süreden düşecek.