Hadis Kelimesinin Anlamı

kaynağı değiştir]

Juan Campo'ya göre İslâmî terminolojide hadis, İslâm Peygamberi'nin söz, fiil veya onun huzurunda söylenen veya yapılan bir şeyi zımnen onayladığı/eleştirdiği anlamına gelir.^[21]

İbn Hacer el-Askalânî, dinî gelenekte hadisin amaçlanan anlamının İslâm Peygamberi'ne atfedilen, ancak Kur'an'da bulunmayan bir şey olduğunu söyler.^[27]

Patricia Crone, hadis tanımına İslâm Peygamberi'nden başkaları tarafından yapılan raporları dahil eder: "Bir olay karşısında, önüne bir nakil zinciri eklenmiş Muhammed'in kendisi veya erken bir arkadaşı gibi bir şahsın belirli bir durumda ne söylediği veya yaptığını kaydeden kısa söz. Ancak, "günümüzde hadis neredeyse her zaman Muhammed'in kendisinden rivayet edilen söz anlamına gelir" diye de ekliyor.

Buna karşılık Şiî İslâm Ehl-i Beyt Dijital Kütüphane Projesi'ne göre, " açık bir Kur'an beyanı olmadığında veya Müslüman okullarının üzerinde anlaşmaya vardığı bir hadis olmadığında. . . . Şiî İslâm Peygamber'in sünnetini türetmek için Ehl-i Beyt'e atıfta bulunur"- bu, sünnet ile birlikte hadisleri Muhammed'in "gelenekleri" ile sınırlı tutan genel anlayıştan, sünnetin Ehl-i Beyt, yani Şiî İslâm'ın imamlarına genişletilmesi ile ayrılıyor.^[28]

Sünnet[değiştir kaynağı değiştir]

İmam Ebu Hanife ve takipçileri dinî görüşlerini oluşturmada diğer imamların aksine hadislerin sıhhatine daha az güvenmekte ve onlara az yer vermekteydi. Ebû Hanîfe rey ehli olarak bilinir, hadisleri sadece senet ve rivayet açısından değil, anlam açısından da kritiğe tâbî tutar.^[] Mânâ açısından akla aykırı gördüğü ve İslâm Peygamberi'ne atfedilemiyeceğine inandığı hadisleri kabul etmez ve bu hadislere aykırı fetvalar vermekten çekinmezdi. Bu şekilde kadar hadise aykırı fetvası bilinir ve bu yüzden bâzı hadisçiler tarafından tenkit edilir.^[][] Mevcut kaynaklara göre Ebû Hanîfe’yi tenkit edenlerin başında Buhârî gelmektedir. Buhârî el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ’inin bab başlıklarında isim zikretmeden, “Kāle ba‘zu’n-nâs” (insanlardan biri şöyle dedi) ifadesini kullanarak Ebû Hanîfe’yi tenkit etmiş,^[] diğer eserlerinde de onun İslâm dinine zarar veren Mürcie’ye mensup olduğuna ilişkin rivayetleri zikretmiştir^[] Hatta Buhârî'nin ed-Duafâü‟s-Sağir adlı eserinin numaralı maddesinde Ebu Hanife'nin iki defa küfürden imana davet edildiğiyle ilgili bir rivayete yer verdiği belirtilir.^[] Hadisleri kaale almayan ve Reyci (Akıl ve görüşçü) tutumu sebebiyle katledildiği düşünülen Ebû Hanîfe'nin mezhebi talebesi ve nakilcisi olan Ebu Yusuf eliyle kısa sürede hadisçi-nakilci bir çizgiye çekilmiştir.^[62]

Hatîb el-Bağdâdî'nin (ö. /) eseri Târîhu Bağdâd'da yer alan ve Buhârî, Müslim, İbn Mâce gibi muhaddislerin hocası İbn Ebî Şeybe'nin İmam Ebû Hanîfe ile ilgili olarak «görüyorum ki Yahudi idi.» dediği şeklindeki rivayet.

Ehl-i hadis[değiştir kaynağı değiştir]

Diğerleri[değiştir kaynağı değiştir]

Hadis'e benzer İslâmî edebî sınıflandırmalar, megazi ve siyerdir. Konuya göre değil, "nispeten kronolojik" olarak düzenlendikleri için hadisten farklıydılar.

• Sîret (kelimenin tam anlamıyla "gidiş yolu" veya "davranış"), sekizinci yüzyılın ortalarından beri yazılagelen İslâm Peygamberi'nin biyografileridir. Megâzî (kelimenin tam anlamıyla "akın, saldır veya gaza") olarak adlandırılan yazılar, İslâm Peygamberi'nin askerî eylemlerine odaklanan yazılardı ve siret literatüründen önce yazılmışlardı, ancak aynı zamanda hayatının askerî olmayan yönlerini de içermekteydiler.^[32] Bu nedenle, megâzî genel biyografik yönlerden çok askerî yönler öne sürse de terimlerin anlamlarında örtüşme vardır.

İslâm'ın hadislerle ilgili diğer "gelenekleri" şunları içerir:

• Haber (kelimenin tam anlamıyla haber, bilgi (çoğ. ahbâr)) hadis ile eş anlamlı olarak kullanılabilir. Ancak bâzı âlimler deyimi, İslâm Peygamberi'yle ilgili gelenekler olarak tanımlanan hadislerin aksine İslâm Peygamberi'nin arkadaşları ve sonraki nesilden gelen halefleri hakkındaki geleneklere atıfta bulunmak için kullanır. İbn Warraq tarafından yapılan başka bir tanım, onları "basit ifadeleri, yetkili âlimlerin, evliyâların veya devlet adamlarının sözlerini, olayların raporlarını ve tarihî olaylarla ilgili hikâyeleri içeren, İslâm'ın ilk dönemlerinden "ayrık anekdotlar veya raporlar" olarak tanımlar.^[33]
• Tersine, eser (iz) genellikle sahabeler ve halefler hakkındaki geleneklere atıfta bulunur, ancak bazen İslâm Peygamberi hakkındaki gelenekleri çağrıştırır.

Hadislerin derlenmesi[değiştir

nest...

99501 99502 99503 99504 99505