12.03.2021’de Bursa Kestel’de yokuş aşağı frenleri tutmayan bir TIR 120km/h hızla trafik ışıklarında bekleyen araçların arasına daldı ve kaza yerinde 4 kişi öldü. Benzer bir kaza 2.4.2020 tarihinde İskenderun’da olmuş ve kaza yerinde 5 kişi ölmüştü.
“Freni patlayan TIR” başlığıyla basında yer alan kaza 24.02.2004’de İstanbul Kartal’da bir akaryakıt tankerinin 9 kişinin ölümüne neden olan fren tutmama kazası sonrası gazetelerde yayınlanmış “Fren patlar mı?” başlıklı yazımı hatırlattı. Bu yazıdan sonra dikkatler frenin bir balon gibi patlamayacağı ancak aşırı yük, aşırı hız ve bakımsızlık sonucu tutmayacağı ve bunun da kullanıcı hatası olduğu noktasına çevrilmişti.
13.05.2017’de anneler günü için Marmaris’e giden bir midibüsün çift devre freni ölümcül bir tadilatla tek devreye indirildiği için gerçek bir “fren patlaması” olmuş ve 24 kişi ölmüştü.
07.07.1987’de Almanya’nın Herborn kentinde 35bin litre benzin taşıyan bir TIR uzun bir inişten sonra frensiz kalmış, 100 km/h hızla şehre girmiş ve 6 kişinin yanarak ölümüne neden olmuştu. Bu kaza Almanya’da şok etkisi yaratırken “aracın frenindeki sorunu bilmeniz gerekirdi” gerekçeli kararıyla nakliye şirketi sahibi 2.5 yıl ve sürücü 1.5 yıl hüküm giymişti. Daha sonra inişin bitiminde mucurdan bir Kaçış Yolu yapılmış ve ek önlemler alınmıştı. 34 yıldır Almanya’da Herborn benzeri başka bir fren tutmama kazası yaşanmadı.
Türkiye’de neler değişmedi?
Çekicinin bir fren devresinde hava kaçağı olsa bile diğer devre ve römork mutlaka fren yapar. Çekici ve römorklarda kullanılan disk fren ısınmaya karşı daha dirençlidir. EBS küçük frenlemelerde tekerlek freni yerine önce yavaşlatıcıyı devreye alır ve aşırı ısınmaya bağlı fren tutmama olasılığını önler. Sürücü direksiyonda uyuduğunda ve araç öndeki araca çok yaklaştığında AEBS acil fren yaptırır.
Fren sistemleri neredeyse Murphy’nin “bir şeyin ters gitme olasılığı varsa ters gider” sözü örnek alınarak ve her türlü olasılık düşünülerek tasarlanırken, ülkemizdeki üzücü fren tutmama kazalarının devam etmesi akıllara şu soruyu getiriyor: Yarının fren ve elektronik güvenlik sistemleri takılı bugünün ağır taşıtlarıyla dünün fren patlaması kazaları sürecek mi?
Almanya sıkı sürücü eğitiminin yanında, ağır ticari taşıtları HU ve SP gibi iki ayrı teknik denetimden geçirerek kayıt dışı parça ve bakımı önlemiş ve 34 yıldır Herborn benzeri bir kaza yaşamamıştır. Almanya ile aynı seviyede ağır taşıtlara ve yer yer daha iyi yollara sahip ülkemizde “Fren patlaması” kavramının tarihe karışması ve bu arada Trafikte 2030 Hedefinin de sağlanması, yeni idari ve teknik önlemlerin acilen alınmasına bağlıdır.
Alpay Lök /
Mak.Y.Müh. /
18 Mart 2021
Fren pedalı neden boşalır sorusu ya da fren pedalında boşluk var şikayeti için araştırma yapanların ihtiyaç duyacağı bilgileri derledik. Bakalım fren pedalı boşalmasının nedenleri neler?
Aracın hızlanma performansında daha önemli olanı aracın durma performansıdır. Bu nedenle fren teknolojisi büyük önem taşır. Hidrolik fren sistemleri ise bu konuda ulaşılan son nokta. Hidrolik fren teknolojisinde bir sıvı vasıtasıyla pedala uygulanan kuvvet frenlere ulaşır. Burada sıvıların sıkıştırılmaması esasından faydalanan bir teknoloji geliştirilmiştir. Ancak söz konusu sıvıların da bir kaynama noktası vardır. İşte fren pedalı boşalması durumu, tam da bununla ilişkilidir. Fren pedalının boşalmasının nedenini detaylı olarak açıklamak için önce frenleme nasıl gerçekleşiyor konusunu özetleyelim:
Hepimizin bildiği gibi fren pedalına basınca araba yavaşlıyor ve duruyor. Peki arka planda ne oluyor da tek bir pedal hareketi ile bu işlem sağlanıyor? Pedala basınca ana silindire uygulanan baskı hidrolik sıvının dört tekerdeki dört silindire ulaşıp sıkıştırması ile sonuçlanıyor. Burada fren kaliperi balatayı ve balata da diskleri sıkıştırarak frenlemeyi sağlıyor. Dolayısıyla sağlıklı frenleme için bu parçaların hepsi önemli. Ama fren pedalı boşalması konusunda öne çıkan parça fren hidrolik sıvısı. Peki, fren hidrolik sıvısı nedir?
Hidrolik frenlerde frenlemeyi sağlayan sıvıya fren hidroliği sıvısı deniyor. Bu sıvı, akışkanlığı az ve kaynama noktası yüksek özel bir sıvıdır.
Fren hidroliğindeki sıvı, buharlaşmayan özel bir yapıdadır. Bu nedenle herhangi bir sıvı bu amaçla kullanılmaz. Fren hidrolik sıvısı tercihinde de kaynama noktasına bakılması önerilir. Çünkü kaynama noktası ne kadar yüksekse o kadar iyidir.
Araçta frenlemenin nasıl gerçekleştiğini ve fren hidroliğinin ne olduğunu açıkladıktan sonra esas sorumuz olan fren pedalı neden boşalır konusuna dönelim…
Frene bastığınızda pedal, hidrolik sıvısını değil içerdeki gazı sıkıştırırsa bir boşalma hissi oluşur. Bu durumda ya fren hidroliği eskimiştir ve değişmesi gerekiyordur ya da kullandığınız fren hidroliği kalitesi yeterli değildir. Peki, fren hidroliği içinde gazın ne işi var?
Fren hidroliği sıcaklığı bazı sürüşlerde özellikle de yüksek hızda sürekli seyir halinde çok ısınır. Bu ısınmada sıvı içinde buharlaşma olabilir. Buharlaşma da gaz parçalarına neden olur. İşte bu durumda fren pedalına basıldığında fren hidroliği değil içerdeki gaz sıkışır. O zaman da fren pedalına basınca istenen fren tepkisi alınamaz. İşte buna fren pedalı boşalması denir.
Peki, fren hidroliğindeki bu gaz oluşumunun nedeni nedir? Başka bir deyişle fren neden boşalır? İyi fren tepkisi için fren hidroliğinin kalitesi ve yeni olması önemli. En iyi fren hidroliği sıvısını kullansanız bile yani kaliper konusunda en iyi fren hidroliğini tercih etseniz bile zamanla sıvının kaynama derecesi azalır. Yani zamanla daha düşük ısılarda da kaynamaya başlar. Bu da buharlaşmaya ve gaz oluşumuna neden olur. Öyle ise belirli aralıklarla fren hidroliği sıvısı yenilemek gereklidir.
Fren hidroliği depo kapağı açılarak yapılan kontrolde sıvı eksilmesi varsa sıvı azalmış demektir. Frene bastığınzıda tutmuyor gibi ise bu da hidrolik sıvısının azaldığına işaret edebilir. Azalan sıvının bıraktığı alanda gaz birikir ve yukarıda bahsettiğimiz gibi gaz birikimi de fren performansını olumsuz etkiler.
Fren hidroliği değişimi için Otopratik uzmanlığına güvenebilirsiniz. Otopratik mağazalarından fren hidroliği temin edebilir ve değişim sağlayabilirsiniz. Otopratikte fren hidroliği fiyatı gibi arayışlarınız için de oto servis fiyat listesini inceleyebilirsiniz. Ayrıca online olarak oto servis fiyat teklifi alabilirsiniz. Hem fiyat almak hem de randevu almak için WhatsApp hattını da kullanabilirsiniz.
Otomobiller günlük hayatta birçok kişi tarafından kullanılan ulaşım araçlarıdır. Otomobillerin görevi, kullanıcılarını bir yerden bir yere, güvenli ve rahat bir şekilde taşımaktır. Otomobillerde bulunan ABS fren sistemi, ESP gibi donanımlar yolculukların güvenli bir şekilde olmasını sağlar. Ancak zamanla kullanılan araçlar, arıza yapabilir. Örneğin fren arızası oluşabilir. Bu durumda sakin kalmak çok önemlidir. Bu tarz arızaların hemen onarılması gerekir. Bu yazımızda “Fren pedalı boşaldı. Ne yapmalıyım?” Sorusunun cevabını vereceğiz.
Otomobillerde bulunan en önemli güvenlik sistemi şüphesiz ki frenlerdir. Fren sistemi otomobilin yavaşlaması ve durdurulmasını sağlar. Fren sisteminin çalışması için hidrolik sıvısı bulunmalıdır. Fren pedalının arkasında merkez bulunur. Bu merkez fren pedalına uyguladığınız kuvveti Westing house’a iletir. Westing house’da motorun emme kuvveti ile sizin ayağınızla uyguladığınız kuvvet arttırılır ve ana merkeze hidrolik yollanır. Oradan ise tekerleklerde bulunan fren merkezlerine kuvvet iletilir. Aracın yavaşlaması ve akabinde durması sağlanır. Bu parçalardan herhangi birinde oluşan arıza, fren pedalının boşalmasına sebep olur. Böyle bir durumla seyir halinde karşılaşmak çok tehlikelidir. Bu tarz bir durumla karşılaştığınızda; fren pedalı boşaldıysa pompalamayı denemelisiniz. İşe yaramıyorsa, vites düşürerek aracın hızını azaltıp el freni ile durma sağlamalısınız. Sonrasında çekici vasıtasıyla servise gidip aracınızı tamir ettirebilirsiniz.
Araçların ön düzeninde arızalar oluşabilir. Ön takım bir aracın en önemli bölümüdür. Çünkü aracın yola tutunmasını sağlayan lastiklerin araca bağlantı noktalarıdır. Aracın motorunda bir arıza oluşsa araç durur. Ancak ön takımda oluşan arıza, aracı sizin kontrolünüzden çıkarabilir ve bu durum trafik kazalarına neden olur. Ön takımda bulunan salıncağın görevi tekerleğin dikey yönde esnemesini sağlamaktır. Salıncağın burçları, kauçuk maddeden yapılmıştır. Esnemesini sağlayan parçalar burçlardır. Bu burçlar zamanla aşınır. Aşınan burçlar boşluklara sebep olur. Bu durum da fren yapıldığında aracın dalma yapmasına neden olur.
Aracınız dalma yapıyorsa yapmanız gereken ilk şey, aracınızı rot balans servisine götürmek olmalıdır. Rot balans servisi aracınızın ön takımını kontrol eder ve dalmaya neden olan arızalı parçayı tespit eder. Arızalı parçayı tamir servislerinde değiştirerek sorunu çözebilirsiniz. Salıncak arızalarında; komple salıncak değişebildiği gibi salıncak burçlarının değişimi ile de sorun çözülebilir.
2.El Otomobil İlanları
Türkiye'de büyük kamyon ve tırların karıştığı kazalarda genelde "aracın freni patladı" deniliyor.
Gerek araç kullanıcıları gerekse ilgililerin dile getirdiği "freni patladı" ifadesine itiraz var.
Radyo Trafik'te yayınlanan "Trafikte Yaşam" isimli programda konuşan Güvenli Sürüş Uzmanı Mert İntepe ve Fren Teknik Uzmanı Alpay Lök, fren patlaması tabirinin Türkçe'ye yanlış yerleştiğini belirtti. Uzmanlar göre frenin patlaması gibi bir durumun sözkonusu değil.
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
"Fren patlama, aşırı ısınır ve tutmaz"
Fren Teknik Uzmanı Lök'e göre fren patlamaz. Balatalar aşırı ısındığı zaman fren tutmaz.
Lök, Bursa'da yaşanan ve 4 kişinin hayatını kaybettiği, 9'u ağır, 20 kişinin yaralandığı tır kazasında araç sürücünün ifadesini okuduğunu belirtti.
Sürücünün aracın hızlandığını ve frenin tutmadığını söylediğini hatırlatan Lök, "Kritik inişlerde yollarda kaçış rampası yapılması gerekiyor"
7 Temmuz 1987 yılında Almanya'da çok üzücü bir kazanın yaşandığını söyleyen Lök, şöyle devam etti:
"Benzin yüklü bir tır, şehir merkezine 100 kilometre hızla giriyor ve 6 ölü 40'dan fazla yaralı oluyor. Bu kazada sürücü ve araç sahibi hapis cezası alıyor ve kararda aracın frende bir sorun olduğu bilinmesi gerekirdi yazıyor. Kazadan sonra ise şehrin girişine kaçış rampası yapılıyor. Bursa'da yaşanan kazanın da içinde çıkarılması gereken dersler var."
Kazaya yol açan tır, 15-20 aracı ezdikten sonra durmuştu. Kazada can kayıplarının yanı sıra onlarca araç da kullanılamaz hale gelmişti / Fotoğraf: AA
"Geçen sene İskenderun'da da bu tarz bir kaza yaşandı" diyen Lök, "Bir şeyler ters gidiyorsa o iş ters gider. Bütün tırları, kamyonları bir yola yönlendirerek bu kazalardan kurtuluruz mantığı üzerine sistem kuramayız. Eğer büyük araçlar buna benzer yollara girebiliyorlarsa, bu yollara trafiğe çıkmalarında bir sınır söz konusu değilse, kazalar yaşanır. Bu nedenle o yollarda gerekli tedbirleri almamız gerekiyor" ifadelerini kullandı
Teknolojinin gelişmesine paralel olarak, araçlardaki fren sistemlerinin de gelişip, değiştiğinin altını çizen Alpay Lök, fren sistemlerinin merdiven altı olarak üretilip kullanılması sonucu sorunların büyüdüğünü belirtti.
Türkiye'de fren sistemlerinin denetiminin yetersiz olduğunu da savunan Lök, şunları kaydetti:
Araçları ne kadar modern yaparsak yapalım araçların fabrikadan çıktığı gibi kalması için bakımların yapılması gerekiyor. Şu an araçların frenleri ile ilgili detaylı bir denetim sistemi yok. Fren ile ilgili doğru parça ve doğru bakım uygulanması gerekiyor. Maalesef ülkemizde merdiven altı fren sistemleri çok fazla bulunuyor. Fren sistemlerinde uyduruk parçalarla tamir ediliyorsa ve araç sahipleri de bu merdiven altına kapılıyorsa kazalarda kaçınılmaz oluyor. Her şeyin bir sınırı var. Frenlerinde bir sınırı var ve o sınırları korumak için mutlaka aracımızın frenlerini ölçülerini bilerek kullanmamız gerekiyor. Önemli bir ricam var; araç muayenesi anında fren destleri dorse ve yükle yapılsın. Özellikle el fren testi yüklü yapılmalı.
"Türkiye'de ileri düzey fren eğitimi yok"
Güvenli Sürüş Uzmanı Mert İntepe ise Türkiye'de fren eğitimi verilmediğini ileri sürdü.
Sadece eğitimin de yetmeyeceğini iyi bir planlama ile yollara çıkılması gerektiğini dile getiren İntepe, "Türkiye'de ehliyet alırken fren ile ilgili özel bir eğitim yok ama Almanya'da olsanız fren ile ilgili de özel bir eğitim alırsınız" diye konuştu.
Mert İntepe'ye göre genelde ağır vasıta sürücüleri rampaları fren desteği yaparak iner, aşırı ısınan fren tutmaz / Fotoğraf: Twitter
İntepe, sözlerine şöyle devam etti:
"Fren noktası buraya geldiğinde artık fren işlem yapamaz hale geliyor. Sürücü frene basıyor durmayınca beyin olarak frene basıyorum durmuyor diyoruz. Zincirin son halkası sürücüdür. Sürücünün üzerindeki mesleki baskı ve problemleri de göz önünde bulundurmamız lazım. Genelde ağır vasıta sürücüleri rampaları fren desteği yaparak inerler. Fren gücü artar ve fren ısındığı an aracın arkasına çapa bağlasak durduramazsınız."
"Şu an gündem de ağır vasıta sürücülerinin çalışma saatlerinin artırılması konuşuluyor" diyen İntepe, "Gördük ki ağır vasıta sürücüleri iş yükünü kaldıramadığı ve yüklerini yetiştirip tekrar dönebilmek için sınırlarını zorluyorlar. Ağır vasıta sürücülerinin sürüş sürelerini artırmak yeni kazalara da davetiye çıkaracaktır. Şimdi Bursa'daki kazaya karışan sürücü adam öldürmek suçuyla yargılanacak. 2014 yılından sonra hemen hemen tüm ağır vasıtalarda motor freni zaten var. Fakat dorseler de teknoloji olarak ABS sistemi geldikten sonra bizim çekicilerimizde dorse freni de iptal edildi. Dünyanın en iyi çekicisi yani tırını alsanız da orta düzey bir dorse takarsanız sorun devam ediyordur. İyi bir çekici almanız yetmez iyi bir dinlenme planı, iyi bir dorse ve iyi bir sürüş planı da gereklidir" değerlendirmesinde bulundu.
Ne olmuştu?
Bursa'nın Kestel ilçesinde 12 Mart'ta meydana gelen kazada 4 kişi ölmüş 9'u ağır olmak üzere 20 kişi yaralanmıştı.
Meydana gelen kaza mobese kameralarına yansımıştı. Görüntülerde onlarca aracı önüne katan tır, birçok aracı ezdikten sora güçlükle durmuştu.
Bursa Valisi Yakup Canbolat, yaptığı açıklamada, ilk belirlemelere göre freni boşalan tırın birçok aracı ezdiğini belirtmişti.
Independent Türkçe
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası