Dolarmi Euromu 2019

Dolar, hafta başından itibaren girdiği düşüş trendinden günlük hareketli ortalamanın altına indi.

Piyasalar, Merkez Bankası Enflasyon raporunun ardından açıklanacak FED’in faiz kararına ve ardından çıkacak mesajlara odaklandı.

BİÇER: KISA ZAMANDA DÜŞMESİNİ BEKLEMİYORUM

Döviz kurunda düzelmenin olduğunu söyleyen Elazığ Döviz Kuru Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Biçer, “Bundan yaklaşık 2 hasta önce Merkez Bankası’nın faizi düşüreceğini söylüyorlardı. Burada da dövizin yükseleceğini söylüyorlardı. Merkez bankası bir faiz indirimi yapınca ister istemez dövizde de bir düzelme oldu. Yaklaşık olarak ’ten ’lerdeyiz. Dövizin şu anda , en kısa dönemde bu gece Amerika Merkez Bankasının bir toplantısı var. En çok etki eden unsurlardan biri de FED’in faiz indirimi. Eğer burada FED , faiz indirimi gerçekleştirişe bu TL’ye daha yansıyacak. Çünkü gelişmekte olan ülkelere para gelecek, gelişmiş ülkelerden para çıkacak. Çünkü şu anda faizlerimiz yine yüksek. Merkez bakası yaklaşık olarak puan daha düşürmesini bekliyoruz. Bu yıl içerisinde olacak. Kısa zamanda düşmesini beklemiyorum” dedi.

 BİÇER:BÜYÜK BİR YÜKSELİŞ OLMASINI BEKLEMİYORUZ

Biçer, dolar kurun da daha fazla düşüş yaşanmayacağını ifade ederek, dövizin yatırım aracı olarak kullanılmasından çıktığına dikkat çekerek, “Daha düşer mi söylentisi çok. Bizim tahminimiz ’ten aşağı geleceğini düşünmüyoruz. Şu anda müthiş bir turist girdisi var. Hem burada hem başka yerlerde. Vatandaşlar gittikleri yerlerde bozuyorlar. Bu da Türk parasına yansıyor. Piyasada Türk parası sıkıntısı var. Bu ister istemez dövizi baskılıyor. Bunun etkisini biz ne zaman göreceğiz? Eylüle yakın döviz girdisi kesilince ister istemez dolarda ’leri görebilir. Döviz artık bir yatırım aracından çıktı. Bir getirisi yok. Faizler yüksekti zaten. Faizlerin düşüşü dövizi vatandaş tarafından belki biraz daha yükseltir, ’lere gider. Daha öncede söylemiştik. 8’ler, 9’lar, 10’lar hayat oldu. Dövizin en düşün buralar biraz dik bölgeler. Yatırımdan çok üretime yöneltmek lazım. Sadece dövizle olmuyor iş. Döviz al bekle. Yanlış bir yatırım ama şu anda dövizde düşük. Büyük bir yükseliş olmasını beklemiyoruz” diye kaydetti.

BİÇER:EURO’DA DA DÜŞÜŞ VAR

Euro kuruna da değinen Biçer, Euro kurunun değerinin kaybettiğini belirterek fiyatının 6 ve 6,50 de stabil kalarak değişmeyeceğini söyleyerek, “Euro’da da büyük bir düşüşler yaşanıyor. Hem Avrupa hem merkez bankasının faiz indirim söz konusu olunca uluslararası piyasada Euro değer kaybetti. Euro , civarındaydı. Şimdi , 6,17 civarında. Önümüzdeki haftalarda Euro’nun da tekrar 6’nın aşağısına gelmesini beklemiyoruz. 6 ile arasında stabil kalabilir. Elazığ’da Euro girdisi dolara göre daha çok. Yurt dışından misafirimiz var. Almancı dediğimiz turistlerimiz. Onlarda Euro bozduruyorlar. Euro’da da düşüş var” ifadelerine yer verdi.

Ramazan Bayram&#; tatili nedeniyle sermaye piyasalar&#; aç&#;s&#;ndan iki gün kapal&#; oldu&#;umuz hafta içerisinde önemli geli&#;meler ya&#;and&#;. Avrupa’n&#;n ortak para birimi euro, Amerikan dolar&#; kar&#;&#;s&#;nda uzun bir aradan sonra seviyesinin üzerini test etti. Malumunuz oldu&#;u üzere eurodaki de&#;erlenme hareketi Nisan ay&#;ndan bu yana gündemde. Ancak momentumun bu nebze artmas&#;n&#; ço&#;unluk bekliyor muydu sorusunun yan&#;t&#; en az&#;ndan bizim aç&#;m&#;zdan hay&#;r.
Hikayenin ba&#;lang&#;c&#;n&#; yak&#;n zaman içerisinde bu kö&#;ede farkl&#; yaz&#;lar içerisinde tart&#;&#;t&#;k. K&#;saca hat&#;rlatmak gerekirse, ana tetikleyici unsur Fransa seçimleri ve Avrupa’da azalan siyasi risklerdi. Ancak son dönem içerisinde fiyatlama davran&#;&#;lar&#;nda ayr&#; bir faza geçi&#; söz konusu. Özellikle Fed’in Haziran ay&#; toplant&#;s&#;ndan bu yana resim ciddi anlamda de&#;i&#;iyor. Amerika’da para politikas&#;na yön verenler ile piyasa i&#;lemcileri aras&#;ndaki makro verilere dair güvensizlik hatt&#;n&#;n geni&#;lemesi, pozisyonlanma iste&#;inin eurodan yana artmas&#;na zemin haz&#;rlad&#;. Spekülasyonun had safhaya ç&#;kmas&#; ise hafta içerisinde iç piyasalar&#;n kapal&#; oldu&#;u günde Ba&#;kan Draghi’nin aç&#;klamalar&#;yla oldu.
Mario Draghi’nin mesajlar&#;nda yeni bir &#;ey olmad&#;&#;&#;n&#; dü&#;ünüyoruz. Daha önce duymad&#;&#;&#;m&#;z, bölge durumu ve para politikas&#;n&#;n gelece&#;ine dair farkl&#; bir sinyal söz konusu de&#;il. Öyle ki, bu dü&#;ünce sadece bize has de&#;il, Ba&#;kan Yard&#;mc&#;s&#; Vitor Constancio da ayn&#; fikirde. Hatta Çar&#;amba günü ECB taraf&#;ndan kamuoyuna yap&#;lan serviste de Ba&#;kan’&#;n mesajlar&#;n&#;n yanl&#;&#; anla&#;&#;lm&#;&#; olabilece&#;inin alt&#; çizildi.
Peki, hikaye nas&#;l oldu da, euroda 1 y&#;l&#;n en yüksek de&#;erine ula&#;&#;lmas&#;na kadar uzanan fiyatlamalar&#; gündeme getirdi? Destekleyici unsurlardan ziyade gidi&#;at&#;n bu &#;ekilde olmamas&#;n&#; gerektiren, görmek isteyen yat&#;r&#;mc&#;lar için önem derecesi yüksek nedenlerimiz oldu&#;unu söylemeliyiz. CFTC taraf&#;ndan aç&#;klanan spekülatif pozisyonlara bakt&#;&#;&#;m&#;zda, 20 Haziran haftas&#;nda 9 May&#;s verilerinden bu yana ilk kez euro/dolar paritesinde yat&#;r&#;mc&#;lar&#;n uzun pozisyonlar&#;n&#; kapatt&#;klar&#;n&#; gördük. Muhtemeldir ki, Ba&#;kan Draghi’nin aç&#;klamalar&#;n&#;n yanl&#;&#; alg&#;land&#;&#;&#; ve fiyatland&#;&#;&#; ilk anlarda kapat&#;lan bu pozisyonlar&#;n panikle uzun tarafa geçme iste&#;i ile birlikte daha önce denenmesine ra&#;men k&#;r&#;lamayan direnci h&#;zl&#; bir &#;ekilde geçildi. Bu da hareketin ivmelenmesine neden oldu. Ayr&#;ca, ECB yönetiminin mesajlar&#; bize göre hala daha net: Parasal geni&#;leme ortam&#;na ihtiyaç var, enflasyonda deflasyonist bölgeden ç&#;k&#;ld&#; ancak bask&#;lanma durumu enerji fiyatlar&#; kaynakl&#; devam ediyor, bu ise ana trendi sapt&#;rmaktan ziyade k&#;sa dönem hedeflere ula&#;may&#; zorla&#;t&#;r&#;yor.
Varl&#;k al&#;m program&#; üzerinden yürütülen parasal geni&#;leme operasyonunun sonuçlar&#;ndan birisi, ucuzlayan euronun rekabet avantaj&#; sa&#;layarak bölge büyümesine sa&#;lad&#;&#;&#; katk&#; oldu. Bu nedenle, k&#;sa vade için beklentilerin üzerinde bir parite olu&#;umu, bölge büyümesinin de sekteye u&#;ramas&#;n&#; gündeme getirebilir. &#;u gerçe&#;i de göz ard&#; etmemek gerekiyor; ABD ve Euro Bölgesi aras&#;ndaki ekonomik veriler son dönemde ayr&#;&#;ma gösteriyor. &#;brenin olumlu anlamda bölge lehine kaymas&#;, euroya dair pozitif yakla&#;&#;m&#;n artmas&#;na imkan tan&#;d&#;. Ancak ECB’nin parasal geni&#;leme program&#;ndan ç&#;kmas&#;na san&#;landan daha yak&#;n olundu&#;u fikrini destekler ölçekte görmüyoruz. Ana projeksiyonlar&#;m&#;zda hala daha y&#;l&#;n son çeyre&#;inde varl&#;k al&#;m program&#;nda azalt&#;ma gidilmesi ancak program varl&#;&#;&#;n&#;n korunmas&#; var. Belki teknik olarak mevduat faizinde de ayarlama yap&#;labilir ancak ötesi yok.
K&#;sa bir ekleme daha yapmak gerek: Tahvil faizlerindeki hareket dikkat çekici. ABD’de e&#;rinin yukar&#; kaymas&#;na Fed’in faiz art&#;&#;&#;na ra&#;men gücü yetmezken, Alman tahvil faizlerindeki hareket tetikleyici unsur oldu. Orta-uzun vadede geli&#;en ülke ekonomilerinin varl&#;klar&#; aç&#;s&#;ndan negatif bir durum.

Son dönemde Dolar, TL dışında diğer paralara karşı değer kaybediyor ve bunun sonucu olarak Euro değer kazanıyor. Euro, ikincil rezerv para konumunda olduğu, altın da karışık durumların gözde aracı olduğu için Doların boşalttığı yerlerin bir kısmını birlikte dolduruyorlar. Dolar Endeksi (doların, Euro, yen, pound, İsviçre frangı, İsveç Kronu ve Kanada dolarından oluşan sepete karşı değeri) Nisan ayında çıktığı ,05 düzeyinden Covid &#; 19 pandemisinin ekonomide yarattığı tahribatla bugünkü 93,00 düzeyine gerilemiş görünüyor. Oysa Dolar, yılbaşında Euro&#;ya karşı oldukça güçlü bir konumdaydı ve Euro/Dolar paritesi sürekli geriliyordu. Bunun nedeni Avrupa&#;nın ekonomik olarak ABD&#;nin performansına göre oldukça geride kalması ve Covid pandemisinin Avrupa&#;daki etkisinin ABD&#;ye göre daha yüksek görünmesiydi. Haziran ayından itibaren işler tersine döndü, Covid &#; 19 pandemisi etkisini artırdıkça ABD ekonomisi hızla bozulmaya başladı. Bu gelişmeler Dolardan kaçış eğilimi yarattı.    

Dolar, dünyada geçerliliği olan rezerv paraların en önemlisi. İnsanlar kendi ülke paralarının yanında bir paraya bağlanacaksa bu para genellikle çoğunlukla dolar oluyor. Merkez bankaları döviz rezervi olarak ilk sırada dolar bulunduruyor. Doların hem kişiler hem de kurumlar tarafından birinci derecede rezerv para olarak kabul görmesinin birçok nedeni var ama petrol ve altın gibi önemli malların değerinin dolarla ifade ediliyor olması bu nedenlerin en önünde geliyor. Dolara yönelik talebi ateşleyen bir başka neden de dünyanın neresinde olursa olsun yatırım yapmış olan kişi ve kurumlar oradan çıkmak istediğinde yerli parayı dolara çevirip çıkıyorlar. Çünkü yerli parayı çıkarsalar onu dışarıda dolara çevirmeleri mümkün olmuyor.

Euro, kişi ve kurumlar açısından dolardan sonra gelen rezerv para olduğu için bu anlamda ikinci en iyi para konumunda bulunuyor. Eğer Dolarda bir sorun varsa o zaman kişiler ve kurumlar Euro&#;ya yöneliyorlar. Covid &#; 19 pandemisinin ABD ekonomisinde yarattığı bozulmalar sonucunda Dolar değer kaybederken kişiler ve kurumlar Dolardan çıkıp Euro ve altına dönmeye itti. Bunun sonucu olarak da Nisan ayında 1,06&#;lara kadar gerilemiş olan Euro/Dolar paritesi şimdilerde 1,19&#;a yaklaştı.

Altın, sınırlı miktarı ve dünya çapında bilinirliği nedeniyle Dolar ve Euro&#;nun yanında bir rezerv değer niteliği taşıyor. Merkez bankaları, döviz rezervi bulundurmanın yanı sıra altın rezervi de bulunduruyorlar. Dünyada ne zaman bir karışıklık olsa altına olan talep artıyor ve altın fiyatları yukarı gidiyor. Covid &#; 19 pandemisinin dünyada yarattığı karmaşa ve ekonomilerdeki bozulmalar kişi ve kurumları portföylerinde daha fazla altın bulundurmaya yönlendirince altına olan talep ve dolayısıyla altın fiyatı da yükselmeye başladı. Pandemi başlangıcında Dolar/Ons değerinde olan altın şimdilerde Dolar/Ons&#;a yükselmiş bulunuyor.     

Bu aşamada zihinleri en çok meşgul eden sorular arasında bu üçlünün geleceğinin ne olacağı sorusu ilk sıralarda yer alıyor. Bu kadar karmaşanın ve bu kadar etkinin olduğu bir ortamda bunu kestirmek kolay değil. Ama bugünkü görünümün, arada bazı iniş ve çıkışlarla, en azından ABD Başkanlık seçimlerine (hatta eğer seçimi Trump kaybederse gelecek yılın şubat ayına) kadar süreceğini söylemek mümkün.

Türkiye&#;de bir süredir 6,85 düzeyinde sabit kalan Dolar kuru şimdilerde çıkışa geçerek 7&#;nin üzerine geldi. Benzer şekilde Euro kuru da 8,40&#;a yaklaştı. Altın fiyatına bakarsak Türk altın yatırımcısı altın günlerini yaşıyor. Çünkü hem altının değeri artıyor hem de diğer paralara karşı değer kaybeden Dolar, Türk Lirasına karşı değer kazanıyor. Bu ikili etki sonucu nisan ayında TL/Gram olan altın fiyatı bu aralar TL/Gram&#;a yükselmiş görünüyor.

Her zaman önümüze gelen kritik soru şudur: Dolar, bütün paralara karşı değer kaybederken Türk Lirasına karşı niçin değer kazanıyor? Bunun temel nedenleri arasında birçok mesele var: (1) Türkiye, son 5 -6 yıldır riskleri artan bir ekonomi. Bunu piyasalar bir şekilde kanıksamış bulunuyor. Ne var ki son dönemlerde sürekli yeni riskler ortaya çıktıkça endişeler artıyor. (2) Merkez Bankası&#;nın rezervlerinde gerileme var. Bu da piyasalarca kanıksanmış bir durum. Buna karşılık son dönemlerde swap hariç net rezervlerin ekside seyretmesi tereddütler yaratıyor. (3) Kamu bankalarının kurları düşük tutmak için döviz satarak açık pozisyona girmiş olmaları ilk iki riske göre çok daha yeni bir risk. Ne var ki yeni olması tereddüt yaratmaması anlamına gelmiyor. (4) Bir süredir piyasada TL darlığı yaratılarak dövize talep düşük tutulmaya ve kurlar frenlenmeye çalışılıyordu. Riskler artmaya başladıkça yatırım sahipleri ne pahasına olursa olsun TL satıp döviz almak isteyince bu hamle kurları yukarı itti.

Bundan sonra ne olur? Bunu öngörmek ne yazık ki mümkün değil. Çünkü işler öngörülebilir olmaktan çıkmış bulunuyor. Öngörülebilir olmaktan çıkmış bir ekonomide riskler arttığı için maliyetler de artacak demektir.