Dikiz Aynasi Tumsek Mi
yani m = 2f
3. Tepe noktasına gelen ışın asal eksen ile aynı açıyı yapacak şekilde yansır
Bu fotoğraf ise çizimdeki 3 numaralı ışını gösteriyor. Lazerden çıkıp tümsek aynanın tepe noktasına gelen ışın, asal eksene göre simetrik biçimde (gelme açısı yansıma açısına eşit olacak şekilde) yansıyor. Asal eksenin tümsek aynanın tepe noktasındaki normal doğrusu olduğuna dikkat edin.
4. Odak noktasından geçecek şekilde gelen ışın asal eksene paralel yansır
Bu fotoğrafta lazerden gönderilen ışığın uzantısının (kesikli yeşil çizgiler) odak noktasına doğru olduğu zaman asal eksene paralel olacak şekilde yansıdığını görüyoruz.
Tümsek aynada görüntü nasıl ve nerede oluşur?
Tümsek aynada (aslında aynaların tümünde) görüntüyü bulmak için ışın diyagramı çizilirken özel ışınların hepsini kullanmak zorunda değiliz. Bir noktanın görüntüsünü bulmak için iki ışın yeterlidir. Bu nedenle ışın diyagramını oluşturulurken özel ışınlardan sadece ikisini kullanacağız.
Aşağıdaki resimde tümsek aynanın sağ tarafındaki bir cisimden gönderilen iki ışın görülüyor. Bu ışınların biri asal eksene paralel gönderildiği için yansıyan ışının uzantısı odaktan geçiyor. Gönderilen diğer ışının uzantısı odak noktasına doğru olduğu için yansıyan ışın asal eksene paralel oluyor. Yansıyan ışınların aynanın arkasında (sol tarafta) uzantılarının kesiştiği nokta tümsek aynada görüntünün oluştuğu nokta.
Tümsek aynada oluşan tüm görüntüler (cismin nerede olduğundan bağımsız olarak):
- Sanaldır (zahiridir)
- Cisimden küçüktür
- Cisimle aynı yönlüdür (ters değildir)
- Her zaman odak noktasıyla ayna arasındadır
Tümsek ayna ile çukur ayna arasındaki farklar nelerdir?
- Çukur ayna gelen ışınları toplar, tümsek ayna dağıtır.
- Düzlem ve tümsek aynalarda daima sanal görüntü oluşur, gerçek görüntüsü oluşmaz. Ama çukur aynada odak noktasının dışındaki cisimlerin gerçek görüntüsü oluşur.
- Aynı büyüklükteki bir tümsek ve bir çukur aynadan tümsek olanın görüş alanı çukur olana göre daha büyüktür.
Tümsek ayna günlük hayatta nerelerde kullanılır?
- Arabaların dikiz aynaları tümsek aynadır.
- Kavşakların köşelerine yerleştirilen tümsek aynalar görüş alanını genişletir. Böylece gelen araçları doğrudan göremeseniz bile aynadan görebilirsiniz.
- ATM makinelerinin üstüne yerleştirilen tümsek aynalar işlem yapan kişinin arkasında kimse olup olmadığını görmesini sağlar.
- Süpermarketlerde içerideki kişileri rahat görebilmek için tavana yerleştirilen tümsek aynalar kullanılır.
- Metal yemek kaşığının içi çukur dışı tümsek aynadır. Bunu evde deneyin derim.
Tümsek ayna ile ilgili kazanımlar
Küresel aynalarda odak noktası, merkez, tepe noktası ve asal eksen kavramlarını açıklar .
- Küresel aynalarda özel ışınların yansımasının çizilmesi sağlanır.
Küresel aynalarda görüntü oluşumunu ve özelliklerini açıklar.
- Deney veya simülasyonlarla görüntü oluşumunun ve oluşan görüntü özelliklerinin yorumlanması sağlanır.
- Küresel aynalarla ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
- Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları küresel ayna gibi davranan cisimlere örnekler vermeleri sağlanır.
