Canlıların Sınıflandırılması

[1]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 1CANLILARIN SINIFLANDIRILMASICanlıları, ortak özelliklerine bakarak belirli gruplar altında toplamaya Sınıflandırma denir.

[2]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 2Canlıların ortak özellikleri: Beslenme Üreme Boşaltım Solunum Hareket(Aktif veya Pasif) vb. Hücresel yapıya sahip olma Metabolizmaya sahip olma Uyarana tepki verme Biyosentez olayları Büyüme- Gelişme

[3]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 3Canlıları Sınıflandırırken; Paleontolojik kalıntılardan(=Fosillerden) Evrim Basamaklarından Embriyolojik gelişim evrelerinden Protein benzerliklerinden Homolog organlarından yararlanılır.

[4]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 4İki çeşit sınıflandırma yapılmıştır: AMPİRİK SINIFLANDIRMA Aristo tarafından yapılmıştır. Aristo, canlıları dış görünüşlerine bakarak;-Hayvanlar(suda,karada, havada yaşayanlar)-Bitkiler(otlar,çalılar,ağaçlar)olarak iki grupta toplamıştır. FİLOGENETİK SINIFLANDIRMA Canlıları,evrim basamaklarına,fizyolojik, morfolojik,anatomik özelliklerine,embriyolojik gelişim evrelerinin ve proteinlerinin benzerliğine, homolog organlarına bakarak yapılan sınıflandırmadır.

[5]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 5SINIFLANDIRMA BİRİMLERİ TÜR-CİNS-FAMİLYA-TAKIM-SINIF-ŞUBE-ALEM En küçük sınıflandırma birimi türdür. En büyük sınıflandırma birimi alemdir. Türden aleme doğru gidildikçe; -Birey sayısı artar. -Ortak özellikler azalır. -Canlı çeşitliliği artar.

[6]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 6TÜR Ortak bir atadan gelen, fizyolojik, morfolojik, anatomik benzerlik gösteren, embriyolojik gelişim evreleri benzer, protein benzerlikleri diğer canlılardan daha fazla olan ve çiftleştirildiklerinde kısır olmayan oğul döller verebilen canlıların oluşturduğu topluluktur. Aynı türün sağlıklı olan bireylerinde kromozom sayısı sabittir, değişmez. Farklı türden canlıların kromozom sayısı aynı olabilir.Ör:İnsan 2n=46, Moli balığı 2n=46 Canlıların gelişmişlik düzeyleriyle kromozom sayıları arasında bağlantı yoktur.

[7]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 7Tür Adlandırması(İkili adlandırma) Tür adlandırması ikili adlandırma ile yapılır. Ör:Pinus nigra(=karaçam) Pinus orientalis(=anadolu çamı) Cins isimleri aynı olan canlılar yakın akrabadıfunduszeue.info adı Türün tanımlayıcı adıTür adı

[8]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 8Hücre Yapılarına Göre Canlıların Sınıflandırılması Prokaryot Hücre Ökaryot Hücre Monera Alemi Protista Alemi Fungi Alemi Bitkiler Alemi Hayvanlar • Virüsler • Protozoa -Küf Mantarı •Çiçeksiz Bitkiler Alemi • Bakteriler -Silliler -Pas Mantarı -Karayosunları •Omurgasızlar • Mavi-Yeşil Algler -Kamçılılar -Maya Mantarı -Eğreltiotları -Süngerler -Kökbacaklılar -Şapkalı Mantar •Çiçekli Bitkiler -Sölenterler -Sporlular -Açık Tohumlular -Solucanlar • Algler -Kapalı Tohumlular *Yassı -Yeşil Algler *Tek çenekliler *Halkalı - Kırmızı Algler *Çift çenekliler *Yuvarlak -Esmer Algler -Yumuşakçalar • Cıvık Mantarlar -Eklembacaklılar -Derisidikenliler •Omurgalılar -Balıklar -Kurbağalar -Sürüngenler - Kuşlar - Memeliler

[9]

ARKEBAKTERLER Dünyamızın ilk sakinleri Prokaryotik Arkebakterilerdir Yoğun tuz içeren sıvı ortamda,2. Yüksek ısıda3. Aerob, anaerob ya da fakültatif koşullarda yaşayabilen prokaryot organizmalardır. Hücre duvarlarında peptidoglikan katman bulunmaması ve karakteristik ribozomal RNA baz sırası ile gerçek bakterilerden ayrılırlar. Işık mikroskobuyla görüfunduszeue.infoji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 9

[10]

Arkeler habitatlarına göre üç gruba ayrılırlar Tuzsevenler(=Halofiller):Aşırı tuzlu ortamlarda yaşarlar Metanojenler(=Metan oluşturanlar):Anaerobik ortamda yaşarlar ve metan üretirler. Tortu tabakalarında ve hayvanların bağırsaklarında bulunur. Çoğu metanojik bakteri geviş getiren hayvanların, insanların ve termitlerin sindirim sisteminde bulunur Isısevenler(=Termofiller):Termofiller sıcak su kaynakları gibi yüksek sıcaklıklı yerlerde yaşfunduszeue.infoji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 10

[11]

Arkebakterlerin Önemi ve İnsan Sağlığıyla İlişkisi Arkeler genelde diğer organizmalar için zararsızdır ve hastalık etmeni olarak bilineni yoktur. Son yıllarda arkelerin zarları lipozom sentezinde kullanmaya başlanmıştır. Lipozomlar yapay yağ mikrokesecikleri olarak ilaç ve aşıların ağızdan uygulanmasında kullanılmaktadırlar. Böylece kullanılan madde vücudun savunma sisteminin daha yüksek düzeyde alarma geçmesini sağlamakta ve bu sayede hastalıklarla daha etkin savaş verilebilmektedir. Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 11

[12]

Arkeler bulundurduğu enzimler sayesinde; endüstride pek çok tepkimenin gerçekleşmesinde, atık metallerin zehirli özelliklerinin azaltılmasında, kalitesi düşük metallerin kullanılabilir hale getirilmesinde, kirlenmiş suların yeniden kullanılabilir hale getirilmesinde kullanılıfunduszeue.infoji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 12

[13]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 13VİRÜSLER Kalıtım maddesi olarak DNA veya RNA bulundururlar. Sık sık mutasyona uğrarlar. Sitoplazmaları ve ribozom organelleri yoktur. Enerji üretemezler. Hücre dışında kristalize olurlar. Sadece canlı hücre içinde çoğalırlar. Proteinden oluşmuş bir kılıfları,kuyruk bölgesinde, konak hücrenin zarını parçalayıcı enzimleri vardır.

[14]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 14Virüsler; Antibiyotiklerden etkilenmezler.(Enzim sistemleri olmadığı için) Bir hücreyi enfekte ettiklerinde, enfekte hücrenin etrafındaki hücreler İNTERFERON adı verilen bir koruyucu üreterek kendilerini funduszeue.info bağışıklık geliştiremezler. Canlı hücre olmadan çoğalamadıkları için tüm monomerlerin bulunduğu bir ortamda eğer canlı hücre yoksa gelişim grafikleri sabittir. Bir bakteriyi enfekte eden Bakteriofaj(=Bakteri yiyen virüs) bakteriye ait sadece genetik şifreyi kullanmaz. Bitkisel virüslerin kalıtım maddesi RNA,hayvansal virüslerin kalıtım maddesi ise DNA’dır.

[15]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 15Canlılarda iki çeşit hücre yapısına rastlanır: PROKARYOT HÜCRE Hücre zarı gelişmemiş Çekirdek ve organel zarı olmayan İçinde ribozom organelini bulunduran hücredir. ÖKARYOT HÜCRE Hücre zarı gelişmiş Çekirdek ve organel zarı bulunan hücredir.

[16]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 16BAKTERİLER Fotosentetik ototrof,kemosentetik ototrof,saprofit ve patojen(=Hastalık yapan) türleri vardır. Solunumlarına göre; Aerob(=Oksijenli), Anaerob(=Oksijensiz) olmak üzere ikiye ayrılıfunduszeue.infob bakteriler içinde oksijenli ortamda yaşayabilenler de vardır. Mutasyonla ilgili deneylerde çok hızlı üreyebildikleri için(20 dk.) kullanılırlar. KamçıHücre çeperiHücre zarıRNA DNASitoplazmaMezozom

[17]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 17

[18]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 18•Üremelerine göre: -Eşeysiz(=Bölünerek) -Eşeyli(=Konjugasyon) olmak üzere ikiye ayrılırlar.**Bakteriler n kromozomlu mikroorganizmalardır**Patojen bakteriler kapsüllüdüfunduszeue.infoeri için olumsuz ortam koşullarında (Ör:Sütün kaynatılması) hücre çeperlerinin ve kapsüllerinin dışına daha kalın bir çeper salgılarlar ve şartlar kendileri için olumlu hale gelene kadar bu yapının içinde kalıfunduszeue.info olaya ENDOSPOR oluşturma funduszeue.info üreme şekli değfunduszeue.info kaybederek endospor oluşturdukları için metabolizmaları çok yavaştır.

[19]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 19Mavi-Yeşil Algler Prokaryot hücre yapısına sahiptirler. Fotosentetik ototrofturlar. Klorofil molekülü, kloroplast organeli olmadığı için sitoplazmaya dağılmıştır. Fotosentezde elektron kaynağı olarak su kullanıp oksijen açığa çıkarırlar. Oksijenli solunum yaparlar.

[20]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 20PROTİSTA ALEMİ PROTOZOA(=Tek hücreliler) -Paramesyum(=Terliksi hayvan) -Amip(=Kökbacaklı) -Öglena(=Kamçılı) -Sıtma plazmodyumu(=Sporlu) ALGLER(=Su yosunları) -Kırmızı algler -Esmer algler -Yeşil algler CIVIK MANTARLAR

[21]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 21FUNGİ ALEMİ(=Mantarlar) Hepsi heteretroftur. Depo karbonhidratları glikojendir. Küf,pas,maya ve şapkalı mantarlar olarak gruplandırılırlar. Su tutma özelliklerinden dolayı şapkalı mantarlar, alglerle mutualist(=karşılıklı yarar) yaşayarak LİKEN birlikteliklerini oluşturur. Hücre zarlarının dışında çeper funduszeue.info bu çeper selüloz yapıda değildir.

[22]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 22BİTKİLER ALEMİÇiçeksiz Bitkiler Karayosunları: -Damarsız, çiçeksiz bitkilerdir. -İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) yoktur. -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı). Eğreltiotları: -Damarlı çiçeksiz bitkilerdir. --İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) vardır. -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı).Çiçekli Bitkiler Açık tohumlular-Her zaman yeşil, yaprağını dökmeyen ağaçlardır.-Gerçek bir çiçek ve tohum taslağı yoktur.-Çok yıllık odunsu bitkilerdir. Ör:Çam Kapalı Tohumlular-Gerçek bir çiçek ve tohum taslağı vardır.-Çiçeklenme ve yaprak dökümü gözlenir.-Tohum meyveye gömülüdür.-Otsu ve odunsu formları vardır.Ör:Elma ağacı *Tek çenekliler -Tek çenek bulundururlar. -Yaprakları paralel damarlıdır. Ör:Mısır *Çift çenekliler -İki çenek bulundurular. -Yaprakları ağsı damarlıdır.

[23]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 23Çimlenme; Bir tohumun fotosentez yapma yeteneği kazanmasıdır. Tohum çimlenene kadar çeneklerinde depo edilen besini kullanır. Bir tohumun çimlenebilmesi için; *Uygun sıcaklık:Enzim faaliyeti için *Oksijen:Solunumla enerji üretimi için *Su:Depo besinin parçalanması için gereklidir. * *IŞIK ise kesinlikle gerekli değildir!

[24]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 24Bir bitkinin kuru ağırlığı; Çimlenmeden önceki dönemde sadece solunum yaptığı için azalır. Çimlenmeden sonra solunumla birlikte fotosentez de yaptığı için artar.ı ııI:Çimlenmeden önceki evreII:Çimlenmeden sonraki evreKuru Ağırlık

[25]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 25Bitkiler aleminde ilkelden gelişmişe doğru gidildikçe; Monoploid(=n kromozomlu) evre azalırken diploid(=2n kromozomlu) evre uzar. Su yosunları (n kromozomlu evre en uzun)Çiçeksiz bitkilerAçık tohumlular Kapalı tohumlular(2n kromozomlu evre en uzun)

[26]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 26HAYVANLAR ALEMİ Omurgasızlar -Omurgaları yoktur.-Sinir şeridi karın bölgesindedir.-Dışarıdan gelen etkiye basit tepkiler verirler.-İskelet varsa,iç ve diş iskelet şeklindedir.-Açık dolaşım görülür. Omurgalılar-Omurgaları vardır.-Sinir şeridi sırtta omurganın içindedir.- Dışarıdan gelen etkiye karmaşık tepkiler verirler.- İç iskelet bulundururlar.- -Kapalı dolaşım görülür.

[27]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 27KAN DOLAŞIMI Kapalı Dolaşım-Atar,toplar,kılcal damar bulunur.-Kan pompalayan kalp bulunur.-Kan damarların içinde dolaşır.-Dolaşım hızlıdır. Açık Dolaşım-Atar,toplar damar bulunur. -Kılcaldamar bulunmaz.-Kan Sinus adı verilen vücut boşluklarında dolaşır.-Dolaşım yavaştıfunduszeue.info damarsinusToplardamar

[28]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 28SÜNGERLER Por adı verilen açıklıklardan su ve besin alırlar. Artık maddeleri ve fazla suyu porlardan dışarı verirler. Ör:Banyo süngeri. SÖLENTERLER•İçi oyuk hayvanlardır.•Tek açıklıklıdırlar.(Ağız-anüs ayrımı yok.)•Sindirim boşluğu(=Gastrovasküler boşluk) bulundururlar.•Embriyonik gelişmeleri Gastrula evresinde kalmıştır. Ör:Hydra,mercan,deniz anası.HYDRA

[29]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 29SOLUCANLAR Yassı,yuvarlak,halkalı olmak üzere üç grupta toplanırlar. Yassı solucan Planarya;tek açıklıklıdıfunduszeue.infoı sularda yaşfunduszeue.infoşaltım organına Protonefridyum (=alev hüc.)funduszeue.info suyu funduszeue.info3 ve diğer boşaltım ürünlerini deriden uzaklaştırır. Rejenerasyonla ürer(=Fragmentasyon).Ayrılan her parçadan yeni bir Planarya gelişir.

[30]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 30•Yuvarlak solucanlarda parazittir. Halkalı solucanlarda kapalı dolaşım,ağız anüs ayrımı bulunur. Boşaltım organlarına nefridyum denir. Vücut segment adı verilen bölmelere ayrılmıştır. 7. segmentte kalp görevi yapan 5 çift damar yayı bulunur.

[31]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 31EKLEMBACAKLILAR Kabuklular hariç Trake solunumu yaparlar Kitinden oluşmuş dış iskelet bulundururlar. Boşaltım organları Malpighi tüpleri’dir. Boşaltım ürünleri ürik asit kristalleridir.

[32]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 32YUMUŞAKÇALAR Kalkerli bir dış iskelet funduszeue.info iskelet Manto adını alır. Deride Mukus salgılayan Goblet hücreleri bulunur. Dış iskelet büyümeyi sınırlandırır. Dış iskeleti bulunan canlıların mutasyona uğrama olasılıkları düşüktüfunduszeue.info yüzden evrimleşme hızları yavaştır.

[33]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 33DERİSİDİKENLİLER Deniz kestanesi ve deniz yıldızı ışınsal simetri gösterirler. Deniz yıldızı Kaide kısmından bölünüfunduszeue.inforasyonla ürer. Dikenler savunma organlarıdır.

[34]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 34BALIKLAR Vücutları pullarla kaplıdır. Vücutları mekik şeklindedir Solungaç solunumu yaparlar. Suyun oksijenini kullanırlar. Kapalı dolaşım görülüfunduszeue.info bir kulakçık,bir karıncıktan oluşfunduszeue.infoaçta temizlenen kan kalbe uğramadan vücuda dağıtılır. Değişkenısılıdırlar(=soğukkanlı). Dış döllenme yaparlar.(Sperm ve yumurta su ortamında biraraya gelerek döllenmeyi gerçekleştirir.) Anamniyota(=amniyon zarı olmayanlar) grubunun üyesidirler.

[35]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 35KURBAĞALAR Deri ince ve nemlidir. Derilerinde mukus salgılayan Goblet hücreleri bulunur. Metamorfoz(=başkalaşım) geçirirler. Larva evresinde solungaç,ergin evrede akciğer ve deri solunumu yaparlar. Kalpleri 3 gözlüdür.(2 kulakçık, 1karıncık) Vücutta karışık kan dolaşır. Değişkenısılıdırlar(=soğukkanlı). Dış döllenme yaparlar. Anamniyota grubunun üyesidirler.

[36]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 36SÜRÜNGENLER Vücutları keratin plaklarla kaplıdıfunduszeue.info solunumu görülmez. Akciğer solunumu yaparlar. Kalpleri 3 gözlüdür.(2 kulakçık, 1karıncık) Vücutta karışık kan dolaşır.(Timsahta kalp 4 gözlü olmasına rağmen kulakçıklarla karıncıklar arasında bulunan Panizza kanalı adı verilen açıklıkta kan karışır.) Değişkenısılıdırlar. İç döllenme yaparlar. Amniyota grubunun üyesidirler.(=amniyon zarları bulunur.)

[37]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 37KUŞLAR Vücutları tüylerle kaplıdır. Akciğer solunumu görülür. Oksijene olan gereksinimleri fazla olduğu için akciğerlerinde alveol yerine hava keseleri vardır. Alınan ve dışarı verilen havanın O2’inden yararlanırlar. Uzun kanat kemiklerinin içi havayla doludur. Diyafram bağ dokudan oluşmuştur. Kalpleri 4 gözlüdür.(2 kulakçık, 2 karıncık) Sabitısılıdırlar(=sıcakkanlı). İç döllenme yaparlar. Amniyota grubunun üyesidirler.

[38]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 38MEMELİLER Vücutları kıllarla kaplıdır. Akciğer solunumu yaparlar. Akciğerlerinde alveol bulundururlar. Diyafram kas dokudan oluşmuştur. Kalpleri 4 gözlüdür.(2 kulakçık, 2 karıncık) Sabitısılıdırlar(=sıcakkanlı). İç döllenme yaparlar. Amniyota grubunun üyesidirler. Olgun alyuvarları çekirdeksizdir.(O2 taşıma kapasitesini arttırmak için) Yavru bakımı görülür. Yavrularını sütle beslerler.

[39]

Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ 39MEMELİLERGagalı Memeliler-Yumurtlarlar-Yumurtadan çıkan yavruyu sütle beslerler.ÖR:Ornitorenk(=PlatipusKeseli Memeliler-Erken doğum yaparlar.-Vitellüs(besin) azdır.-Yavrularını keselerinde sütle beslerler.Ör:KanguruPlasentalı MemelilerYavrularını doğururlar.-Sütle beslerler.-Embriyo plasenta içinde gelişir ve anne kanındaki besinlerle beslenir.-Anneyle embriyo arasındaki madde alışverişi göbek bağındaki damarlar aracılığıyla sağlanır. Ör:İnsan