Ayak Bileği Zedelenmesi

Ani hareketler sonucu gerçekleşen ayak burkulması, vücut yapısında en sık karşılaşılan rahatsızlıklardan biri olmaktadır. Ayağın burkulması durumu kimi zaman kısa süreli ağrı gibi etkiler ile hafif şekilde atlatılabilirken, bazen de eklem zedelenmesi ve kemik kırılmasına varan sonuçlara kadar ilerlemektedir. Dolayısıyla ayak bileği ekleminde burkulma yaşayan kişilerin mutlaka uzman bir hekim kontrolünden geçmesi tavsiye edilmektedir.

Ayak Burkulması Nedir?

Ayak bileği eklemi, ayak ve bacak bölgesini birbirine güçlü biçimde bağlayarak hareketli bir alan yaratır. Kemik ve esnek liflerin oluşturduğu eklem bölgesine binen baskı ise bu alanda zaman içerisinde deformasyon oluşturabilir. Liflerde oluşan deformasyona ayak bileği burkulması adı verilir.

Eklem bölgesinde yer alan elastik yapıdaki lifler, ayak burkulması sırasında olması gerekenden daha fazla bir esneme hareketine maruz kalır. Dolayısıyla ayağın ani dönmesi sonucu gerilen lifler ayak sağlığı açısından önemli bir risk oluşturur.

Ayak Burkulması Nasıl Geçer?

Ayak bileği burkulması, pek çok durumda müdahaleye gerek kalmaksızın iyileşmektedir. Ancak burkulmanın yarattığı ağrıyı gidermek ve eklem bölgesini rahatlatmak için evde yapılabilen basit ön tedaviler uygulanabilir.

• Buz Kompresi: Ayak burkulmasından hemen sonra bir buz torbası ile kompres yapılması, ayakta oluşan ağrının giderilmesi yönünde en güçlü tedavi yöntemidir. İlk uygulama sırasında en az yarım saat olmak koşuluyla ağrı geçene kadar belirli aralıklarla buz uygulaması yapılmalıdır.
• İstirahat: Burkulan ayağın üzerine kesinlikle basılmamalı, rahat bir yerde sırt üstü pozisyonda istirahat edilmelidir. Ayrıca kan dolaşımının dengelenmesi ve şişliğin azaltılması için bir yastık yardımıyla ayak kısmı kalp hizasının üstüne çekilmelidir.
• İlaç: Doktor tavsiyesi ile alınan ağrı kesici ilaçlar, ayak burkulmasından doğan ağrının azaltılması için etkili bir yöntemdir.

Ayak Bileği Burkulması Kaç Günde İyileşir?

Ayak bileği burkulması, doğru tedavi yöntemleri uygulandığında hızla iyileşen bir rahatsızlıktır. Ağrı tamamen geçene kadar uygulanması gereken buz tedavisinin yanı sıra istirahat edilerek birkaç gün içerisinde iyileşme gözlemlenmektedir. Kanamalı burkulma ya da kırığa dönen burkulmalarda ise cerrahi müdahale gerekebileceği için ayak bileği burkulması iyileşme süreci daha uzun zaman almaktadır.

Ayak Burkulması Belirtileri

Ayak bileğinde yaşanan burkulma, elle ve göz ile yapılan tespit sayesinde kolayca anlaşılabilir. Burkulma esnasında ayak bileğinde esneme sesi duyulur ve üstüne basamayacak kadar acı hissedilir. Burkulma sonrasında ise şiddetli ağrı nedeniyle ayakta dururken ya da yürürken güçlük yaşanması, ayak burkulmasının en net belirtisi olarak görülmektedir. Buz tedavisinden sonra bölgesel olarak şişlik, morarma ve yeşerme gibi renk değişimi de ayak bileğinin burkulduğunu gösterir.

Ayak Burkulması Tedavisi

Çoğu ayak bileği burkulması evde tedavi ile giderilmektedir. Ancak ayakta oluşan ağrılar daha sık ve şiddetli şekilde devam ettiği takdirde bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi gerekmektedir.

Burkulma tedavisinde öncelikle ayakta oluşan ödemin giderilir ve bilekteki hasar elle muayene edilerek tespit edilir. Eğer burkulma ciddi düzeyde ise ileri seviye tanı yöntemleri ile daha kapsamlı şekilde araştırılması sağlanır. Ayak bileğinde bağ kopması, kırık ya da çatlak şüphesi duyuluyorsa ayak bileği grafisi, bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografi gibi ileri seviye tetkikler gerçekleşir. Eğer bu şüpheler doğrulanırsa son çözüm olarak cerrahi operasyon gerekli olabilir.

Ayak Burkulması Ödem Tedavisi

Ayak bileği burkulması gerçekleştikten bir süre sonra bilek çevresinde şişlik ve ödem oluşumu görülür. Oluşan ödemin giderilmesi için ise birkaç aşamalı tedavi uygulanır. İlk aşamada ayak bileğinin hareket etmemesi ve olası bir kırık durumuna karşı önlem alınması için sabitleme işlemi yapılır. Daha sonra ödemin görüldüğü bölgenin buz torbası ile soğutulması sağlanarak sıcak kanın tek bir noktada toplanmasının önüne geçilir. Eğer ağrı şiddetli bir seyirde ise ağrı kesici ilaç tedavisi uygulanır ve burkulmadan duyulan acının azaltılması sağlanır.

İlk müdahaleden sonra ödemden oluşan şişlikte azaltma görülmüyorsa ya da ağrı geçmiyorsa zaman geçirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Ayak Burkulması ve Şişlik

Ayak bileğinde burkulma sonucu anında şişlik görülmesi oldukça normaldir. Çünkü bileğin ani hareketinde yüksek basınç oluşur ve dokunun tekrar eski formunu alması için belirli bir zaman geçmesi gerekir. Ayak bileği kısmında oluşan şişliğin kontrol altına alınması durumunda burkulmanın etkisi de yavaş yavaş geçecektir. Bunun için şişliğin görüldüğü yere doğrudan temas etmeyecek şekilde soğuk su dolu torba ya da buz aküsü konulması, şişliğin gözle görülür şekilde geçmesine yardımcı olacaktır.

Ayak Burkulmasına Ne İyi Gelir?

Tıbbi yetkisi olmayan bazı kişiler tarafından ayak bileği burkulmasına iyi geldiği iddia edilen çeşitli bitkisel tedavi yöntemleri önerilmektedir. Ancak bu yöntemlerin pek çoğunun bilimsel açıdan ispatlanmış hiçbir faydası bulunmamaktadır. Ayak burkulması yaşayan kişilerin yalnızca uzman doktorların belirttiği tavsiyelere uymaları, doğru tedavi uygulanması için önem teşkil etmektedir.

Ayakta hissedilen ağrı az miktardaysa ve yumuşak doku ödemi gözlemleniyorsa, burkulmanın doğurduğu etkiyi azaltacak bazı tedbirler uygulanabilir. Ödem ve şişlik durumu inmeye başladığında elastik bir sargı ile ayak bileğinizi topuktan destek alacak şekilde sarabilirsiniz. Böylece ağrıyan ayak bileği için bir destek mekanizması oluşturulur ve burkulmanın daha hızlı şekilde giderilmesi sağlanır. Bunun haricinde zeytinyağı gibi kaygan bir yağ ya da ayak bileği burkulması için krem kullanarak burkulan bölgeye masaj yapabilirsiniz. Hafif dokunuşlar ile gerçekleştireceğiniz masaj işlemi, eklem bölgesine yakın kasları yumuşatır ve bilek çevresindeki ödemin atılmasına yardımcı olur.

Ayak Burkulması Egzersizleri

Ayak burkulması tedavisi sonrasındaki süreçte rahatsızlığın nüksetmesinin önüne geçilmesi ve sürekli ayak burkulması yaşamamak için egzersiz yapılması önerilir. Egzersizlerin yöntemi ve sıklığı; ayak çevresindeki kasların durumu, burkulmadan sonra kan dolaşımının düzenli olup olmaması ve aktivite düzeni dikkate alınarak belirlenir. Bunu belirlemek için de ortopedi servisinden destek alabilirsiniz.

Hareketsiz ayak kaslarını güçlendirmek üzere bir takım pratik egzersizleri ev ortamında da gerçekleştirebilirsiniz. Dengeyi sağlamaya yönelik çömelme, tek ayak üstünde durma, step tahtasında hafif tempo hareketleri gibi basit egzersizler, burkulmadan sonra günlük hayata dönüş sürecinde avantaj sağlayabilir.

Ayak Burkulduğunda Hangi Bölüm/Doktora Gidilmeli?

Ani hareket sonucu ayakta hissedilen ağrılarınız geçmiyorsa başvurmanız gereken tıbbi birim ortopedi bölümü olmaktadır. Kemikte kırık, çatlak, incinme ya da kemiğe yakın kasların zedelenmesi konusunda ortopedi uzmanları gerekli muayeneleri gerçekleştirmekte ve ciddi bir duruma rastlanması durumunda tedavi için hastayı yönlendirmektedir.

Ayak bileğinde geçen sinirin zedelemesi sonrasında ayak altında, ayak parmaklarında veya ayak üzerinde ağırlıklı olan ağrı-uyuşma şikayetleri hastalık ilerledikçe bacaktan dize kadar çıkabilir.

Hastalığın tanısı ; muayene ve EMG ( elektromiyografik test) ile konur. Daha detaylı inceleme için ayak bilek MR çekimi gibi uygulamalar yapılabilir. Ayak bölgesinde olabilecek enfeksiyon, travma, tümör gibi durumlar sinir zedelenmesine neden olabileceğinden dolayı bu bölgenin iyice incelendikten sonra tanıya gidilmesi önemlidir. En çok karıştığı durum topuk dikeni olup çoğu TTS hastası topuk dikeni tanısıyla aylar boyunca tedaviler görüp bunlardan hiç yanıt alınamadığı zaman aceba TTS olabilir mi diyerek araştırılınca tesbit edilmektedir. Seyrek olarak bel fıtıkları da benzer bulgular verebilir.

Tedavi: genelde koruyucu önlemlerden yarar görür. Uygun ortopedik ayakkabılar, TTS için özel egzersizler şikayetlerin azaltılmasında büyük önem arzeder. Bazı hastalara ayak bileğinden iğne yapılarak iyileşme süreci hızlandırılıp verilen ilaçlarla da ağrılar azaltılma yoluna gidilebilir. EMG de sinir ileti çalışmasında hiç akımın alınamadığı, şikayetlerin ileri düzeyde olup artık hastanın yürümede zorlandığı durumlarda son seçenek ameliyattır. Ameliyatta ayak bileğinde sinirin baskıya uğrayarak zedelendiği kısım açılarak sinir gevşetme işlemi uygulanır.