Ateşli Havale Beyne Zarar Verir Mi

6 ay- 6 yaş arası çocuklarda görülen, sıklıkla geçirilmekte olan bir üst solunum yolu enfeksiyonu ya da ishal veya idrar yolu enfeksiyonu sırasında yükselen ateş sırasında ortaya çıkan ateşli havalenin kalıcı etkileri nelerdir? Merak edilen tüm detaylar haberimizde…

funduszeue.info

Yayınlanma: - 27 Mayıs Güncellenme:

Beyin hücrelerinin normal dışı bir aktivite göstermesi sonucu ortaya çıkan, vücuttaki istemsiz kasılmalara, tıp dilinde konvülsiyon, halk arasında da havale (nöbet) adı verilmektedir. Peki, pek çok ailenin korkulu rüyası olan ateşli havalenin kalıcı etkileri nelerdir? Bilinmesi gerekenleri haberimizde sizler için derledik.

ATEŞLİ HAVALE HAKKINDA

Ateşli havale, çocukta sıklıkla enfeksiyondan kaynaklanan vücut sıcaklığındaki artıştan kaynaklanan bir kasılmadır. Ateşli havale, 6 ay ile 6 yaş arasında görülür. En sık da 2 ile 3 yaş arasıdır.

Havale sırasında gözlerde geriye, sağa sola kayma, karşıya sabit bakma, dişlerini sıkma, dudak çevresinde, yüzde morarma, kollarda bacaklarda, bazen vücudun sadece sağ ya da sol tarafında kasılma veya çırpınma ya da kasılma olmaksızın tüm vücutta salıklık ortaya çıkabilir. Genellikle dakika içinde kendiliğinden sonlanır.

Ateşli havaleler basit veya karmaşık olarak sınıflandırılır:

Basit ateşli nöbetler. Bu en yaygın türdür. Birkaç saniye ila 15 dakika arasında sürer. Basit ateşli nöbetler 24 saatlik bir süre içinde tekrarlamaz ve vücudun bir kısmına özgü değildir.

Karmaşık ateşli nöbetler. Bu tip 15 dakikadan fazla sürer, 24 saat içinde bir kereden fazla ortaya çıkar veya çocuğunuzun vücudunun bir tarafıyla sınırlıdır.

Ateşli havaleler genellikle ateşin başlamasından sonraki 24 saat içinde ortaya çıkar ve çocuğun hastalandığına dair ilk işaret olabilir.

ATEŞLİ HAVALE NEDENLERİ

Genellikle, normal vücut sıcaklığından daha yüksek ateş havaleye neden olur. Düşük dereceli bir ateş bile havaleyi tetikleyebilir. Ateşli havalede kalıtımın rolü büyüktür. Genellikle hastaların yüzde 25’inde aile öyküsü mevcuttur. Diğer nedenler :

Enfeksiyon

Ateşli havaleye genellikle viral bir enfeksiyon ve daha az yaygın olarak bakteriyel bir enfeksiyon neden olur. Grip ve sıklıkla yüksek ateşin eşlik ettiği roseolaya neden olan virüs, en sık ateşli havale ile ilişkili gibi görünmektedir.

Aşılama sonrası havale

Çocukluk çağı aşılarından sonra ateşli havale riski artabilir. Bunlar difteri, tetanoz ve boğmaca veya kızamık-kabakulak-kızamıkçık aşılarını içerir. Çocukta aşılamadan sonra düşük dereceli bir ateş görülebilir.

ATEŞLİ HAVALENİN KALICI ETKİLERİ NELERDİR?

Ailelerin en büyük korkusu genellikle geçirilen nöbetten çok bu nöbetin, beynine zarar verip vermediği, ileride bir bedensel ya da zihinsel engele neden olup olmayacağıdır. Ateşli havaleler 30 dakikadan daha uzun sürmedikçe kalıcı bir hasara, sakatlığa neden olmamaktadır. Ateşli havale geçiren hastaların %2'sinde 6 yaşından sonra epilepsi gelişim riski bulunmaktadır.

HAVALE GEÇİREN ÇOCUK İÇİN YAPABİLECEKLER

– Çocuğunuz gözlerini bir noktaya dikip sizinle iletişimini kaybeder, ağzı köpürür, vücudunda kasılmalar meydana gelirse ilk yapılacak şey paniğe kapılmamaktır.

– Çocuğu güvende tutmak yapabileceğiniz en önemli yardımdır. Öncelikle sakin olun ve etraftaki diğer insanları da sakinleştirmeye çalışın.

– Onu hemen bir yere yatırın, ayıltmaya çalışmayın, sağa sola koşup yalnız bırakmayın, yanında durun.

– Havale nöbetinde bilmeniz gereken en önemli şey, havalenin çoğunlukla birkaç dakika sonra kendiliğinden geçeceğidir.

– Eğer bebeğin/çocuğun ateşi yüksekse, giysilerini çıkartmak, özellikle koltuk altlarına ve kasıklarına olmak üzere tüm vücudu ıslatılmış bezlerle silmek yararlıdır. Soğuk su damarlarda büzülmeye yol açarak ateşin düşmesini engeller. Bu nedenle ılık su ile vücudu silme veya banyo yapılmalıdır.

– Havale geçiren bebekte ateşi düşürmek için kolonya, ispirto gibi alkollü maddeler kesinlikle kullanılmaz. Ayrıca ateş düşürmek için su dolu küvete sokmak da tehlikeli olabilir.

– Çocuğun nöbet sırasında hareketlerine engel olmaya çalışmayın.

– Nöbetin ne kadar sürdüğüne dikkat edin.

– Çocuk havale geçirirken genellikle bilincini kaybeder, yere düşer. Bu nedenle etrafa çarpıp zarar görmemesi için çocuğun etrafında kesici, sivri köşeli eşyalar varsa onları uzaklaştırın.

– Başının altına yastık, havlu yada çarşaf gibi yumuşak birşey yerleştirebilirsiniz.

– Çocuğu yavaşça bir yana doğru yatırarak kusmuğun nefes borusunu tıkamasını önleyin, böylece nefes yolları açık kalacaktır.

– Nefes alması güçleşirse, alt çenesini hareket ettirmeye çalışarak nefes almasına yardımcı olun.

– Çoğu insan, havale geçiren kişinin dilini ısıracağını ya da yutacağını ve nefes yolunun kapanacağını düşünür. Dil ısırma olursa da çok önemli değildir. Bunu önlemek için ağzına parmak ya da kaşık gibi sert cisimleri sokmak tehlikeli olabilir. Eğer ağzı kendiliğinden açılmış ise bükülmüş bir kumaşı araya hafifçe sokabilirsiniz. Bu uygulamada amaç solunum yollarının açık olmasını sağlamaktır.

– Yapay (suni) solunum yaptırmaya çalışmayın, hastanın solunumunun geri dönmemesi çok nadir bir durumdur. Genellikle havale bir kaç dakika içinde kendiliğinden duracaktır. Sabırla dakika bekleyin

– Havale 5 dakikada durmazsa çocuk dizler karına çekilmiş durumda ve yan olarak yatarken, derece koyar gibi makattan rektal diazem (daha önce doktorunuzun belirlediği dozda) uygulanabilir. Bu ilaç nadir de olsa solunum durmasına yol açabileceğinden ilk yardım uygulamayı öğrenmeniz gerekmektedir.

– Çocuğun solunumu durmuşsa suni solunum yapılmalıdır.

– Eğer havale dakikada durmuyorsa acil servisi olan en yakın hastaneye başvurun.

aileannebeyinÇocukepilepsigebelikGrip

Medical Park Hastanesi Çocuk Nörolojisi Uzmanı Doç. Dr. Sedat Işıkay, çocuklarda görülen ateşli havale konusunda uyarılarda bulundu.
Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Sedat Işıkay, çocuğun ateşli dönemde bilinç kaybı yaşaması, vücudunda kasılma olması, gözleri kayması, gevşemesi, altını ıslatması gibi şikayetlerin havala geçirmiş olabileceğini gösterdiğini kaydetti. Işıkay, halk dilinde ateşli havale olarak bilinen Febril Konvülziyon’un çocukluk çağının en sık görülen yaşa bağımlı, iyi gidişli ve ateşle ortaya çıkan nöbetler olduğunu kaydetti.
Febril konvülziyon nedir?
Doç. Dr. Sedat Işıkay, febril konvülziyon 3 ay-5 yaş arasındaki çocuklarda, ateşe bağlı ortaya çıkan, yaşa bağımlı nöbetler olduğunu kaydetti. Işıkay, "Belli bir yaş aralığında görülür. Ateşin nedeni çocukluk çağında görülen herhangi bir enfeksiyon olabilir. Bu havale beyin enfeksiyonları, kandaki elektrolitlerin bozukluğu ve zehirlenmelere bağlı olmamalıdır. Olursa febril konvülziyon denilemez" dedi.
Görülme sıklığı nedir?
Doç.Dr. Işıkay, en erken 1 aylıkken havale görülebileceğini vurgulayarak, "Üst yaş sınırı yoktur. Hastaların yarısı 2 yaş altındadır. En sık aylarda görülür. Yedi yaş üzerinde nadiren görülür. Febril konvülziyon, 5 yaşın altındaki yüz çocuğun yüzde 4’ünde görülen bir problemdir. Havale genellikle ateş yükseldikten saat içinde görülür. Nadiren 1 saatten önce bazen ateş düşerken görülebilir. Anne ya da babasında febril konvülziyon olan bireylerde havale geçirme riski olmayanlara göre 4 kat daha fazladır" ifadelerini kullandı.
Febril konvülziyon neden olur
Nöroloji Uzmanı Işıkay, bazı kişilerin ateşli havaleye genetik yatkınlığı bulunduğunu vurgulayarak, "Bazı ailelerde febril konvülziyona genetik bir yatkınlık söz konusudur. Ailede başka bireylerde de çocukken febril nöbet geçirme öyküsü vardır. Febril konvülziyonda üst solunum yolu enfeksiyonları sık görülür. Ateş nedenleri üst solunum yolu enfeksiyonları, orta kulak iltihabı, bademcik iltihabı ve idrar yolu enfeksiyonu olabilir" uyarısında bulundu.
Febril konvülziyon ne şekilde görülür?
Sedat Işıkay, "Her tür nöbet görülebilir. En sık tüm vücutta gevşeme, gözlerini bir noktaya dikme şeklinde nöbet görülür. Bazen nöbetler tüm vücutta veya tek tarafta kol ve bacakta kasılma veya titreme şeklinde olabilir" diye devam etti.
Febril konvülziyon beyne zarar verir mi?
Işıkay, kısa nöbetlerin beyne zarar vermediğini dile getirerek, "Febril nöbetler çok kısa sürdüğü için beyne zarar vermez. Ancak 30 dakikayı aşan bir nöbet beyinde zarara yol açabilir" ifadelerini kullandı.
Febril konvülziyon tekrarlar mı?
Işıkay, hastaların yüzde yetmişi ömründe bir kez febril nöbeti geçirdiğini vurguladı. Işıkay, "Ancak yüz hastanın on kadarı, iki veya daha fazla sayıda nöbet geçirir. Bu yüzden ailenin çok telaşlanmaması gereken bir durumdur. Ancak febril konvülziyon geçiren çocukların yüzde ’ında en az bir kez tekrarlar. Eğer 1 yaşın altında başlamışsa yüzde 50, 3 yaş üstünde başlamışsa yüzde 10 tekrarlar. Hastaların yüzde 75’inde ilk yıl tekrarlar. Febril konvülziyonda en önemli 2 risk faktöründen birisi nöbetin 18 aylıktan önce olması ve birinci dereceden bir akrabanın havale geçirmiş olmasıdır" diye devam etti..
Hangi çocuklar febril konvülziyon geçiriyor?
Ateşli havalede çouğun yaşı ve ateşin önemli olduğuna dikkat çeken doç. Dr. Işıkay, "Febril konvülziyonda en önemli risk faktörü ateş ve çocuğun yaşıdır. Ateş ne kadar yüksek ise ateşli havale geçirme riski o kadar artar. Birinci derece akrabasında ateşli havale geçirme öyküsü var ise, yenidoğan servisinde 30 günden fazla yatmış ise, öncesinde nörolojik gelişim geriliği var ise, çocuğunuz bir kreşe gidiyorsa ateşli havale geçirme riski altındadır" dedi.
Ateşli havale zamanında yapılması gerekenler
Işıkay, ateşli havale durumunda yapılması gerekenler konusunda da şu bilgileri verdi:
"Febril konvülziyonlar, ateşli durumlarda görüldüğü için, ateşin fark edilmesi ve uygun şekilde düşürülmesi hastayı rahatlatacaktır. Aileler, vücut ısısını ölçmeyi, ateşi düşürmeyi, nöbet esnasında yapılacakları bilmelidir. Hastayı yan yatırın, böylece ağız salgılarının hastanın akciğerlerine kaçmasını önleyebilirsi¬niz. Başının altına elinizi veya bir yastığı koyunuz. Ağzını açmaya, kaşık, parmak sokmaya çalış-mayınız, hastaya zarar verirsiniz. Her aile neredeyse bunu yapmaya çalışır. Yanlış bir uygulamadır. Nöbet geçene kadar bekleyip hastayı gözleyiniz. Nöbet durduktan sonra hastayı en yakın sağlık kuruluşuna götürünüz."
Işıkay, "Tek basit febril konvülziyon sonrası epilepsi gelişme riski havale geçirmemiş bir bireylerle aynıdır. Ancak risk faktörleri arttıkça bu risk yüzde arasında değişir. Epilepsi gelişme riskini havale sayısı değil risk faktör sayısı belirler. Febril konvülziyondan sonra epilepsi gelişmesinde en önemli risk faktörleri ailede epilepsi öyküsü, öncesinde nörolojik bulgu (nöromotor gelişim geriliği) ve kompleks tipte febril konvülziyon olmasıdır. Febril konvülziyon tanısını koymak için EEG çekimine gerek yoktur. Ancak havalenin epilepsiden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için uygun vakalarda çekilebilir" şeklinde konuştu.
Febril konvülziyonu önlemek İçin tedavi Gerekli midir?
Işıkay, nöbetleri önlemek için tedavi gerekli olduğunu kaydetti. Işıkay, "Nöbet tekrar riski yüksek olan hastalarda ilaç tedavisi gereklidir. Sık nöbet geçiren, nöbetleri uzun süreli olan, ağır nöbet olgularına tedavi verilir. Hastanın erken doğmuş olması, gelişimsel geriliğinin var olup olmaması, ailede sara hastalığı ya da ateşli havalesi olan birisinin varlığı riski artırmaktadır" diye konuştu.
Işıkay, çoğu zaman febril konvülziyonun 10 dakikadan kısa sürdüğünü ve müdahele gerekmediğini hatırlatarak, ateşli nöbet anında mutlaka en yakın çocuk nöroloji uzmanına gösterilmesi konusunda da uyarıda bulundu.