Ard Arda Kusmak

Kadınların hayatında en mutlu ve en önemli zaman dilimi olan gebelik döneminde, pek çok anne adayının korkulu rüyası olan bulantı ve kusmalar görülebilmektedir. Çoğul gebelikler, migren ve psikolojik etkenler hamilelikte bulantıya yol açabileceği gibi ; aşırı gebelik kusmaları ciddi hastalıklara işaret edebilmektedir. Memorial Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Uzmanları, gebelikte bulantı şikayetleri ve aşırı gebelik kusması hakkında bilgi verdi.

Migreni olan anne adaylarında bulantı daha çok görülüyor

Gebelerin yaklaşık % 80` inde görülen bulantı ve kusma şikayetleri, genellikle ilk adet döneminin birkaç gün sonrasında başlayıp, artarak 8. haftada dayanılması güç hale gelmektedir. Daha sonra yavaşça azalan bulantı ve kusmalar 14. gebelik haftası civarında sona ermektedir. Gebelik bulantısı oldukça inatçı, tedaviye dirençli ve sinsi bir şekilde nerede ise tüm gün boyu süren tatsız bir duygudur. Kusmalar genellikle sabah saatlerinde daha yoğun olmaktadır. Kişiden kişiye değişiklik gösterebilenbulantı ve kusma döneminin bitişi de aynı şekilde çeşitlilik göstermektedir. Ani bir şekilde biten dönemlerin yanı sıra; neredeyse tüm gebelik dönemine yayılan bulantı ve kusmalar da söz konusu olabilir. Gebelik bulantıları genellikle ilk gebelikte daha yoğun olmaktadır. Çoğul gebelikler, önceden araç tutması rahatsızlığı olanlar, anne ve kız kardeşlerinde gebelik kusması öyküsü olanlar ve migren hastalarında bulantı ve kusmalar daha yoğun olarak ortaya çıkabilir.

Psikolojik ve hormonal faktörler bulantıya yol açıyor

Gebelikte görülen bulantı ve kusmanın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte; psikolojik faktörler ve hormonal değişimlerin ortak ürünü gibi görülmektedir. Kanda Beta HCG ve östrojen hormonlarının yüksek oranda bulunduğu ikiz gebeliklerde bulantı ve kusma çok daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Merkezi sinir sistemindeki bulantı merkezinin hassasiyeti artmakta ve daha önceki yaşamda etkili olmayan pek çok uyaran ile bulantı ve kusma tetiklenir hale gelmektedir. Bunlar arasında kokular, besin maddelerinin tatları, ağız ve boğaza değen fırça gibi yabancı cisim uyaranları en sık rastlananlar arasında yer almaktadır.

Hamilelik döneminde mide bulantısından korunmak için anne adaylarına öneriler

• Rahatsız eden kokular (yemek, sigara, parfüm vb.), mutfak hatta kendi ev.ortamından bile uzak durulmalıdır.
• Mümkün olduğunca az ve sık öğünler tüketilmelidir
• Sabah saatlerinde kuru gıda alınmalıdır,
• Erken gebelikte sağlıklı beslenme konusunda ısrarcı olunmamalı ve bulantıyı uyaran yiyecekler bir dönem tüketilmemelidir.
• Çok gerekli olmadıkça multivitamin ve kan ilacı benzeri mide tahrişi yapacak ilaçlar kullanılmamalıdır,
• Mide yanma ve ekşimelerinin yoğun olduğu dönemlerde soda ve soğuk içecekler tüketilmelidir
• Doktorun uygun gördüğü dozda B6 vitamini, bulantı önleyici ve mide asidini azaltıcı ilaç kullanılmalıdır.

Aşırı gebelik kusması ciddi hastalıklara işaret edebilir

Her gebede görülmesi doğal olan bulantı ve kusmalar aşırı olduğunda, vücutta doku ve hücre içi suyunun azalmasına yol açacak bir boyuta erişebilir. Bu durum tüm sistemleri ciddi şekilde olumsuz etkileyen, hastane koşullarında tedavi gerektiren ciddi bir gebelik komplikasyonu haline dönüşmektedir. Vücuttaki tüm sistemlerin çalışmasında sıvı ve elektrolit dengeleri önemli rol oynamaktadır. Anne adayında aşırı kusma tespit edildiğinde, hemen hastaneye yatırılarak tedaviye başlanılmalıdır. Ağızdan beslenme tamamen kesilerek kan biyokimyası ve elektrolit düzeylerindeki dengesizlikler değişik serum kombinasyonları ile düzeltilmeye çalışılmaktadır. Bu arada aşırı kusmaya yol açabilecek diğer sistemleri ilgilendiren hastalıkların da incelenmesi gerekmektedir. Bunlar arasında en sık rastlananlar; peptik ülser, safra kesesi, pankreas, böbrek iltihabı ve hipertiroidi (tiroid bezinin yetersiz çalışması) rahatsızlıkları olarak sayılmaktadır. Hastanın şikayetleri tamamen ortadan kalkıp ağızdan beslenmeye başlanmadan ve kilo kaybı durmadan hastaneden taburcu olmaması gerekmektedir. Genellikle yoğun bir tedavi ile ortadan tamamen kalkan ve gebeliğin devamında bebek üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi görülmeyen aşırı gebelik kusması, nadiren anne hayatını kurtarmak için gebeliğin sonlandırılmasını gerektirecek kadar ciddi boyutlara varabilmektedir.

Kusma nedenleri nelerdir?

Kusmanın kaynağı aslında mide değil, beynin gönderdiği sinyallerdir. Kusmanın; vücudun yabancı maddelerden kurtulmak istemesi sonucunda yaptığı savunma mekanizması olduğunu söyleyebiliriz. Kusmadan önce bulantı hissi oluşabilirken, bazen de kusma sonrasında duyulan bulantı hissi geçer. Alkol tükettikten sonra, deniz veya araba ile seyahat ederken, böcek ısırması durumunda; yan, vücut alarma geçip kendini toparlayacağı her anda kusma meydana gelebilir.

Mide bulantısı ve kusmaya ne iyi gelir?

• Derin derin nefes alın: Ciğerlerinize hava soluyarak derin derin nefes alın. Bu esnada karnınız nefes alıyorken genişleyecektir. Ağız ya da burnunuzdan nefesinizi yavaşça bırakın ve her nefes sonrasında karnınızı gevşetin. Bunu birkaç defa tekrar edin. Yapılan araştırmalar; diyaframdan derin ve kontrollü bir şekilde nefes almanın, parasempatik sinir sistemi üzerinde önemli faydası olduğunu gösteriyor.
• Az tuzlu kraker tüketin: Kraker tüketmek; sabah bulantısı için etkisi olan biz çözümdür. Mide asidini emmeyi sağlar. Sabah yaşadığınız bulantılar için birkaç kraker yiyebilirsiniz.
• Bileklerinize aküpresür sürün: Bu yöntem geleneksel Çin tedavi yöntemi olup; amaç vücuttaki bazı noktaların uyarılması amacıyla basınç uygulanmasıdır. Ön kolun avuç içinde, el bileğine yakın Neiguan (P-6) noktasına uygulanacak basınç; bulantı ve kusma şikayerlerini azaltmaya destek olabilir.
• Su içmeyi artırın: Fazla kusma şikayetiniz varsa dehidrasyonu engellemek için sıvı tüketimini artırmanız gerekiyor. Mideye rahatsızlık vermemek için bir anda çok fazla su içmek yerine yavaşça ve bol miktarda su tüketebilirsiniz. Hızlı su içmek daha fazla kusmaya neden olabilir, unutmayın. Suya alternatif olarak, mide bulantısına iyi geldiği düşünülen; limonata, nane çayı, zencefilli gazoz da tüketilebilir.
• Aromaterapi: Bulantı ve kusma şikayetlerini azaltmaya olan etkisi hala araştırılıyor olsa da aromaterapiden faydalanılabilir. 2014 yılında yapılan bir araştırma; limon yağının solunmasıyla hamilelikte yaşanan bulantı ve kusmanın azaltıldığını gösteriyor. Bu yöntemi uygulamak için ucu açık bir yağ şişesini burnunuza yaklaştırabilir, bir demeç pamuğa birkaç damla damlatarak içinize nefesler alabilirsiniz. Limon yağı yok ise bir dilim limon keserek kokusunu almayı deneyebilirsiniz.
• İlaçlar: Kusma şikayetini durdurmaya yönelik birçok ilaç vardır. Bunlar anti-emetik veya bulantı önleyen ilaçlar olarak bilinir. Seyahat anında oluşabilecek bulantı ve kusma için dimenhidrinat içerikli ilaçlar önerilebilir. Bunun dışındaki genel kusma ve bulantı şikayetleri için bizmut subsalisilat etken maddeli ilaçlar verilir.

Kusma şikayetim var, doktora ne zaman görünmeliyim?

Aşağıdaki durumların varlığında en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız:

• Erişkin bireyler görülen kusma iki günden fazla devam ediyorsa
• Çocuklarda kusma bir günden fazla sürerse
• Her gün olmasa bile bir aydan uzun devam ederse
• Kilo kaybı yaşanıyorsa

Kusma ile beraberinde bazı durumlar da gözlemlenebilir. Aşağıdaki bulguların da görülmesiyle acil olarak tıbbi yardıma başvurulmalıdır:

• Göğüs ağrısı
• Şiddetli karın ve baş ağrısı
• Baş dönmesi ya da bayılma
• Yüksek ateş
• Ensede ya da boyunda sertlik
• Soğuk cilt
• Alınan gıdaları 12 saat midede tutamama

Benzer Yazılar

Görüntülü Muayeneyi Neden Önemsiyoruz?

Covid-19 salgını nedeniyle kalabalık ortamlardan kaçındığımız ve kişisel hijyen kurallarına maksimum seviyede özen gösterdiğimiz bu hassas süreçte, sağlık hizmetlerimizden uzak kalmamanız için “görüntülü muayene” uygulamamızı hayata geçirdik.

Devamı

Kusma Neden Olur?

Kusmanın kaynağı aslında mide değil, beynin gönderdiği sinyallerdir. Kusmanın; vücudun yabancı maddelerden kurtulmak istemesi sonucunda yaptığı savunma mekanizması olduğunu söyleyebiliriz.

Devamı

Ebola Virüsü ve Tedavisi

Ebola virüsü hastalığı ölümle sonuçlanan bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığı olarak tanımlanır. Şüpheli bir durumda kanda virüs ya da virüse karşı antikorların bulunmasıyla tanı konulabilir. Ebola virüs hastalığının insan ya da hayvanlar için herhangi bir aşısı yoktur.

Devamı

Kuduz Virüsü Nedir?

Kedi, köpek veya başka bir hayvan tarafından tırmalandığımızda veya ısırıldığımızda aklımıza direkt, “acaba kuduz olur muyum” sorusu gelmektedir. Rabies ya da Lyssa olarak da bilinen kuduz, hayvanlarda olan ve insanlara geçebilen bir çeşit virüs hastalığıdır.

Devamı