Akciğer Zarı Kalınlaşması Tedavisi

Soru: Mezotelyoma (Akciğer zarı kanseri) nedir ve neden oluşur?

Cevap: Mezotelyoma, ülkemizde çok yaygın görülen bir hastalıktır, dünyada görülme sıklığı 1 milyon kişide 1-2 iken ülkemizde yılda ortalama 500 kişiye yeni tanı konmaktadır. Hastalığın nedeni halk arasında beyaz toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle bilinen asbesttin bilinçsizce kullanımıdır. Asbest köylerde evleri badana yapmak için veya küçük çocuklarda pudra yerine kullanırlar, kimi bölgelerde ise bebekler höllük toprağı olarak bilinen ısıtılmış asbestle sarılmaktadır. Bu da bu bebeklerin mezotelyoma ve solunum rahatsızlıklarına yakalanmalarına yol açmaktadır. Asbest maruziyeti çeşitli meslek dallarında da görülmektedir. İlginç olan bir nokta ise mezotelyomaya ait belirti ve bulguların asbest maruziyetinden sonra 20 ila 50 yıl içinde sonra ortaya çıkabilmesidir.

Soru: Mezotelyoma belirtileri nelerdir ve tanısı nasıl koyulur?

Cevap: Mezotelyoma genellikle göğüs boşluğuna su birikmesi ile bulgu veren bir hastalık olup en sık rastlanan yakınmalar, ağrı ve ilerleyici nefes darlığıdır. Bunun yanı sıra hastalarda öksürük, ağızdan kan gelmesi, kilo kaybı, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik gibi bulgular da görülür.

Hastaya öncelikli olarak akciğer filmi ve tomografi çekilir, bunlarda birtakım tipik bulgular saptanabilse de kesin tanı için başvurulan standart yöntem biyopsidir. Öncelikle akciğerde biriken sıvıdan örnekler alınır ve inceleme için patolojiye gönderilir. Gelen sonuç ile tanı koyulamazsa akciğer zarı biyopsisi yapılır. Biyopsi iğne ile veya cerrahi yöntem ile yapılabilir. Hastaya aynı zamanda kanser yayılımını araştırmak amaçlı PET-CT, ultrasonografi, MR gibi tetkiklerde uygulanır.

Soru: Mezotelyoma nasıl tedavi edilir?

Cevap: Tedavinin yönlendiricisi biyopsi sonucu ve hastalığın evresidir. Mezotelyomada 3 tip vardır. Sadece epitelyal olan tipte cerrahi şansı vardır. Sarkomatoid ve miks olan tiplerde hasta kemoterapi ve radyoterapiye yönlendirilir. Evreleme yaptığımız zaman mezotelyomalar 4 evreye ayrılır, sadece evre 1 veya 2 olan çok erken evre hastalarda cerrahi tedavi şansı vardır. Ne yazık ki hastalık yıllar içinde sinsice geliştiğinden ve bulgu vermeye geç başladığından dolayı tanı koyulduğu zaman genellikle hastalık çok ileri aşamalara geçmiş olur.

Çeşitli açık ve kapalı ameliyat yöntemleri mevcuttur. Burada ameliyatın şekline hastanın bulgularına göre cerrah karar verir. O taraf akciğerin, diyaframın ve kalp zarının tamamen çıkarılmasından, sadece akciğer zarlarının soyulmasına veya sınırlı bir alandaysa sadece o tümörlü kısmı çıkarmaya kadar değişen çeşitli cerrahi teknikler vardır.

Cerrahiye uygun olmayan hastalarda, cerrahi sonrası tekrar tümör gelişen hastalarda veya tümörün başka organlara yayılım gösterdiği hastalarda kemoradyoterapi uygulanır.  Bu tarz tümörlerde kanlanma biraz zayıf olduğu için kemoterapi diğer tümörler kadar başarılı değildir, ancak sürekli yenilenen protokoller ile daha başarılı sonuçlar alınmaya başlamıştır. Radyoterapinin başarısı ise gene sınırlı kalmaktadır, çünkü hastalık çok geniş bir alandadır ve zarar görebilecek hayati organlar vardır, bundan dolayı verilebilecek ışın miktarı sınırlıdır, bu da tedavinin başarısını kısıtlar.

Bazen hastaya sadece nefes darlığını ve ağrısını azaltmaya yönelik işlemler yapılır. Bu hastaların akciğerinde sıkça sıvı toplanır, göğüs tüpü takarak bu sıvılar boşaltılır, tekrar sıvı toplanmasını önlemek için yapıştırma işlemi (plörodez) yapılır. Düşük doz kemoradyoterapiler verilir. Bunlarda amaç hastanın yaşam süresini uzatmak ve mümkün mertebe kaliteli bir hayat sürmesini sağlamaktır. Ancak her hastalıkta olduğu gibi burada da esas hedefimiz öncelikli olarak korunma, sonrasında ise erken tanı ve tedavidir.

Doç. Dr. Makbule Ergin

Nefes darlığı ve kuru öksürük sandığınızdan daha tehlikeli bir hastalığın habercisi olabilir.  Özelikle 65 yaş üstü erkeklerde görülen akciğer sertleşmesi, akciğerlerin sertleşip süngerimsi bir hal almasına sebep olmaktadır. Akciğer sertleşmesi olarak da bilinen İdiopatikPulmonerFibrzis (İPF) hastalığının henüz kesin bir tedavisinin bulunmadığını belirten Avrasya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı, erken teşhis ile doğru tedavi sürecinin planlanmasının hastalığın seyrini yavaşlattığını anlattı ve konuyla ilgili daha birçok detayı paylaştı.

Akciğer sertleşmesi nedir?

Akciğer sertleşmesi olarak da bilinen İdiopatikPulmonerFibrzis (İPF) akciğer dokusunun kalınlaşması, sertleşmesi ve hastalıklı alanların bal peteği dokusunu andıran bir görünüm kazanmasına verilen addır. Bu hastalıkta hava yolları daralmaz ancak akciğer dokusu kalınlaşır ve sertleşir. Dolayısıyla akciğerlerden kan dolaşımı sistemine oksijen geçişi oldukça zorlaşır.  Bunun sonucunda da beyin başta olmak üzere kalp ve diğer organlar çalışmaları için ihtiyaç duydukları oksijen miktarını alamaz hale gelirler. Hastalığın asıl nedeni bilinmemekle birlikte bazı kişilerde fibrozise yol açan nedenler saptanabilmektedir.

65 yaş üstü erkeklerde daha sık görülüyor

Akciğer sertleşmesinin ülkemizde görülme sıklığı diğer Avrupa ülkeleriyle benzer orandadır ve maalesef gün geçtikçe İdiopatikPulmonerFibrzis tanısı alan kişi sayısı artmaktadır. Bunun başlıca sebeplerinden biri de insan ömrünün ve hastalığa ilişkin klinik bilgilerin artışıyla erken ve doğrudan tanı konulabilmesidir. Hastalığın tam olarak ne tür özelliklere sahip kişileri doğrudan etkilediği konusunda yeterli bilgiler olmasa da sigara kullanımı ve bazı genetik etkenlerin İPF riskini arttırdığı saptanmıştır. Genellikle 65 yaş üstü erkeklerde kadınlara oranla görülme sıklığı çoktur. Solunum yolu ile alınan bazı çevresel toz ya da kimyasallara maruz kalınması, iltihaplı romatizma olarak da bilinen romatizmal hastalıklar akciğer sertleşmesine neden olmaktadır.

Kuru öksürük ve nefes darlığı en önemli belirtiler arasında…

Akciğer sertleşmesinde erken dönemde belirtiler olmayabilir ancak en sık görülen şikayetlerin başında eforla gelişen nefes darlığı ve kuru öksürük gelmektedir. Nefes darlığı sinsi bir şekilde ortaya çıkmakta ve ilerlemektedir. Kuru öksürük ise öksürük ilaçlarının dahi etki göstermediği inatçı bir özellik göstermektedir. Belirtiler hastalar için her ne kadar yaşlılıktan ya da sigara kullanımından kaynaklı gibi gelse de aslında sebebi akciğer sertleşmesi olabilmektedir. Ayrıca hastaların bir kısmının parmak uçlarında çomak parmak olarak da nitelendirdiğimiz bir genişleme söz konusudur. Gelişen bu belirtilerle birlikte halsizlik, iştah kaybı, kilo kaybı ve güçsüzlük gibi durumlar da görülebilmektedir.

Erken ve ayrıcalıklıtanı hayati önem taşıyor

Akciğer sertleşmesi KOAH ve astım gibi hastalıklarla karıştırılabilmekte ve dolayısıyla ayırt edici tanı son derece önem kazanmaktadır. İdiopatikPulmonerFibrzis tanısı, hastalığın akciğerde oluşturduğu sertleşmeye neden olabilecek çevresel ve mesleki hastalıklar, romatizmal hastalıklar ve ilaçlar gibi nedenler elendikten sonra görüntüleme yöntemlerinde hastalığa özgü tipik bulguların görülmesiyle konulmaktadır. Tanıda bir takım kan tahlilleri, fiziksel muayene, gerek duyulması halinde romatoloji görüşü ve akciğer tomografisi gibi yöntemler kullanılmaktadır.  Eğer tipik bulgular söz konusu değilse akciğer biyopsisi yapılması gerekebilir.  Hastalığın ağırlık derecesi solunum fonksiyon testleri, akciğer tomografisi ve egzersiz testleri göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Erken tanı sayesinde akciğer fonksiyonlarında ileri düzeyde kayıp olmadan tedaviye başlamak mümkündür.

Akciğer sertleşmesi tedavi edilebilir mi?

Yaşın ilerlemesine de bağlı olarak normal bireylerde de solunum fonksiyonlarında doğal kayıplar yaşanmaktadır.  İdiopatikPulmonerFibrzis olarak nitelendirilen hastalıkla birlikte bu süreç daha da çok hızlanmıştır. Akciğer sertleşmesini iyileştiren kesin bir tedavi yöntemi henüz olmasa da son yılarda yapılan çalışmaların verdiği sonuçlara göre iki etken madde bu hastalığın yavaşlamasına ve belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilmektedir.  Akciğer sertleşmesi için dünya çapında çalışmalar devam etmektedir. İleri düzeydeki hastalıklarda ise akciğer nakli için kişiler uygun merkezlere yönlendirilmektedir.