3 Aylık Iğneden Sonra Nezaman Adet Olunur

Paylaşın:

Üç Aylık Korunma İğnesi  (Depo provera) Nedir?

Değişik nedenler ile kendine uygun ve kolay doğum kontrol yöntemi bulamayanlar için etkili ve bir o kadar da kolay olan bir yöntem uzun etkili korunma iğnelerdir. Bunlardan en çok dünyada kullanılanı üç aylık iğne olarak da bilinen "depo-provera" dır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimler için tercih sebebidir?
Doğum kontrol haplarını sevmeyen veya unutkan olduğu için kullanmayan, spiralin uygun olmadığı veya eşi ilişki esnasında rahatsız olur diye istemeyen kadınlar da depo provera gibi alternatif aile planlaması yöntemlerine yönelim oldukça fazladır. 

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) nasıl bir yöntemdir ?
Depo-provera, bir tür saf progesteron olan " mg medroksiprogesteron asetat (MPA)" içeren ve tüm dünyada aynı isimde bulunan bir ilaçtır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) nasıl gebelikten korunma sağlar?
Deporovera , overlerde (yumurtalıklarda) yumurta hücresi gelişimi ve yumurtlamayı engelleyerek gebeliği önler.

Ayrıca endometrium yapısını ve tüplerin hareket kabiliyetini değiştirerek yumurtlama meydana gelip döllenme olsa bile bu gebelik ürünü rahme yerleşemez. Koruyuculuğu %99 civarındadır.

90 günde bir kas içine (intramusculer yoldan) yapılan enjeksiyon şeklinde uygulanır.

Uzun etkili bir yöntem olduğundan kişi her an gebe kalma stresini yaşamaz. Enjeksiyona son verildiğinde en geç 18 ay içinde gebelik elde edilebilir. Uygulanması direkt kas içine enjeksiyon yapılması şeklinde olup özel bir teknik ya da beceri gerektirmez.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) yan etkileri nelerdir?
Deporovera'nın yan etkileri biraz fazladır. Depo-provera özellikle kullanımın ilk yılında, ciddi derecede adet düzensizliği yapabilir. Bu düzensizlikler arasında en sık ara kanamalar ve lekelenmeler görülür.

Bazen ise kişi gebeymiş gibi uzun süreli adetten kesilebilir (ilaca bağlı amenore). Tek bir enjeksiyondan sonra 12 ay adet görmeyen vakalar mevcuttur, ya da tam tersi şekilde 3 ay süreyle sürekli kanaması olan hastalar da vardır.

Nadiren görülen sürekli kanama durumunda kanamayı kesmek için dışarıdan hormon verilmesi hatta bazen kürtaj yapılması gerekli olabilir. 35 yaşın altında olan kadınlarda depo-provera kullanımına bağlı hafif kemik erimesi (osteoporos) saptanabilir.

Yan etkileri arasında baş ağrısı, iştah artımına bağlı hafif kilo artışı, anksiyete (içsel sıkıntı), mide ağrısı, karın krampları, baş dönmesi ile cinsel istek (libido) kaybı sayılabilir. Tüplerin hareketini yavaşlattığı için gebelik oluşursa bunun dış gebelik olma olasılığı yüksektir.

Yapılan çalışmalarda ilk kez depo-provera kullanan kadınların %50' sinin yan etkiler nedeni ile kullanımı bıraktığı ve başka bir yöntemi tercih ettiği, buna gerekçe olarak da en çok yakındıkları yan etkinin adetlerdeki düzensizlikler olduğu saptanmıştır.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimlerde uygun değildir?
Gebe olduğundan şüphe duyulan kadınlar depo-provera kullanmamalıdırlar.

Yine özgeçmişinde meme kanseri bulunanlar, felç geçirenler, damar hastalığı olanlar, karaciğer hastalığı bulunanların kullanması önerilmez.

Bunlar yanında, tanı konmamış anormal vajinal kanaması olan kadınlarda da bu kanamanın sebebi açıklığa kavuşturulana kadar enjeksiyonlar ertelenmelidir.

Üç aylık korunma iğnelerine başlamadan önce size uygunluğu konusunda doktorunuza mutlaka danışınız.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) kimler için uygundur?

• Sosyal veya tıbbi nedenlerle doğum kontrol hapı kullanamayanlar,
• Emziren anneler,
• 40 yaş üzerinde ve sigara içen bayanlar,
• Sık ve çok adet kanaması görüp kansızlık (anemi) problemi olanlar bu tür korunma iğnesini tercih edebilirler.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) ne şekilde uygulanır?
Eğer depo-provera'nın sizin için uygun bir yöntem olduğunu düşünüyorsanız ve jinekoloğunuz da bu yöntemi size öneriyorsa bundan sonraki aşama adet döneminin hangi zamanında yapılması gerektiğini öğrenmektir.

İlk kez yapılacak olan depo-provera adet kanamasının ilk 5 günü içinde yapılmalıdır. Eğer doğum sonrası uygulamaya başlanacaksa ve emzirme düşünülmüyorsa doğumdan sonraki ilk 5 gün içinde yapılabilir.

Üç aylık korunma iğnesi (depo provera) anne sütünü etkilemiyor
Evet.Bu ilacın en iyi taraflarından birisi de emzirme dönemlerinde kullanılabilirliğidir. Emziren annelerde ise doğum takiben 6 hafta sonra ilk enjeksiyon yapılabilir. Daha sonra, etkili bir koruma sağlamak için her 90 günde bir yapılmalıdır.

Bir sonraki uygulama tarihini unutmamak son derece önemlidir. Bunun için uygulamanın tarihini not almayı unutmayın!.

Depo-proveranın sadece başka yöntem kullanamayan kişilere bir alternatif olması, gebelikten korunmada ilk tercih olarak düşünülmemesi önerilmektedir.  Aşağıdaki tabloda aylık ve üç aylık korunma iğneleri kıyaslanmıştır.

Aylık iğnelerÜç aylık iğneler

İlgili Linkler:

Aylık korunma iğnesi (mesigyna)   >>>
Doğum Kontrol Hapları   >>>
Spiral (RİA) kullanımı >>>

Bazı ülkelerde 20 yıldan uzun bir zamandır kullanılan aylık doğum kontrol iğneleri yaklaşık 4 yıldır ülkemizde de piyasada bulunmaktadır. Bu aylık iğneleri Amerika Birleşik Devletleri&#;nde kullanımına yılından beri izin verilmektedir.
Aylık doğum kontrol iğnesi 2 ana kadınlık hormonu olan östrojen ve progestin içermektedir. Bu iki hormon tıpkı doğum kontrol haplarında olduğu gibi overlerde yumurta hücresi üretimi ve salınımını engelleyerek etki göstermektedir. Bunn yanısıra rahim ağzı salgısında değişikliklere neden olarak spermlerin transportunu bozmaktadır.

Aylık iğne güvenli midir?

Evet. Genel olarak bu tür doğum kontrol yönteminin güvenli olduğu söylenebilir. Bugüne kadar tüm dünyada aylık iğne kullanan &#;den fazla kadın incelenmiştir. Bu araştırmaların sonunda önemli yan etki görülme olasılığının son derece düşük olduğu saptanmıştır.

Yapılmasının sakıncalı olduğu kadınlar var mı?
Evet. Amerikan gıda ve ilaç dairesi (FDA) bazı kadınlarda aylık doğum kontrol iğnesi uygulamasının yapılmamasını önermektedir. Bu kadınlar şunlardır:

Etkinliği yüksek midir ?

Aylık enjeksiyon ile doğum kontrolü etkinliği son derece yüksek olan bir yöntemdir. Yapılan araştırmalarda uygun şekilde kullanıldığı taktirde hamile kalma olasılığının %1&#;den daha düşük olduğu saptanmıştır. Bu oran diğer tüm etkin yöntemler ile hemen hemen benzerdir.

İlk enjeksiyon ne zaman yapılmalıdır ?

İlk kez aylık iğne kullanacaklarda adetin başlangıcından itibaren ilk 5 gün içinde tedaviye başlanmalıdır. Benzer şekilde düşük ya da küretajı takiben de ilk 5 gün içinde birinci enjeksiyon yapılmış olmalıdır. Doğum sonrası emziren annelerde ilk enjeksiyon için 6 hafta beklenmelidir. Öte yndan eğer anne emzirmiyorsa doğumdan 4 hafta sonra tedaviye bşlanabilir.

Enjeksiyon nereden yapılır ?

Kombine doğum kontrol iğnesi omuz, uyluk ya da kalça bölgesindeki kas içine yapılabilir.

Yan etkileri nelerdir ?

En önemli ve en sık karşılaşılan yan etki kanama düzenindeki bozulmalardır. Aylık iğne kullanan adınların yaklaşık %60&#;ı özellikle kullanımın ilk ayında düzensiz, sık aralıklı ya da fazla miktarda kanama olduğunu bildirmektedirler. Bunun yanısıra 1 yıllık kullanımın sonunda adetler % 70 kadında normale dönmektedir.
Diğer yan etkiler arasında kio artışı, memelerde hassasiyet, sivilcede artış ve mide bulantısı sayılabilir.

Yapılan klinik çalışmalarda yaklaşık %6 oranında kadının kilo artışı nedeniyle uygulamadan vazgeçtiği saptanmıştır. Çok nadiren bazı kadınlarda kilo kaybına neden olabilsede aylık kullanım sonrası vücut ağırlığında yaklaşık kg&#;lık bir artış olmaktadır.

İğnenin etkisi ne kadar sürer ?

Aylık doğum kontrol iğnesi gebelikten yaklaşık 1 ay süreyle korumaktadır. Bir sonraki enjeksiyon için en uygun zaman gün sonrasıdır. Ancak çeşitli nedenler ile bu mümkün olmadığında takip eden enjeksiyonu gün sonra yaptırmanız önerilir. Eğer iki uygulama arasındaki süre daha uzun ise enjeksiyon yapılmadan önce gebelik testi yapılması gerekir.

Bir sonraki uygulama tarihini unutmamak son derece önemlidir. Bunun için uygulama tarihini not almayı unutmayın. Aldığınız notu ya da randevu kartınızı hergün görebileceğiniz buzdolabı, makyaj aynası, ajanda gibi bir yere iliştirin ya da daha iyisi eğer varsa cep telefonunuzun ajandasına kaydedin ve alarmı kurun.

Doktorunuzun size enjeksiyon tarihini hatirlatma gibi bir hizmet verip vermediğini mutlaka sorgulayın.

Diğer yöntemlere göre üstünlükleri nelerdir ?

Son derece güvenli ve yüksek etkili olmasının yanısıra kombine doğum kontrol enjeksiyonu sadece ayda bir defa yapıldığı için hasta uyumu son derece yüksektir. Enjeksiyon yapıldığı dolayısıyla doğum kontrolü kullanıldığı başka kişilerce anlaşılamaz. Çiftler uygulama için cinsel ilişkiyi kesintiye uğratmak zorunda kalmazlar.

Uygulamayı bıraktıktan ne kadar sonra amile kalabilirim ?

Enjeksiyon içindeki hormonlar gün içinde vücuttan tamamen atılırlar. Araştırmalar kadınların %82&#;sinin enjeksiyon uygulamasını bıraktıktan onra 1 yıl içinde hamile kaldıklarını göstermektedir. Bu oran hiç doğum kontrol yöntemi kullanmayan kadınlar ile benzerdir.

Bu iğneler cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korur mu ?

Hayır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için mutlaka prezervatif (kondom) kullanmalısınız.

Doğum kontrol iğneleri, uzun etkili hormon preparatı içeren korunma yöntemleridir. İçerdikleri hormon tipine  göre sadece progesteron içeren Doğum Kontrol İğnesi ve kombine (östrojen ve progestin içeren) Doğum Kontrol İğnesi olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

1) Kombine Doğum Kontrol İğnesi

Aylık doğum kontrol iğnesi de denir, östrojen ve progesteronu birlikte içerir. Bu nedenle, uygulama yolu farklı olmasına karşın, içerik olarak kombine doğum kontrol haplarına benzerler. Yumurtlamanın baskılanması, rahim ağzı sıvısının kalınlaşması ve rahim iç zarının inaktif hale gelmesi ile gebelik oluşması engellenir. Gebelikten korumada çok etkilidir.

Kombine Doğum Kontrol İğnesi &#;nin Olumlu Yönleri

Uygulanması kolaydır. İleri yaştaki kadınlar (sigara içiyorlarsa) da kullanabilir. Yumurtalık kanserine karşı koruyucu etkisi vardır. Bir sonraki iğneyi zamanında yaptırmak dışında akılda tutulması gereken hiçbir şey yoktur. Dış gebelikleri ve demir eksikliği anemisini önler. Kadın gebe kalmak istediğinde, iğneyi kesebilir ve hemen gebe kalabilir.

Kombine Doğum Kontrol İğnesi &#;nin Kombine Doğum Kontrol Haplarına Olan Üstünlükleri

İçerdiği östrojen doğal östrojendir. Doğal östrojenlerin yağ metabolizması ve kalp-damar sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır. Kombine doğum kontrol haplarındaki östrojen ise sentetik bir steroiddir. Uygulama yolu enjeksiyon olduğu için koruyucu etkisi 24 saatte başlar. Kombine doğum kontrol haplarında ise yumurtalıklar üzerindeki baskılayıcı etkinin başlaması için en az 7 günlük bir kullanım süresinin geçmiş olması gerekmektedir. Kombine doğum kontrol hapı kullananlarda sık rastlanan bulantı, kusma gibi yakınmalar enderdir. Karaciğer fonksiyonlarını olumsuz yönde etkilemediğinden, daha önce kombine doğum kontrol hapı kullanımı sırasında ya da gebelikte sarılık geçirenler bu yöntemi kullanabilir. Kombine doğum kontrol haplarının koruyucu etkisinin pratikte daha düşük olmasına neden olan kullanıcı hataları (hap almanın unutulması), enjeksiyon yönteminde söz konusu olmadığı için koruyucu etki daha yüksektir. Doğurganlığın geri dönüşünde gecikme söz konusu değildir.

Sadece Progestin İçeren Enjekte Edilen Kontraseptiflere Olan Üstünlükleri

Adet döngüleri daha düzenlidir. Rahim iç zarı üzerine olan baskılayıcı etkileri daha azdır. Yan etkileri daha hafiftir. Progestin dozu daha düşüktür.

Olumsuz Yönleri

Kanama düzeninde aksamalara neden olabilir. Bazı kadınlarda, kullanım bırakıldığında adet funduszeue.info yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyuculuğu yoktur. Emziren anneler, doğumdan sonraki ilk 6 ayda kullanamaz. Kilo artışına neden olabilir.

 Yan Etkileri

Özellikle ilk 3 ay içerisinde adet düzensizliği daha sık görülür ancak bu durum genel olarak 3. aydan sonra normale döner. Eğer bu durum daha da uzun sürerse hasta doktora başvurmalıdır. Çok ender olarak adet görmeme gelişebilir. Bundan dolayı adet gecikmesi tanımlayan kadınlarda öncelikle gebelik olasılığı ekarte edilmelidir. Diğer yan etkiler: baş ağrısı, migren atakları, baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, vücut ağrıları, memelerde gerginlik ve ağrı, kilo artışı

 Kullanım Kuralları

Adet gören kadınlar adetin ilk 7 günü içinde kullanmaya başlayabilir. Doğum sonrası dönemde eğer emzirme varsa doğum sonrası 6. aydan itibaren  kullanılmaya başlanmalıdır. Emzirmiyorsa, doğum sonrası haftada başlanabilir. Düşük sonrası hemen ya da ilk 7 gün içinde ilk enjeksiyon yapılmalıdır. İlk enjeksiyondan sonraki adet kanaması, beklenen adet zamanından önce (enjeksiyondan gün sonra) oluşacaktır. Sonraki enjeksiyonlar kanamanın durumuna bakılmaksızın ilk enjeksiyondan 30 gün sonra uygulanmalıdır. İkinci ve sonraki enjeksiyonlar daha önceden saptanan enjeksiyon gününden 3 gün önce ya da 3 gün sonraki süre içinde uygulanabilir. Aylık doğum kontrol iğnesini kullanmaya engeli olmayan kadınlar gebelikten korunmayı istedikleri sürece yöntemi kullanabilirler. Belirli sürelerle enjeksiyonu bırakmaya ya da ara vermeye gerek yoktur.

Kullanılmasında Sakınca Olmayan Durumlar

Obesitesi olan kadınlar kullanabilir. Hafif şiddette baş ağrıları olanlarda kullanılabilir. Hiç doğum yapmamış ya da birden fazla doğum yapmış kadınlar kullanabilir. Daha önce dış gebelik geçirmiş olanlar ve gebeliğe bağlı diyabet öyküsü olanlar kullanabilir. Rahim ağzı yarası, rahimde miyom, rahim ve yumurtalık kanseri, iyi huylu yumurtalık tümörleri ya da kistleri olanlar kullanabilir. Adet düzensizlikleri ve adet sancısı olanlar kullanabilir. İyi huylu meme hastalıkları olanlar ve ailede meme kanseri öyküsü olanlar kullanabilir. Varisi olanlar kullanabilir. Viral hepatit taşıyıcılığı, tiroid hastalıkları, demir eksikliği anemisi, epilepsi, tüberküloz ve sıtma gibi kronik hastalığı olanlarda kullanılabilir

 Kullanılmaması Gereken Durumlar

Fokal nörolojik bulgular veren migren tipi baş ağrılarında kullanılmamalıdır. Mevcut meme kanseri sözkonusu ise kullanılmamalıdır. Düzenli kan basıncı kontrolü yaptıramayan orta derecede hipertansiyon olguları , şiddetli hipertansiyon, damar tıkanıklığı (mevcut ya da geçirilmiş), mevcut ya da geçirilmiş iskemik kalp hastalığı, beyin damarlarıyla ilgili hastalıklar, komplikasyonlu kalp kapağı hastalıkları, uzun süre hareketsiz kalmayı gerektiren büyük cerrahi müdahaleler, aktif viral hepatit, karaciğer tümörleri (iyi ya da kötü huylu) ve böbrek, göz, sinir harabiyeti ile olan 20 yılı aşkın ya da damar harabiyeti ile seyreden şeker hastalığı gibi kronik hastalığı olanlarda kullanılmamalıdır.

Aşağıdaki videoda Op. Dr. Hatice Yağmurkaya Balkay, &#;Doğum Kontrol Hapları&#; hakkında bilgiler veriyor.

 2) Sadece Progesteron İçeren Doğum Kontrol İğnesi

3 aylık doğum kontrol iğnesi de  denir. Bunlar sadece Progesteron içerirler. Başlangıçta endometriyozis, rahim kanseri, ağrılı adet görme, hirsutizm (tüylenme) ve kanama düzensizliklerinin tedavisinde kullanılmış, ’larda gebelikten koruyucu olarak gündeme gelmiştir. Uzun süreli etki gösteren bu progestinler, yumurtlamayı engeller, rahim ağzından spermin geçişini azaltan kalın bir sıvı oluştururlar. Geçici gebelik önleyici yöntemlerin en etkililerinden biridir. kadın yılı için başarısızlık oranı %’den azdır.

Olumlu Yönleri

Son derece etkilidir. Uygulanması kolaydır. İleri yaştaki kadınlar da kullanabilir. Cinsel ilişki sürecinden bağımsızdır. Pelvik enfeksiyona, rahim ve yumurtalık kanserine karşı koruyucu etkisi vardır. Bırakıldığı zaman fertilite (doğurganlık) geri döner. Bir sonraki iğneyi yaptırmak dışında akılda tutulması gereken hiçbir şey yoktur. Dış gebelikleri ve demir eksikliği anemisini önler. Emziren anneler tarafından kullanıldığında emzirmeyi engellemez, süt miktarını artırabilir. Östrojen kullanımı açısından risk taşıyan kadınlarda güvenle kullanılabilir.

Olumsuz Yönleri

Adet düzensizliğine neden olabilir. Bazı kadınlarda, kullanım bırakıldığında adet funduszeue.info yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyuculuğu yoktur. Kilo artışına neden olabilir. Enjeksiyonlar için kliniğe gelmek gerekir.

 Yan Etkileri

Adet düzeninde aksama; düzensiz adetler, adetler arasında lekelenme ve adet görmeme yapabilir. Baş ağrısı yapabilir ancak bu etki doğum kontrol haplarında olduğundan çok daha azdır. Kilo alma görülebilir ancak genelde kilodan fazla olmaz. Memelerde gerginlik ve duyarlılık görülebilir ancak bu etkileri doğum kontrol haplarında olduğundan daha az görülür. Sinirlilik gibi mizaç değişiklikleri görülebilir.

Kullanım Kuralları

İlk enjeksiyon mümkünse adetin ilk 7 gününde yapılmalıdır. Böylece, kadının gebe olmadığından da emin olunur. Kadın, adetin ilk 7 günü içindeyse ve kanaması devam ediyorsa ek yönteme gerek yoktur. Adetin ilk 7 günü içinde ancak kanaması bitmişse ya da enjeksiyona ilk 7 günden sonra başlanmışsa, bir hafta süreyle ek yöntem verilir. Bir sonraki enjeksiyon 3 ay sonradır. Verilen randevu tarihinden sonra 2 haftaya kadar gecikme kabul edilebilir. Zorunlu hallerde, enjeksiyon randevu tarihinden en fazla 4 hafta önce yapılabilir.

Doğum sonrası enjeksiyon uygulamalarında zamanlama, kadının emzirip emzirmemesine göre değişmektedir. Emziriyorsa, ilk enjeksiyon 6. Haftanın sonunda yapılmalıdır. Emziren kadın adet görmüyorsa ve bebeğini ek gıda vermeksizin tam olarak anne sütü ile besliyorsa, uygulama doğumdan 6 ay sonrasına kadar ertelenebilir. Emzirmiyorsa, ilk enjeksiyon doğumdan hafta sonra yapılabilir. İlk 4 haftadan sonraki uygulamalardan önce kadının gebe olmadığı belirlenmelidir.

Düşükten hemen sonra ya da ilk 7 gün içinde enjeksiyon yapılabilir.

Kadın gebe kalmak isterse enjeksiyonları keser, ancak hemen gebe kalması beklenmez.

Kullanılmasında Sakınca Olmayan Durumlar

16 ve üzeri yaş grubu için uygundur. Sigara içenler, obesitesi olanlar ve hafif şiddette baş ağrıları olanlar kullanabilir. Rahim ağzı yarası, rahimde miyom, rahim ve yumurtalık kanseri, iyi huylu yumurtalık tümörleri ya da kistleri , mevcut ya da geçirilmiş rahim ve yumurtalık iltihabi hastalığı kullanabilir. Gebeliğe bağlı sarılık/diyabet ile  gebelik tansiyonu öyküsü olanlar ve geçirilmiş dış gebeliği olanlar kullanabilir. İyi huylu meme hastalıkları olanlar ile ailede meme kanseri öyküsü olanlar kullanabilirler. Damar tıkanıklığı, kalp kapağı hastalıkları, varis ve yüzeyel damar iltihabı gibi kalp-damar sistemi ile ilgili hastalıkları olanlar kullanabilirler. Uzun süre hareketsiz kalmayı gerektiren büyük cerrahi müdahaleler sonrası da kullanılabilir. Safra kesesi hastalıkları, viral hepatit taşıyıcılığı, tiroid hastalıkları, talasemi ve orak hücreli anemi, demir eksikliği anemisi, epilepsi, tüberküloz ve sıtma gibi kronik hastalığı olanlar kullanabilir.

 Kullanılmaması Gereken Durumlar

Tanı konmamış vajinal kanama ve mevcut meme kanseri durumunda kullanılmamalıdır.