1 Ada Kaç Dolar

Cardano (ADA) Nedir?

Cardano’nun Yaratıcıları

yılında Uluslararası üç ayrı kurumun kollektif bir projesi olarak geliştirilen Cardano, dünyanın önde gelen akademisyenleri ve mühendisleri tarafından inşa edilerek pazara sunulan ilk blok zincir projesi.  Cardano Vakfı, Cardano Teknolojisinin bir standart hale gelmesi, korunması ve tanıtımının desteklenmesi, Cardano altyapısı ile ilgili gözetim ve eğitim misyonlarını da üstlenirken, dünya çapında bir blok zinciri mühendislik şirketi IOHK ise Cardano blok zincirinin oluşturulmasından  sorumlu.    Projenin üçüncü paydaşı olan Emurgo ise Cardano sistemi üzerinde ticari uygulamalar geliştiriyor.   

Cardono Ekibinin Hedefleri

Cardano, merkezi olmayan uygulama ve sözleşmelerin düşük maliyetli, güvenli ve ölçeklenebilir bir şekilde oluşturulmasını ve yürütülmesini sağlayan global ölçekte büyük bir blok zinciri olabilmeyi hedefliyor.

Cardano, sürdürülebilirlik, birlikte çalışabilirlik ve ölçeklenebilirlik özelliklerini geliştirerek,  kripto parayı "eğlenceli bir yenilik" olmaktan çıkarıp, milyonlarca kişinin kullanabileceği bir sisteme dönüştürmek  için çalışıyor.

Cardano Projesinin Kripto Parası: ADA

Her blockchain projesinin kullandığı bir kripto para vardır. Cardano blok zincir projesinin kripto parası da ADA’dır.  Ada sahibi kişiler birbirlerine Ada ile bir değer gönderebilir, bir mal ya da hizmet satın almak için kullanabilir, borsada hisse satın alabilir.   Kullanıcıların işlem yapabilmesi  için Ada'ya sahip olmaları ya da takas yolu ile Ada edinmeleri gereklidir.  Ada’nın ilerde  uygulamalarda da kullanılması planlanıyor.

Cardano Cüzdanı: Deadalus

Ada'nın saklanması için Deadalus adı verilen bir cüzdan kullanılıyor. IOHK'nın mühendislik tecrübe ve becerileri ile Cardano blok zinciri için özel olarak geliştirilen Deadalus,  en gelişmiş şifreleme ve diğer güvenlik özellikleri ile kullanıcıların varlıklarının korunmasını hedefliyor. Daedalus'un gelecekte Bitcoin, Ethereum Classic gibi pek çok kripto parayı da desteklemesi planlanıyor.

Cardano Blok Zinciri

Düzenleyici otoritelere izin veren Cardano’yu diğerleriden farklı kılan en önemli faktör, kullanıcı gizliliğini koruyabilen güvenli ve sürdürülebilir bir blok zinciri sağlamak üzere sıfırdan tasarlanmış olması.  Cardano, büyük ölçekli uygulamalarda kullanılan bir  blok zincir olmayı hedefliyor.

Teknolojik Yenilikler

Cardano, "dağıtık yapıda konsensüs sağlama" algoritması Ouroboros'u içeren ilk protokoldür. IOHK ekibi, Cardano'yu sıfırdan inşa etmek üzere akademik araştırmalara dayanan "ilkeler" yaklaşımını kullandı.  Cardano'da dağıtık sistemler, mekanizma tasarımı ve kriptografi gibi farklı iş disiplinleri bir araya getirilerek kusursuz mühendislik ürünü bir kripto paranın inşa edilmesi sağlandı. Cardano, görev-kritik önem taşıyan sistemler için gerekli esnekliği sağlayan Haskell kodu tabanlı ilk kripto paradır.

Cardano'nun Çok Katmanlı Protokolü

Protokol, düzenleyici otoritelerin ihtiyaçlarını da dikkate alarak kullanıcıların gizlilik haklarını korumaya yönelik olarak hazırlanmıştır. Cardano, her iki tarafın da gereksinimlerini birlikte etkin biçimde dengeleyebilen, ilk protokoldür ve kripto para birimleri için yeni bir yaklaşıma öncülük eder.

Sistem, değişen ihtiyaçlara göre adapte edilebilir ve gerektiğinde geliştirilebilir niteliktedir. Protokolün sürdürülebilirliğini sağlayacak bir fonlama sistemi de ayrıca kurululacaktır.

Tamamen açık kaynak kodlu ve patentsiz olan Cardano, işbirliği ruhuyla inşa edilmiştir. Verimlilik ve ölçeklenebilirlik amacıyla  tasarlanan Cardano ekosisteminin mükemmel bir  şifreleme ortamına dönüştürülmesi hedefleniyor.

Gizlilik ve Düzenleme  

Orijinal Bitcoin blok zinciri projesinde, bireylerin bankalar ve devletin denetimi dışında doğrudan ve anonim olarak birbirleriyle işlem yapması amaçlanmıştı.  Temel bir bireysel hak olan finansal işlemlerde gizliliğin gerekli olmasına karşın tam bir anonimlik sağlanması durumunda ise sistemin yasa dışı işlemler için kullanılma ihtimali bulunuyor. Hedef, hem kişisel gizliliğin korunması hem de düzenleyici gözetiminin sağlanmasıdır.

Yönetişim

Blok zinciri projeleri topluluk-tabanlı yönetişim modellerine  dayanır. Gerçek anlamda merkezi olmayan ekonomilerde "ağın demokratik kontrolünün katılımcılar tarafından sağlaması" mümkün olmaktadır. Ancak doğru tasarlanmayan sistemlerde bu türden yönetişim doğru işlemeyebilir. Cardano, blok zinciri  topluluğunun demokratik olarak açık ve bağlayıcı kararlar almasını sağlayan, güçlü bir yönetişim modeli sunuyor.

Cardano (ADA) Ne Kadar?

Kripto para borsasında  ADA sembolüyle işlem gören Cardano (ADA) kripto parasının satış fiyatı, 24 Ocak tarihi itibariyle %11,75 artışla 0,61 dolar, piyasa değeri ise 16, milyar dolar civarında seyrediyor.   Toplam günlük işlem hacmi ,5 milyon dolar oldu. 

Piyasa değeri açısından kripto paralar sıralamasında 5inci sırada yer  alan Cardano (Ada)’nın fiyatı yılında yaklaşık %3, artış gösterdi, en düşük 0, dolar, en yüksek de 1, doları gördü. Cardano’nun maksimum para sayısı 45 milyar ADA olup, piyasaya arz edilen ADA sayısı , dolaşımdaki ADA sayısı  ise   adettir.

Kripto para fiyatları, yüksek piyasa riskleri içerdiği gibi yüksek oynaklık da gösterebilir. Yalnızca bildiğiniz ve içerdiği riskleri anladığınız ürünlere yatırım yapmalısınız. Bu sayfada ifade edilen içerik, söz konusu içeriğin güvenilirliği veya doğruluğu konusunda Binance tarafından bir onay verme amacı taşımaz ve bu şekilde yorumlanmamalıdır. Herhangi bir yatırım yapmadan önce yatırım deneyiminizi, finansal durumunuzu, yatırım amaçlarınızı ve risk toleransınızı dikkatle değerlendirmeli ve bağımsız bir finansal danışmandan tavsiye almalısınız. Bu materyal herhangi bir yatırım tavsiyesi olarak yorumlanmamalıdır. Geçmiş performanslar, gelecekteki performansın güvenilir bir göstergesi değildir. Yatırımlarınızın değeri artabilir veya azalabilir ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızdan yalnızca siz sorumlusunuz. Binance, karşı karşıya kalabileceğiniz hiçbir kayıptan sorumlu değildir. Daha fazla bilgi için lütfen Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı sayfalarımıza bakın.

Burada sunulan ve yukarıda belirtilen kripto paralarla ilgili verilerin (güncel fiyatı gibi) üçüncü taraf kaynaklara dayandığını da lütfen aklınızda bulundurun. Bu veriler size herhangi bir taahhüt veya garanti olmaksızın “olduğu gibi”, bilgilendirme amaçlı olarak gösterilir. Üçüncü taraf web sitelerine verilen bağlantılar üzerinde Binance'in bir kontrolü yoktur. Binance, söz konusu üçüncü taraflara ait web sitelerinin ve bu sitelerin içeriklerinin doğruluğudan ve güvenilirliğinden sorumlu değildir.

Cardano hakkında

yılında piyasaya sürülen Cardano, birinci ve ikinci nesil blok zincirleri olan Bitcoin ve Ethereum'un ardından üçüncü nesil bir blok zinciri olarak tasarlanmıştır. Cardano; daha ölçeklenebilir, güvenli ve verimli bir alternatif olduğu iddiası ile Ethereum ve diğer merkezi olmayan uygulama platformlarıyla doğrudan rekabet etmeyi hedeflemekte.

Merkeziyetsiz uygulamalar, ya da sıklıkla kullanılan adıyla Dapp'ler, akıllı telefondaki uygulamalara benziyor. Temel fark, arka planda çalışan üçüncü bir taraf olmadan Dapp'lerin özerk bir şekilde çalışması. Akıllı sözleşmeler kullanarak bu özerkliğe ulaşıyorlar.  Bu akıllı sözleşmeler, önceden belirlenmiş belirli koşullar karşılandığı takdirde bir işlevi yerine getirmek için özel olarak tasarlanmış bilgisayar programlarıdır.

Örneğin; öncesinde bir cüzdana belirli bir miktar teminat yatıran herkese borç para veren teminatlı bir borçlanma Dapp'i oluşturabilirsiniz. Bu durumda akıllı sözleşme, teminat cüzdanı doğru miktarda fon aldıktan hemen sonra borçluya bir işlem (kredi) göndermek üzere programlanacaktır. Akıllı sözleşme, borçlunun zamanında geri ödeme yapmaması durumunda teminatı tasfiye etmek (kilitli fonları tutmak) için de programlanabilir.

Cardano kendini ayrıca sektördeki tek kapsamlı hakemli blok zinciri platformu olarak tanıtmakta ve web sitesinde düzenli olarak akademik araştırma makaleleri yayınlamaktadır.

ADA fiyatı

Cardano'nun yerel kripto para birimi ADA, Eylül 'te başlayan 25,9 milyar ADA token'ının halka açık satışının ardından 'de piyasaya sürüldü. Bunun ardından 5,2 milyar token daha piyasaya arz edildi ve söz konusu varlık Cardano protokolünü pazarlayan ve geliştiren üç ayrı kuruluş (Input Output Global (IOG), Emurgo ve Cardano Foundation) arasında paylaşıldı. IOG 2,46 milyar, Emurgo 2,06 milyar ve The Foundation milyon token piyasaya sürdü.

Token halka açık olarak alınıp satılabilir hale geldiğinde, ADA'nın fiyatı 0,02 dolar seviyesindeydi. kripto yükselişi sırasında, kripto piyasasının geri kalanıyla uyumlu olarak 96 gün içinde fiyatlar tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 1,31 dolara fırladı.

'deki çoğu kripto varlığının fiyatları gibi, ADA'nın fiyatı da o yıl sert bir şekilde düştü. Token’in fiyatı Kasım 'e kadar 0,02 dolar seviyesine kadar geriledi.

ADA'nın 1,31 doların üzerine çıkması ise iki yıldan fazla sürdü. 'in başlarında yeni bir Boğa Piyasası döngüsünün teşvik ettiği ADA, tırmanmaya devam etti ve Mayıs ortasında 2,46 dolara ulaştı. Fiyatlar daha da yükselmeden önce Mayıs ve Temmuz ayları arasında kısa bir düzeltme gerçekleşti. Bu sefer ADA, Eylül ayının başlarında tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 3,10 dolara ulaştı.

Cardano nasıl çalışır?

Cardano'nun yerel blok zinciri, farklı görevleri yerine getirmek ve genel verimliliği artırmak üzere iki ayrı katmana ayrılmıştır. Bunlar:

• Cardano Mutabakat Katmanı (CSL): Yerel ADA token'larının eşler arası işlemlerini kolaylaştırmak için kullanılır.

• Cardano Hesaplama Katmanı (CCL): Akıllı sözleşmeleri yürütmek için kullanılır.

Cardano blok zinciri, yeni blokları keşfetmek ve blok zincirine "Ouroboros" adı verilen işlem verilerini eklemek için bir  Proof-of-Stake (PoS) konsensüs mekanizması kullanarak çalışır. Bu PoS sistemi, ADA sahiplerinin diğer katılımcılar tarafından işletilen havuzlarda coin'lerini kilitlemelerini veya “stake etmelerini” ya da hisse havuzlarının operatörleri olmalarını içerir.

Ouroboros, yeni bloklar oluşturmak için her dönemin beş gün sürdüğü “epochs” adı verilen bir zaman periyodu sistemi kullanır. Her epoch, her biri 20 saniyeye denk olan ve slot adı verilen adet daha küçük zaman biriminden oluşur. Stake havuzları, her slota rastgele bir "slot lideri" olarak atanır ve o slot için yeni bir blok oluşturmakla görevlendirilir.

Herkes kendi stake havuzunu yönetebilirken, bunu başarılı bir şekilde yapabilmek için belirli bir düzeyde teknik uzmanlık gerekir. Zincire yeni bloklar ekleme ödülleri, her dönem tamamlandıktan sonra (beş gün) stake havuzu operatörü ve staker'lar arasında dağıtılır. Ödüller, her bir kişi tarafından havuza kaç token yatırıldığıyla orantılıdır.

Bir bahis havuzunda toplu olarak ne kadar çok token tutulursa, bir slot lideri olmak ve zincire bir sonraki bloğu eklemek için rastgele seçilme şansı o kadar yüksek olur. Stake edilmiş coin'leri piyango biletleri gibi düşünebilirsiniz. Daha fazla bilete sahip olmak kazanma şansınızı artırsa da kazanacağınızı garanti etmez. Dev havuzların sisteme hâkim olmasını önlemek için, her bir stake havuzu, belirli bir kapasiteye ulaştığında esasen stake havuzlarına daha düşük ödüller sunan bir “doygunluk parametresi” tarafından yönetilir. Bu, ADA bahisçilerinin coin'lerini daha küçük havuzlara yerleştirmeleri yönünde bir teşviktir.

Bu Ouroboros konsensüs sistemi, Bitcoin'in proof-of-work (PoW) sisteminden tamamen farklıdır. Bitcoin’de kullanıcıların bir sonraki bloğu keşfetmek için özel bilgisayar ekipmanı kullanarak birbirleriyle yarışmasını gerekirken Ouroboros’ta böyle bir rekabet söz konusu değildir. Ayrıca değerinin hiç kimse tarafından kontrol edilmemesine bağlı olduğu gerçeği dışında Bitcoin'in tekelci madencilik operasyonlarına karşı caydırıcı bütünleşik bir özelliği bulunmaz.

Cardano'nın geliştirilişi

Cardano blok zinciri platformu hala geliştirme aşamasındadır ve aşağıdaki beş ayrı aşamada piyasaya sürülmeyi planlamaktadır:

• Byron: Projenin ADA kripto para biriminin ve yerel cüzdanları Yoroi ve Daedalus'un piyasaya sürüldüğü “kuruluş aşaması”.

• Shelley: Delegasyonlu staking'i tanıtan ve dağıtılmış hisse havuzu operatörlerinin büyümesini teşvik eden merkeziyetsizleştirme aşaması.

• Goguen: Cardano akıllı sözleşmelerinin ile özel değiştirilebilir ve değiştirilemez token'ların lansmanı aşaması.

• Basho: Cardano'nun ana blok zincirine paralel çalışan yan zincirlerin lansmanını içerecek olan “ölçeklenebilirlik aşaması”.

• Voltaire: Cardano'yu tamamen kendi kendini destekleyen bir topluluk projesi yapmak için yeni bir oylama ve maliye sisteminin uygulanacağı “yönetim aşaması”.

Cardano canlıya geçtiğinde, harici geliştiricilerin Ethereum'daki ERC token'larına benzer kendi özel token'larını oluşturmasına izin verecek. Ayrıca, tamamen yeni, başka bir üst düzey programlama dili olan Haskell'e dayanan yüksek seviyeli bir "Plutus" programlama dilinde yazılmış akıllı sözleşmeleri kullanan Dapp'ler de oluşturmak mümkün hale gelecek.

Programlama konusunda deneyimi olmayan finans uzmanları, akıllı sözleşmeler oluşturmayı kolaylaştırmak için Cardano tarafından oluşturulan “Marlowe”u kullanarak iş için kendi akıllı sözleşmelerini yaratabilecekler. Marlowe, alana özel dil (DSL) olarak bilinen bir programlama dili. 

Ölçeklenebilirliği iyileştirmek için Cardano yan zincirleri de tanıtacak. Bunlar, ana blok zincirine (ana zincir) paralel olarak çalışan ayrı blok zincirleri olup, mikro işlemlerin işlenmesi, cüzdan verilerinin depolanması ve uygulama yazılımlarının kurulumunun yapılması gibi belirli görevleri yerine getirmek için kullanılabilirler. Buradaki temel amaç, yan zincirlerin ana zincir üzerinde yapılması gereken iş miktarını azaltması, tıkanıklığı önlemeye yardımcı olarak daha hızlı işlemlere izin vermesidir.

Merkeziyetsiz yönetişim, planlı geliştirmenin bir başka parçasıdır ve sonunda Cardano'yu tamamen topluluk odaklı bir projeye dönüştürecektir. Bu, ADA sahiplerinin projeyi geliştirmek veya ilerletmek için yeni tekliflere oy vermek suretiyle coin'lerini paylaştığı bir sistemi ifade etmektedir. Bu da ağırlıklı bir sisteme vurgu yapar. Diğer bir deyişle, ne kadar çok token yatırırsanız, oy verme gücünüz o kadar artar.

Önemli olaylar ve yönetim

Tamamen merkeziyetsiz bir proje olma yolunda ilerleyen Cardano'nun gelişimini üç ayrı kuruluş denetler.

• IOG (Input Output Global): Eskiden IOHK (Input Output Hong Kong) olarak bilinen IOG, Cardano platformunun teknolojik gelişiminden sorumludur. Ethereum kurucu ortaklarından biri olan Charles Hoskinson, şirketin CEO'su ve kurucu ortağı olarak çalışıyor.

• Cardano Vakfı: Pazarlama, ortaklıklar kurma ve platformun küresel varlığını genişletmeden sorumludur.

• Emurgo: Cardano ekosistemine katkıda bulunmak isteyen geliştiricilere, işletmelere ve yeni başlayanlara fon sağlamaya yardımcı olur.

Eylül 'de Cardano protokolü, Alonzo Hard Fork yükseltmesini başlattı. Bu, tüm katılımcıların en son sürüme yükseltmesini gerektiren bir tür geriye dönük uyumlu olmayan protokol değişikliğidir. Alonzo'yu özel kılan şey, Cardano blok zincirinde ilk kez akıllı sözleşme işlevselliği sunması ve Cardano'ya özgü Dapp'lere ve diğer özelliklere kapı açmasıdır.